Nên dùng thuốc trị táo bón ngắn hạn, dùng sau 7 - 10 ngày nếu không hiệu quả phải đi khám bệnh để bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân.
Nguyên nhân gây ra táo bón
- Rối loạn chức năng vận động đại tràng do: sai lầm trong ăn uống (ăn thiếu chất xơ sợi, uống quá ít nước), sinh hoạt tĩnh tại ít vận động (làm nghề ngồi nhiều: thợ may, thư ký đánh máy), thói quen đại tiện xấu (thường xuyên nín nhịn khi mót đi tiêu) làm mất phản xạ đại tiện.
- Rối loạn chuyển hóa và nội tiết (tăng canxi máu, nhược giáp).
- Tổn thương thực thể ở đại tràng, trực tràng, hậu môn gây trở ngại đường đào thải phân.
- Do thuốc: thuốc chứa opium (thuốc phiện), thuốc kháng axít trị viêm loét dạ dày - tá tràng, thuốc chống trầm cảm… có thể gây táo bón.
Điều trị
Biện pháp không dùng thuốc:
Người bị táo bón trước khi hoặc song song với sử dụng thuốc (thậm chí để phòng ngừa táo bón) nên áp dụng các biện pháp sau:
- Ăn nhiều chất xơ sợi hơn (rau cải, hoa quả), uống nhiều nước (1,5 - 2 lít nước hàng ngày, thêm nước cam, nước chanh).
- Tái huấn luyện phản xạ đại tiện (đi đại tiện đúng giờ cố định).
- Chống nếp sinh hoạt tĩnh tại (nên vận động, thể dục thể thao).
Thuốc trị táo bón:
Có thể chia làm 5 loại (trong một biệt dược thường kết hợp nhiều loại): Thuốc trị táo bón tạo khối (như methyl cellulose) khi uống không hấp thu, có tính hút nước và trương nở làm tăng khối lượng phân. Thuốc trị táo bón tăng thẩm thấu (lactulose, sorbitol, forlax) giúp giữ chất lỏng trong ruột làm dễ đi tiêu. Thuốc làm trơn phân (như dầu paraffin). Thuốc làm mềm phân (ống bơm chứa glycerol: Rectiofar) bơm vào hậu môn. Thuốc nhuận tràng kích thích (séné, rhubarbe, aloès) kích thích mạnh ruột gây xổ. Tránh dùng kéo dài
Lưu ý khi dùng thuốc trị táo bón
Nên hết sức tránh dùng thuốc táo bón, trừ trường hợp bị táo bón kéo dài hay làm nặng thêm một bệnh khác (tăng huyết áp, trĩ). Trước hết, nên dùng thuốc loại ít tác dụng phụ (thuốc tạo khối, thẩm thấu, bơm hậu môn), nếu không cải thiện mới dùng thuốc trị táo bón loại kích thích là loại cho tác dụng mạnh nhưng có nhiều tác dụng phụ có hại (làm mất trương lực ruột, mất kali).
Hiện có tình trạng lạm dụng thuốc trị táo bón loại kích thích đưa đến hai hậu quả: bị phụ thuốc và bị các tác dụng phụ của thuốc (có bệnh gọi là bệnh do thuốc nhuận trường giống như bị “hội chứng đại tràng bị kích thích”).
Không nên để bị táo bón mà phải phòng ngừa bằng các biện pháp không dùng thuốc kể ở trên.
Có một số trường hợp chưa bị táo bón vẫn phải dùng thuốc (có người bệnh được bác sĩ chỉ định thuốc trị táo bón nhưng không dùng do nghĩ rằng mình đâu bị táo bón), đó là các trường hợp bị bệnh đòi hỏi không được gắng sức: đau thắt ngực hoặc đã bị nhồi máu cơ tim, đã bị đột quỵ, đang bị bệnh phổi tắt nghẽn mạn tính... Những trường hợp này nếu đi tiêu phải rặn có thể bị tai biến do bệnh có sẵn.
Hiện nay có một số chị em làm đẹp giảm cân bằng cách uống các chế phẩm chứa các loại dược thảo gây nhuận tràng mạnh gọi là xổ. Điều rất rõ ràng là khi dùng thuốc hay chế phẩm có tác dụng làm cho xổ đến độ gây tiêu chảy trong thời gian đến mấy ngày, trong thời gian này ăn không được lại thêm tiêu tốn sức lực chạy vào cầu tiêu liên tục thì sẽ giảm cân đương nhiên. Tuy nhiên, cách làm đẹp như thế chắc chắn ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe.
Nên hết sức tránh dùng thuốc táo bón trừ trường hợp bị táo bón kéo dài.
