Chồng tôi 34 tuổi, vừa bị sốt 38-39oC trong mấy ngày liền, sau đó kêu đau tức, đau nhói bên sườn phải. Tôi đưa anh ấy đến bệnh viện để khám bệnh, sau khi làm các xét nghiệm, bác sĩ kết luận chồng tôi bị áp-xe gan do amíp. Xin quý báo cho tôi biết bệnh này có nguy hiểm không và dùng thuốc như thế nào?
Trần Kim Thoa (Ninh Bình)
Bệnh lý do amíp nói chung và áp-xe gan do amíp nói riêng là bệnh lý thường gặp ở vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới, khí hậu nóng ẩm, vùng có điều kiện kinh tế xã hội nghèo nàn, tập quán sinh hoạt lạc hậu... Đây là bệnh do nhiễm đơn bào Entamoeba histolytica. Sau khi cơ thể nhiễm amíp, bệnh gây ra các tổn thương đặc trưng là loét ở niêm mạc đại tràng, bệnh có xu hướng kéo dài và mạn tính nếu không được điều trị tích cực. Thương tổn mạch máu ở đại tràng giúp amíp theo tĩnh mạch vào tuần hoàn cửa hoặc hệ bạch mạch đến gan, ở đây chúng thường bị chặn lại bởi các xoang tĩnh mạch gây ra hoại tử ướt để thành lập các ổ áp-xe gan.
Nếu bệnh không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời thì có nhiều biến chứng rất nguy hiểm. Nếu khối áp-xe vỡ vào phổi thì bệnh nhân sẽ ho, khạc ra mủ hoặc mủ tự ộc ra. Nếu áp-xe vỡ và tràn vào màng phổi gây tràn dịch màng phổi phải, gây chứng khó thở đột ngột. Đây là một cấp cứu nội khoa phải chọc màng phổi hút dịch kịp thời, nếu không bệnh nhân sẽ bị choáng và có thể bị tử vong do ngạt thở. Nếu vỡ vào màng ngoài tim, sẽ gây khó thở dữ dội, tím tái... bệnh nhân có thể tử vong do hội chứng ép tim cấp.
Điều trị áp- xe gan amíp là một điều trị nội ngoại khoa hoặc kết hợp kỹ thuật chọc hút dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CT scanner. Kết quả điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng chung của bệnh nhân, giai đoạn phát triển của bệnh, tình trạng tổn thương gan, số lượng, vị trí, kích thước của ổ áp- xe.
Với điều trị nội khoa thường sử dụng các thuốc thuộc nhóm imidazole, trong đó đáng chú ý là metronidazole hoặc tinidazole.
Chọc hút dưới hướng dẫn của siêu âm, rửa sạch mủ sau đó có thể bơm trực tiếp thuốc diệt amíp vào ổ áp-xe.
Phẫu thuật hiện nay rất hạn chế dùng, chỉ tiến hành ở các ổ áp-xe quá lớn không chọc hút được hoặc điều trị nội khoa thất bại.
Đây là bệnh lý có xuất phát điểm đầu tiên là do nhiễm đơn bào amíp trong quá trình ăn uống, vì vậy cần thực hiện ăn chín uống sôi, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Khi đã mắc bệnh, cần đến các cơ sở y tế để điều trị triệt để, tránh tự ý dùng thuốc sẽ dẫn đến các hậu quả không đáng có.
ThS. Vân Anh