Nguyên nhân của tình trạng này thường là do tâm tỳ hư, thận âm hư yếu, can khí uất… dẫn đến mất ngủ, ngủ không sâu. Để điều trị chủ yếu là điều chỉnh lối sống kết hợp dùng các loại thảo dược từ thiên nhiên để giúp ngủ ngon hơn.
Mất ngủ do tâm hoả thịnh
Người bệnh đau đầu, váng đầu, lưỡi đỏ, lợi sưng đau, đại tiện táo, ngủ chập chờn, hay mơ, hay giật mình. Phép chữa: thanh tâm hoả, dưỡng tâm an thần. Dùng một trong các bài:
Bài 1: chi tử, cam thảo, đương quy, hoa hoè mỗi vị 12g; hắc táo nhân, cỏ màn trầu, trinh nữ mỗi vị 16g; hoàng liên, bạch linh, thủ ô chế mỗi vị 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: hoàng liên, bạch linh, hoàng bá mỗi vị 10g; cam thảo, đương quy, cam thảo, đương quy mỗi vị 12g; cỏ mực, lá vông, tang diệp, đinh lăng, rau má mỗi vị 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
Hoa hòe (trái) và lá vông (phải) là 2 vị thuốc chữa mất ngủ do tâm hỏa thịnh.
Mất ngủ do can khí uất kết
Người bệnh đau tức hạ sườn, da vàng tiểu đỏ, đau đầu, khó ngủ, ăn uống kém, đại tiện táo, miệng đắng rêu lưỡi vàng. Phép chữa: giải uất hòa can, thanh tâm dưỡng tỳ. Dùng một trong các bài:
Bài 1: tang diệp 20g, hắc táo nhân 16g; hương phụ, chi tử, hoài sơn, liên nhục, khởi tử mỗi vị 12g, chỉ xác 10g, hạ liên châu 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: đan bì 10g, cỏ mực 20g, rau má 20g, nam hoàng bá 16g, ích mẫu 16g; chi tử, bạch thược, đan sâm mỗi vị 12g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Mất ngủ ở thời kỳ tiền mãn kinh
Người bệnh khó ngủ kèm theo những cơn bốc hỏa, đau đầu, da khô, bức bách trong lồng ngực, mồ hôi toát ra bất kì, đau xương, đau ngực... Phép chữa: dưỡng tâm hạ khí, bình can, thanh nhiệt. Dùng một trong các bài:
Bài 1: bạch linh 10g; kim ngân, cát căn, hoài sơn mỗi vị 16g; đương quy, hà thủ ô, ích mẫu, đan sâm, bá tử nhân, chi tử, liên nhục, thục địa, cam thảo mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: hắc táo nhân 16g, cỏ mực 16g, đinh lăng 20g; bán hạ, hậu phác, đan bì, khởi tử mỗi vị 10g; đan sâm, bạch biển đậu, bạch thược, cam thảo mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3: ngân hoa, bán hạ, hậu phác, liên kiều, đan bì mỗi vị 10g; chi tử, bạch thược, nam hoàng bá mỗi vị 12g; cỏ mực, hắc táo nhân, đinh lăng mỗi vị 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Mất ngủ do tâm tỳ lưỡng hư
Người bệnh ngủ hay mơ, giấc ngủ rất ngắn, nhanh tỉnh, hay hồi hộp, hay quên, mệt mỏi, sắc mặt ủ rũ, rêu lưỡi nhợt, mạch tế nhược. Nguyên nhân do tỳ hư không tổng hợp được tinh chất, tâm thiếu nuôi dưỡng, sinh ra chứng trạng. Phép chữa: bổ dưỡng tâm tỳ để sinh khí huyết. Dùng một trong các bài:
Bài 1: hắc táo nhân, đương quy, bạch truật, ngũ gia bì, củ đinh lăng mỗi vị 16g; lá vông 20g, sinh khương 6g, cao lương khương 10g, sơn tra 10g; đại táo, bạch biển đậu, trần bì, cam thảo mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: bạch truật, hoài sơn, liên nhục, đương quy, ngũ gia bì mỗi vị 16g; sinh khương 6g; cam thảo, thục địa, thủ ô chế, đại táo mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3: đinh lăng, thủ ô chế, đương quy, ngũ gia bì mỗi vị 16g; bán hạ, hậu phác, trần bì, thương truật mỗi vị 10g; sinh khương 6g; cam thảo, bạch truật, đại táo mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
