Không khó để nhìn thấy cảnh một cậu bé choai choai phì phèo điếu thuốc. Chúng ta cũng dễ dàng bắt gặp cảnh một doanh nhân cầm điều thuốc trên tay. Một ông lão nông nhả từng đợt khói thuốc chậm rãi. Có lẽ, hút thuốc đã trở thành một hình ảnh mà người ta coi như là bình thường không chỉ ở Việt Nam mà ở khắp nơi trên thế giới.

Chúng ta cứ ghẻ lạnh với những người nghiện ma túy. Chúng ta cứ kỳ thị với những chất gây nghiện này nhưng chúng ta lại hoà mình sống cộng đồng với người hút thuốc. Trên thực tế, thuốc lá là thứ gây nghiện nhất. Đây là loại chất gây nghiện có số lượng người đông nhất trên toàn thế giới. Không một chất gây nghiện nào có thể hoành hành rộng như nó. Từ chất ma tuý mạnh như heroin đến thứ gây nghiện thông thường như rượu, tất thảy đều không bằng. Người ta thấy rằng heroin, methadone, amphetamine, cannabis, rượu đều là những chất có thể gây nghiện nhưng những con số mà các nạn nhân của nó gây ra thì thực kém xa so với những nạn nhân của khói thuốc.

Người ta tìm đến thuốc lá vì rất nhiều lý do. Hút thuốc vì áp lực công việc, sự nhàm chán của công việc, sự nan giải của vấn đề khiến người ta tìm đến thuốc. Hút thuốc dể thể hiện đẳng cấp. Hút thuốc vì chuyện hoà đồng. Hút thuốc thể hiện bản lĩnh. Hút thuốc vì bắt chước... Có quá nhiều lý do để một người không hút thuốc có thể trở thành hút thuốc. Nhưng có một điều này là duy nhất đúng, sau những cái lý do đầu tiên ấy, nhất loạt những người hút thuốc đều tiếp tục hút thuốc vì lý do nghiện, nghiện chất nicotine. Nghiện đến nỗi, không có không chịu được. Nicotine làm cho con người khó bị thoát khỏi sự kiểm soát, khiến cho trong máu phải suy trì một lượng nicotine nhất định. Người ta sẵn sàng đốt hết cả ba bao thuốc một ngày vì thiếu hụt nicotin trong máu làm “ốm” hết cả người.

Cơ quan Kiểm soát Dược và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp nicotine vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện mạnh, tương tự như các chất ma tuý như heroin và cocain. Khi nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức. Tuy nhiên cảm giác đó sẽ mau qua đi sau vài phút. Khi nồng độ nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; không tập trung được; buồn bã, lo lắng; rối lọan giấc ngủ... vì vậy để có sự thoải mái, người hút thuốc phải hút điếu thuốc tiếp theo.

Cuộc sống của mỗi người sẽ ý nghĩa hơn, nếu nó không bị cướp đi bởi khói thuốc.

Chúng ta ghét các chất gây nghiện nhưng một kẻ thù hiện hữu ngay chúng ta thì chúng ta lại chấp nhận nó. Hút thuốc lá gây bệnh, điều đó là quá rõ ràng. Nhưng hít phải khói thuốc của người khác cũng mắc bệnh. Người ta đã thống kê thấy rằng, mỗi năm thuốc lá gây ra gần 6 triệu ca tử vong, con số này sẽ tăng thành hơn 8 triệu người một năm vào năm 2030.

Theo số liệu của Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Nếu Việt Nam không thực hiện ngay các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả, con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm vào năm 2030.

Những con số giết người nói trên còn khiến bạn mê muội tìm đến với làn khói thuốc?!

BS. Hoàng Phong