Khí hậu nước ta thuộc vùng nhiệt đới nóng ẩm, rất thuận lợi cho sự phát triển các loại ký sinh trùng nên bệnh giun sán khá phổ biến. Giun ký sinh ở người gồm nhiều loại: giun đũa, giun kim, giun móc, giun tóc, giun chỉ.
Trẻ em rất dễ phơi nhiễm giun kim (người miền Nam gọi là lãi kim) do chơi nghịch đất cát có lẫn trứng giun. Giun kim rất nhỏ, nếu xem phân lúc mới đi tiêu có thể thấy nhiều giun ngọ nguậy ở rìa ngoài khuôn phân, nếu để lâu giun chui sâu vào khuôn phân thì không thấy nữa. Giun kim có màu trắng đục, con đực dài 3 - 5mm, chiều ngang 0,2mm; con cái dài 9-12mm, chiều ngang 0,4mm. Giun đực và cái sống ở đoạn cuối ruột non, về sau di chuyển tới đại tràng, sau khi giao phối con cái sẽ xuống vùng cuối của đại tràng gần ngay hậu môn hoặc ngoài hậu môn để đẻ trứng, và trứng có ngay ấu trùng.
Do cách đẻ nên trứng giun kim thường không lẫn vào phân và những trứng đẻ ra có khả năng nhiễm bệnh ngay, nhất là với trẻ em thường cho tay vào mồm hoặc cầm thức ăn sau khi gãi vùng hậu môn. Trứng giun vào cơ thể, phát triển trong ruột rồi trở thành giun kim trưởng thành.
Ảnh minh họa (nguồn Internet) |
Triệu chứng đặc biệt nhất của bệnh giun kim là ngứa hậu môn. Các cơn ngứa có giờ nhất định, phần nhiều xuất hiện vào buổi tối khi bệnh nhân đi ngủ, do giun cái bò ra đẻ trứng. Những cơn ngứa dữ dội, ngứa không chịu được, làm bệnh nhân phải gãi, có thể gây xây xát biến chứng ngoài da. Với phụ nữ, giun kim có thể bò vào âm hộ gây ngứa âm hộ và viêm âm hộ, âm đạo; thậm chí nó có thể bò lên tới tử cung.
Về điều trị, thị trường dược nước ta có nhiều loại thuốc giun, đặc biệt phải kể đến 3 thuốc điều trị giun có hiệu quả, ít tác dụng phụ, lại trị được nhiều loại giun cùng lúc: albendazol, mebendazol và pyrantel pamoat. Thuốc được dùng nhiều nhất hiện nay là mebendazol. Đây là thuốc có hoạt phổ rộng trị cùng lúc được nhiều loại giun. Mebendazol có nhiều tên thương mại: vermox, fugacar, mebendacin, noverm… Thuốc không độc nên liều dùng cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi là giống nhau. Với điều trị giun kim thì sau 15 ngày uống lặp lại một liều nữa.
Nếu không có mebendazol thì thay bằng các thuốc albendazol hoặc pyrantel pamoat, liều lượng theo chỉ dẫn có trong hộp thuốc.
Mặt khác, cần chú ý thường xuyên rửa tay bằng xà phòng thật sạch, nhất là trước khi ăn và sau khi đại tiện để chống tái nhiễm giun kim.
BS. VŨ HƯỚNG VĂN
