Da bé vốn mỏng manh, nhạy cảm với môi trường và dễ bị tổn thương. Thời tiết nóng bức mùa hè, mồ hôi da nhiều và đọng lại trên da là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và tác nhân gây bệnh trên da bé phát triển. Vậy đó là những bệnh nào và việc dùng thuốc ra sao?
Rôm sảy
Rôm sảy là những hạt nhỏ màu hồng, hơi cứng, đôi khi có nước, gây ngứa ngáy khó chịu cho bé, vị trí thường thấy ở lưng, ngực, bắp tay, bắp chân. Đây là hiện tượng tuyến mồ hôi bị đè ép, bít kín lại làm mồ hôi không thoát ra ngoài được. Khi trẻ bị rôm sảy, không để bé gãi làm trầy xước nốt rôm sảy, nên tắm cho trẻ em bằng sữa tắm hoặc thuốc tím pha loãng màu hồng nhạt, thoa bột Talc vào những vùng da nhiều mồ hôi. Có thể dùng các loại cây, quả có tính mát như mướp đắng, kinh giới, sài đất, chanh, lá tía tô... để tắm cho bé. Các loại lá này có thể làm mát hoặc cung cấp kháng sinh tự nhiên nhưng lại không hòa tan được chất nhờn trên da, vì vậy sau khi tắm xong với nước lá, cần tắm lại cho bé bằng nước ấm. Không vắt nhiều chanh hay đun nước lá quá đặc để tắm cho bé, dễ bị kích ứng da và các nốt rôm sảy càng ngứa hơn. Không tắm nước lá khi da bé bị trầy xước, mưng mủ. Khi bị sưng tấy đỏ do bé ngứa, gãi gây trầy xước (làm mất lớp màng bảo vệ), việc tắm nước lá dù đã qua đun nấu cũng có thể tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
Khi trẻ bị rôm sảy, có thể dùng các loại cây, quả có tính mát như mướp đắng, kinh giới, sài đất, chanh, lá tía tô... để tắm cho bé.
Dạng rôm sảy nhẹ thì không cần điều trị. Nhưng ở dạng nặng hơn, nốt rôm mọc thành mảng lớn, dày đặc, tấy đỏ thì cần dùng thuốc bôi để làm dịu da và ngăn ngừa biến chứng. Thuốc bôi thường dùng là dung dịch calamine làm dịu ngứa, thuốc anhydrous lanolin ngăn ngừa tình trạng bít các ống tuyến mồ hôi và hạn chế “mọc” rôm sảy mới. Thuốc bôi có chứa steroid dùng trong các trường hợp rôm sảy nặng. Loại kem có thành phần hydrocortisone hoặc acid salicylic có tác dụng làm khô bề mặt da, se lỗ chân lông, trị rôm sảy. Có thể cho trẻ uống vitamin C, các đồ uống có tính mát như bột sắn dây, nước cam, chanh... để làm dịu ngứa ngáy do rôm sảy. Việc bôi, chấm phấn rôm lên vùng da bị rôm sảy sau khi tắm sẽ làm dịu cơn ngứa của bé, góp phần điều trị hiệu quả tình trạng rôm sảy. Tuy nhiên, cần lựa chọn loại phấn rôm đảm bảo chất lượng để tránh gây dị ứng, viêm da...
Lưu ý, không tự ý bôi thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nếu tình trạng bé bị mẩn ngứa nhiều, có các mụn đầu trắng trên da, rôm sảy dày đặc, đỏ, kéo dài, thì nên đưa bé đi khám chuyên khoa da liễu. Tuyệt đối không tự mua thuốc bôi vì có thể làm bệnh nặng thêm, bé có thể gặp các biến chứng bội nhiễm vì rôm sảy.
Chốc
Chốc là tình trạng nhiễm trùng nông ở da do vi khuẩn gây ra, dễ lây lan từ vùng da bệnh đến vùng da lành. Chốc được phân loại theo hình thái thương tổn: có bọng nước và không có bọng nước. Chốc có bọng nước thường do tụ cầu gây ra, thường gặp ở mặt, vùng da hở hoặc bất kỳ chỗ nào kể cả lòng bàn tay, bàn chân, không bao giờ xuất hiện ở niêm mạc. Chốc không có bọng nước thường do liên cầu tan huyết nhóm A gây ra. Bờ thương tổn thường có ít vảy da trông giống như bệnh nấm da. Hay gặp ở mặt, xung quanh hốc mũi, miệng hoặc tứ chi.
