Mọi thuốc sử dụng điều trị viêm mũi xoang mạn tính đều thực hiện nguyên tắc trả lại sự thông thoáng của hệ thống dẫn lưu mũi xoang. Tùy theo nguyên nhân viêm mũi xoang mà có các thuốc điều trị khác nhau.
Viêm mũi xoang dị ứng
Corticoid: Bao gồm corticoid dạng uống và dạng xịt. Đối với dạng uống thường được dùng trong đợt cơn viêm mũi xoang dị ứng rầm rộ (hắt hơi từng tràng, sổ mũi trong, ngạt tắc mũi), thường dùng prednisolone hoặc methylpred và dưới 10 ngày với liều duy trì (0,5mg/kg cân nặng người bệnh). Corticoid dạng xịt (hay còn gọi là steroid): Bao gồm các thuốc như budesonide, mometasone, flucocorticoid... ngày 1-2 lần hoặc hơn tùy chỉ định của thầy thuốc theo tình trạng bệnh. Thuốc thường dùng 2 tuần và có thể sử dụng trong vòng 2 năm với liều và dùng theo giai đoạn theo chỉ định của thầy thuốc.
Kháng histamin H1 thế hệ hai: Dùng đường uống hoặc xịt mũi. Kết hợp các thuốc trong điều trị viêm mũi xoang dị ứng khi không đáp ứng với 1 nhóm thuốc điều trị có thể chuyển sang nhóm thuốc khác hoặc kết hợp thuốc với nhau để nâng cao hiệu quả điều trị. Các khuyến cáo kết hợp thuốc trong điều trị viêm mũi dị ứng theo AAO - HNSF: Kháng histamin đường uống và thuốc co mạch đường uống, corticoid xịt mũi và kháng histamin xịt mũi, corticoid xịt mũi và co mạch xịt mũi.
Viêm mũi xoang do nấm dễ gặp khi giao mùa.
Viêm mũi xoang nhiễm khuẩn
Viêm xoang mạn đợt cấp: Một số kháng sinh đường uống được chỉ định dùng điều trị viêm xoang cấp tính như: amoxillin hay amoxillin-clavulanate với bệnh nhân không có phản ứng dị ứng với penicillin. Với người dị ứng với penicillin phải dùng thuốc thuộc nhóm cephalosporine.
Viêm xoang mạn tính: Việc dùng kháng sinh đối với giai đoạn mạn tính thường cho kết quả không cao như đối với viêm xoang cấp. Một số kháng sinh đã có tác dụng đến cơ chế chống viêm như: erythromycin, clarithromycin và roxithromycin điều trị kéo dài 3 tháng đã có sự cải thiện của các hội chứng tắc mũi và chảy nước mũi. Người ta còn kết luận rằng những kháng sinh này còn có tác dụng giảm sự hình thành biofilm.
Viêm mũi xoang do nấm
Sử dụng kháng sinh chống nấm bao gồm:
Amphotericin B: Là một kháng sinh chống nấm do thuốc gắn vào sterol ở màng tế bào nấm làm biến đổi tính thấm của màng. Amphotericin B có tác dụng kìm nấm đối với một số nấm Amphotericin B hấp thu ít hoặc không hấp thu qua đường tiêu hóa, cho nên thuốc được dùng chủ yếu bằng đường tiêm truyền tĩnh mạch để điều trị các trường hợp nhiễm nấm nặng toàn thân, nấm sâu. Chỉ dùng đường uống để điều trị nhiễm nấm tại chỗ như nấm đường tiêu hóa, niêm mạc miệng. Amphotericin B gây độc cho thận. Thời gian điều trị thay đổi tùy theo mức độ nặng của bệnh lúc đầu và đáp ứng lâm sàng. Trong một số trường hợp nhiễm nấm, phải sau một vài tháng điều trị liên tục mới có kết quả tốt.
Griseofulvin: Là một kháng sinh chống nấm lấy từ penicillium griseoful- vum hoặc từ các penicillium khác. Griseofulvin lắng đọng chủ yếu vào các tế bào tiền keratin của da, tóc, móng và ở đó làm gián đoạn quá trình gián phân của các tế bào nấm, như vậy ngăn chặn nấm xâm nhập vào tế bào mới hình thành.
Fluconazol: Thuốc có tác dụng ức chế men cytochrom P450 14-alpha-demethylase ngăn chặn tổng hợp ergosterol của màng tế bào nấm, làm tăng tính thấm màng tế bào.
Flucytosin: Là một fluoropyrimidin tổng hợp. Nó có tác dụng trực tiếp trên nấm bằng cách ức chế cạnh tranh sự tiếp nhận purin và pirimidin của tế bào nấm. Flucytosin ức chế tủy xương, nồng độ trong huyết tương trên 75 microgam/ml gây độc cho tủy.
Nystatin: Đây là một kháng sinh chống nấm được chiết xuất từ dịch nuôi cấy nấm Streptomyces noursei. Thuốc có tác dụng kìm nấm chống lại nhiều loại nấm men và nấm giống nấm men. Nystatin được sử dụng để điều trị và dự phòng Candida. Thuốc không hấp thu khi uống, không pha được thành thuốc tiêm vì khó tan, do đó không có tác dụng toàn thân mà chỉ có tác dụng tại chỗ.
Những điều người bệnh cần chú ý khi dùng thuốc
Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Điều trị viêm mũi xoang rất phức tạp phụ thuộc vào thể loại viêm xoang, mức độ viêm mũi xoang của từng bệnh nhân cũng như đáp ứng của bệnh nhân với thuốc. Chính vì thế khi bị viêm xoang phải được khám, chẩn đoán, điều trị bởi thầy thuốc chuyên khoa tai mũi họng.
Chú ý tác dụng phụ của thuốc: Đối với bất kỳ loại thuốc nào cũng đều có những tác dụng phụ nhất định mà khi sử dụng người bệnh cần nhận biết sớm và thông báo kịp thời cho bác sĩ điều trị để có biện pháp xử trí thích hợp. Chẳng hạn với các thuốc corticoid thì tác dụng phụ phổ biến nhất là sự kích thích tại chỗ gây khô, cảm giác bỏng rát, đau nhức, chảy máu mũi. Tỷ lệ chảy máu mũi khi sử dụng kéo dài có thể lên đến 20%.
Kiên trì dùng thuốc: Khi điều trị viêm mũi xoang, người bệnh cần kiên trì dùng thuốc theo đúng liệu trình thì mới đạt kết quả điều trị. Đối với kháng sinh phải thực hiện uống thông thường từ 5-7 ngày, với các thuốc chống nấm có khi phải sử dụng sau vài tháng mới có tác dụng... Chính vì vậy, người bệnh không nên sốt ruột mà bỏ dở điều trị cũng như nghe theo lời mách bảo hay làm theo các thông tin trên mạng mà ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
