Thực tế, thời điểm uống thuốc mỡ máu phụ thuộc vào từng loại thuốc, đặc biệt liên quan đến thời gian tác dụng của thuốc và nhịp sinh học sản xuất cholesterol của cơ thể.
1. Vì sao thời điểm uống thuốc mỡ máu lại quan trọng?
Statin hoạt động bằng cách ức chế enzym HMG-CoA reductase, mắt xích quan trọng trong quá trình gan tổng hợp cholesterol. Gan sản xuất cholesterol mạnh nhất vào ban đêm, nhất là từ nửa đêm đến rạng sáng.
Vì vậy, với các loại statin tác dụng ngắn, uống vào buổi tối giúp thuốc đạt hiệu lực tối đa đúng thời điểm gan tăng tổng hợp cholesterol. Nếu uống vào buổi sáng, tác dụng của thuốc có thể giảm dần khi đến ban đêm, khiến hiệu quả hạ mỡ máu không tối ưu.
Bệnh mỡ máu (hay còn được gọi là bệnh máu nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa lipid máu) là tình trạng phổ biến hiện nay.
Nhiều nghiên cứu đã đánh giá mối liên quan giữa thời điểm uống và hiệu quả của statin:
- Theo StatPearls – NCBI Bookshelf (2023), các statin như simvastatin, lovastatin, pravastatin và fluvastatin nên uống buổi tối để đạt hiệu quả cao nhất.
- Phân tích gộp năm 2023 của Wang và cộng sự cho thấy: Uống statin tác dụng ngắn vào buổi tối giúp giảm LDL-C, cholesterol toàn phần và triglycerid tốt hơn so với uống buổi sáng.
- Tổng quan năm 2018 trên Clinical Lipidology khẳng định sự khác biệt này không rõ rệt với statin tác dụng dài, do thuốc duy trì nồng độ trong máu suốt 24 giờ.
Như vậy, hiệu quả có thể thay đổi tùy loại thuốc, không phải statin nào cũng ưu tiên uống buổi tối.
2. Cách uống cụ thể các loại thuốc trị mỡ máu
- Statin cần uống buổi tối là nhóm thuốc tác dụng ngắn, gồm:
- Simvastatin
- Lovastatin
- Pravastatin
- Fluvastatin
Lý do: Thời gian bán thải ngắn (2–4 giờ), cần uống buổi tối, thời điểm gan tổng hợp cholesterol.
- Statin có thể uống linh hoạt
- Atorvastatin
- Rosuvastatin
- Pitavastatin
Đây là nhóm statin tác dụng dài, có thời gian bán thải kéo dài (12–20 giờ hoặc hơn). Người bệnh có thể uống buổi sáng hoặc buổi tối, tùy thói quen. Điều quan trọng nhất là uống đúng liều và đều đặn mỗi ngày.
- Xử lý khi quên liều: Nếu quên uống thuốc, người bệnh nên uống ngay khi nhớ ra. Nếu gần giờ uống liều kế tiếp, bỏ qua liều quên, không uống gấp đôi.
Yếu tố quyết định hiệu quả của thuốc không nằm ở buổi sáng hay tối, mà ở tính đều đặn và tuân thủ điều trị.
3. Những lưu ý quan trọng
- Không tự ý đổi thời điểm uống thuốc: Nếu thay đổi, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để tránh làm giảm hiệu quả điều trị.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Hạn chế mỡ bão hòa, đồ chiên rán; ăn nhiều rau xanh, cá và chất xơ hòa tan; tập thể dục tối thiểu 150 phút/tuần; bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
- Khám kiểm tra lipid máu định kỳ để theo dõi đáp ứng điều trị.
- Nếu gặp tác dụng phụ như đau cơ, yếu cơ, nước tiểu sậm màu, mệt mỏi bất thường hoặc men gan tăng, cần báo ngay bác sĩ.
- Không tự ý ngừng thuốc chỉ vì thấy mỡ máu đã "bình thường". Khi ngừng thuốc, cholesterol có thể tăng trở lại và làm mất hiệu quả bảo vệ tim mạch.
Tóm lại, thời điểm uống statin phụ thuộc chủ yếu vào thời gian tác dụng của từng loại thuốc:
- Statin tác dụng ngắn nên uống buổi tối.
- Statin tác dụng dài uống bất kỳ lúc nào trong ngày.
Tuy nhiên, yếu tố quyết định hiệu quả không nằm ở buổi sáng hay tối, mà ở tính đều đặn và tuân thủ điều trị. Khi dùng đúng cách, statin giúp giảm nguy cơ tim mạch, ngăn ngừa đột quỵ và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho người bệnh.
Mời xem thêm video được quan tâm:
Có nên uống trà thảo dược giảm mỡ máu? | SKĐS