Điều trị: Có thể sử dụng thuốc sát khuẩn như betadine hoặc dung dịch xanh methylen để lau rửa vùng da bệnh, hoặc làm sạch tổn thương bằng nước muối sinh lý hay thuốc tím 1/10.000. Bôi mỡ kháng sinh như axit fusidic lên da bệnh. Khi thương tổn lan rộng, nặng, dai dẳng thì phải dùng kháng sinh toàn thân (nhóm β-lactam, cephalosporin, macrolid, penicillin bán tổng hợp...). Nếu trẻ có ngứa cần dùng thêm thuốc kháng histamin (phenergan, loratadin...).
Chàm sữa
Bệnh chàm rất hay gặp ở trẻ em, còn gọi là chàm sữa. Thời tiết nóng nực, da luôn dính mồ hôi ẩm ướt, bệnh chàm sữa gây ngứa ngáy, khó chịu nhiều cho bé. Việc dùng thuốc chữa bệnh chàm ở trẻ có những lưu ý riêng vì da bé rất non nớt. Khi tổn thương đang nổi đỏ hoặc chảy dịch thì có thể bôi các loại thuốc dạng dung dịch mang tính sát khuẩn nhẹ như: thuốc tím 0,001%, hồ nước... Khi tổn thương da khô, đỏ, tróc vẩy thì có thể bôi các loại kem chứa corticoid nồng độ thấp trong thời gian ngắn (7-10 ngày). Trường hợp tổn thương da khô, dày sừng nhiều thì có thể dùng các loại thuốc mỡ chứa corticoid hoặc phối hợp chất tiêu sừng như salicylic acid. Không được dùng dung dịch có acid boric cho trẻ em.
Lưu ý: Không dùng kháng sinh để điều trị chàm sữa, trừ khi bội nhiễm. Tránh tự ý mua thuốc bôi cho trẻ, cũng không nên đắp lá, thuốc theo dân gian vì sẽ làm bệnh nặng thêm. Thực tế, đã có người tự ý cho trẻ bôi nhiều loại thuốc, trong đó có corticoid và dùng dài ngày khiến trẻ dễ gặp tác dụng phụ như bị nhiễm nấm, teo da, mất màu da. Hơn nữa, corticoid còn có thể khiến chàm lan rộng, nặng thêm và nhiễm khuẩn. Nếu dùng thuốc kéo dài có thể gây suy yếu tuyến thượng thận.
Hăm da
Vết hăm hình thành do da của bé bị ẩm ướt trong một thời gian dài, thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân kích ứng như enzym trong phân, nước tiểu, mồ hôi, sự cọ xát của tã giấy... Các vết hăm thường xuất hiện ở vùng da bị gấp nếp, ngấn như cổ, đùi, bẹn, vùng mặc tã. Khi bị hăm, da bé bị phát ban, hơi sưng nề, trẻ quấy khóc, biếng ăn, khó chịu... Nếu không chữa trị, lớp da bị hăm trở nên căng bóng và có thể sinh ra mụn mủ.
Có nhiều loại thuốc chống hăm: dạng bột, dạng dung dịch, dạng kem, dạng mỡ... Trong đó, dạng mỡ bôi là hiệu quả nhất trong việc tạo lớp màng bảo vệ da bé khỏi các tác nhân gây kích ứng. Nên chọn loại mỡ bôi chứa lanolin chiết xuất từ mỡ cừu, tạo thành lớp màng bảo vệ hiệu quả. Loại thuốc mỡ có chứa chất dexpathenol (tiền vitamin B5) sẽ giúp chữa lành các sang thương da nhanh chóng. Không tự ý bôi thuốc mỡ kháng sinh lên vùng da bị hăm. Khi thấy chỗ hăm da tấy đỏ, chảy mủ, trẻ có sốt thì cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa da liễu để dùng thuốc điều trị nhiễm khuẩn theo chỉ định.
