Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai, thuốc lá điện tử là sản phẩm có hệ thống phân phối điện tử (e-cigarette) dạng thiết bị hay tách riêng các bộ phận, được thiết kế để làm nóng hỗn hợp các chất dạng lỏng qua đó tạo ra hơi để người dùng hít vào.
Chất liệu nung nóng thường chứa các hóa chất nicotine, chất tạo hương vị, chất tạo màu, các chất phụ gia, có thể có các chất ma túy và không chứa thành phần thuốc lá...
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cũng cho biết, có ít nhất 60 hợp chất hóa học đã được tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử (còn gọi là tinh dầu) và cho tới nay có gần 20.000 loại hương vị khác nhau được sử dụng.
Đã có không ít bệnh nhân phải nhập viện điều trị vì ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử.
Ước tính mỗi tháng có khoảng 242 hóa chất hương liệu mới được đưa vào sử dụng. Hương liệu liên tục được tạo mới và sử dụng. Có rất nhiều hóa chất khác là các sản phẩm cháy hoặc nung nóng có trong hỗn hợp tạo ra từ thuốc lá điện tử, số lượng và chủng loại không thể dự đoán trước và lớn hơn nhiều lần so với số hóa chất ban đầu", chuyên gia chống độc cho hay.
Về thuốc lá nung nóng theo tài liệu Factsheet của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2020, thuốc lá nung nóng được định nghĩa là các sản phẩm tạo ra hơi hoặc hỗn hợp khí có chứa nicotine và hóa chất độc hại khi thuốc lá được làm nóng hoặc khi một thiết bị có chứa thuốc lá được kích hoạt.
Những hỗn hợp khí này được người dùng hít vào trong quá trình hút hoặc hít thuốc lá nung nóng bằng việc sử dụng một thiết bị.
Thuốc lá nung nóng chứa chất gây nghiện cao nicotine cũng như các chất phụ gia không thuốc lá, và thường có hóa chất tạo hương vị. Thuốc lá có thể ở dạng thuốc lá được thiết kế đặc biệt (ví dụ: "que nhiệt" và "gậy Neo") hoặc pods hoặc plugs (các thuật ngữ này không có từ tương đương tiếng Việt).
Theo báo cáo tổng hợp gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bệnh viện thuộc Sở Y tế và trung tâm y tế huyện, chỉ tính riêng năm 2023, Việt Nam có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Theo WHO và CDC Hoa Kỳ, mặc dù các sản phẩm thuốc lá điện tử mới xuất hiện trên thị trường trong thời gian gần đây và các bằng chứng còn đang được tiếp tục thu thập, nhưng đã đủ cho thấy các sản phẩm thuốc lá mới gây ra các bệnh mãn tính nguy hiểm cho người sử dụng. Những tác hại đã được biết đến bao gồm: gây nghiện do có chứa nicotine, ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp, và ảnh hưởng sức khỏe tâm thần.
Đặc biệt, thuốc lá điện tử còn có nguy cơ gây ra nhiều ảnh hưởng cấp tính nguy hiểm và nguy cơ phát sinh các vấn đề xã hội nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá thông thường.
Trên toàn cầu, ngành công nghiệp thuốc lá bán hàng nghìn tỷ điếu thuốc lá mỗi năm. Ngoài thuốc lá điếu thông thường, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và túi nicotine được các công ty quảng bá với tên gọi là "sản phẩm giảm hại". Điều này đã làm cho nhiều người, đặc biệt là giới trẻ hiểu lầm rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không có hại, không gây nghiện.
Bên cạnh việc quảng bá sản phẩm gây nhầm lẫn, một số tổ chức liên minh với các tập đoàn thuốc lá có tên gọi của tổ chức giống như tên của các tổ chức hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá, cụ thể như: "Tổ chức Hành động toàn cầu chấm dứt hút thuốc lá", "Quỹ xóa bỏ lao động trẻ em trong trồng thuốc lá"...
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chứa hóa chất độc hại như các hoá chất có trong khói xe ô tô, thuốc trừ sâu...
Do đó, các chuyên gia nhấn mạnh cần đẩy mạnh truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá đa dạng, trong đó nhấn mạnh các thông điệp về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng như: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không phải sản phẩm giúp cai thuốc lá điếu thông thường; Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chứa hóa chất độc hại như các hoá chất có trong khói xe ô tô, thuốc trừ sâu; Nicotine trong thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm suy yếu sự phát triển não bộ trẻ em. Tuân thủ quy định cấm sử dụng, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân.
Cùng đó tập trung truyền thông về việc cấm sử dụng, sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội);
Đồng thời do thuốc lá điện tử và nung nóng thường 'đánh thẳng' vào giới trẻ, do đó cần truyền thông thông điệp: Thanh niên Việt Nam tuân thủ quy định cấm sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
