Học sinh ngất xỉu vì thuốc lá điện tử
Dù bị cấm hoàn toàn từ ngày 1/1/2025, thuốc lá điện tử vẫn âm thầm len lỏi vào môi trường học đường, trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe học sinh, đặc biệt là lứa tuổi vị thành niên. Với thiết kế tinh vi như bút, USB, thỏi kẹo hay thỏi son, sản phẩm này dễ dàng qua mặt phụ huynh và giáo viên, khiến học sinh sử dụng mà khó bị phát hiện.
Đáng báo động hơn, một số loại thuốc lá điện tử bị pha trộn chất ma túy dạng lỏng không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc và nghiện cao. Những tác động này đặc biệt nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ và sức khỏe lâu dài của trẻ vị thành niên.
Một học sinh vô tư hút thuốc lá điện tử trước lớp học.
Mới đây, một học sinh lớp 11 trên địa bàn TP Vinh được người dân phát hiện trong tình trạng nằm bất tỉnh bên đường lúc đêm khuya. Khi được hỗ trợ, em học sinh rơi vào trạng thái mê man, không nhận thức được xung quanh, thậm chí không thể trả lời tên bố mẹ hay địa chỉ nhà. Qua tìm hiểu của PV, học sinh này sử dụng thuốc lá điện tử trong thời gian dài và gặp nhiều khó khăn trong việc cai nghiện do nghi ngờ phụ thuộc vào một số chất kích thích có trong sản phẩm.
Không còn là hiện tượng cá biệt, tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng, thậm chí lan rộng trong lứa tuổi ngày càng nhỏ, với sự xuất hiện của cả học sinh nữ.
Chị Nguyễn Thị Thảo (trú tại TP Vinh) không giấu được sự lo lắng khi biết trong lớp học của con mình, một lớp chọn của trường THCS trên địa bàn vừa phát hiện hai nữ sinh sử dụng thuốc lá điện tử. Giáo viên chủ nhiệm cho biết, rất "sốc" khi nhận ra không chỉ có học sinh hút thuốc lá điện tử mà còn có hành vi rủ rê bạn bè cùng thử. Sự việc chỉ được phát hiện khi các em lén sử dụng trong nhà vệ sinh vào giờ ra chơi.
Thuốc lá điện tử thiết kế bắt mắt như món đồ chơi hay thức uống.
Về thực trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng gia tăng, bác sĩ Nguyễn Đức Tài, Phó Trưởng khoa Tâm thần Nhi lão niên, Bệnh viện Tâm thần Nghệ An bày tỏ sự lo ngại, thuốc lá đang "trẻ hóa" nhanh chóng, không còn tập trung ở người trưởng thành mà lan sang lứa tuổi học sinh. Người dùng ngày càng chuyển từ thuốc lá truyền thống sang thuốc lá điện tử loại hình được ngụy trang tinh vi và dễ tiếp cận hơn.
"Về bản chất, thuốc lá điện tử vẫn chứa nicotine một chất gây nghiện mạnh. Người sử dụng có nguy cơ cao mắc các bệnh lý về hô hấp như viêm phổi, khó thở. Đáng lo ngại hơn, các loại hương liệu và tinh dầu trong thuốc lá điện tử còn có thể gây rối loạn tâm thần, ảnh hưởng cảm xúc và hành vi", bác sĩ Nguyễn Đức Tài cảnh báo.
Bác sĩ Tài cho biết thêm, nhiều người dùng thuốc lá điện tử có biểu hiện thay đổi tâm lý như dễ cáu gắt, mất khả năng tập trung, thậm chí có thể xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng hơn như hoang tưởng, ảo giác, đặc biệt nguy hiểm đối với lứa tuổi đang trong giai đoạn phát triển tâm sinh lý như học sinh.
Khó kiểm soát
Theo Đại úy Trần Hữu Đắc, cán bộ Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an Nghệ An, thời gian gần đây, tình hình buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất gây nghiện mới trên địa bàn tỉnh, đặc biệt tại TP Vinh, đang có những diễn biến rất phức tạp.
Nhiều học sinh phải tới cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện để cai nghiện thuốc lá điện tử.
Từ năm 2024 đến nay cho thấy, lực lượng chức năng phát hiện và xử lý trên 30 vụ việc liên quan đến các hành vi vi phạm pháp luật như buôn bán ma túy đội lốt thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử và bóng cười. Tang vật thu giữ bao gồm hơn 15.000 điếu thuốc lá điện tử, 200 gam sợi thuốc lá Tobacco và 180 bình khí N2O. Trong đó, 19 vụ với 27 đối tượng bị xử phạt hành chính, và 1 vụ với 3 đối tượng đã bị khởi tố vì hành vi mua bán trái phép chất ma túy núp bóng thuốc lá điện tử.
Đại úy Trần Hữu Đắc cũng cảnh báo về những thủ đoạn tinh vi trong việc phân phối loại sản phẩm này. "Việc mua bán thuốc lá điện tử hiện nay diễn ra công khai trên mạng xã hội, rất khó kiểm soát. Học sinh có thể dễ dàng mua hàng qua các hội nhóm, nền tảng thương mại điện tử, hoặc trực tiếp từ các cửa hàng tạp hóa quanh trường học. Một số em còn trở thành đại lý phân phối cho bạn bè trong lớp, trong trường", Đại úy Trần Hữu Đắc nói.
Chỉ cần có một tài khoản mạng xã hội, người mua kể cả trẻ vị thành niên có thể dễ dàng liên hệ, đặt hàng và được giao tận nơi. Thực trạng này đang đặt ra thách thức lớn cho công tác kiểm soát và ngăn chặn nguy cơ từ thuốc lá điện tử, đặc biệt khi các đối tượng lợi dụng sự thiếu cảnh giác của phụ huynh, nhà trường và cơ quan chức năng để len lỏi vào môi trường học đường.
Thuốc lá điện tử đang được nhiều thiếu niên sử dụng.
Trước đó, tại diễn đàn "Điều em muốn nói" với chủ đề "Nói không với thuốc lá, thuốc lá điện tử và chất gây nghiện mới" do Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức mới đây, nhiều con số đáng báo động về tình trạng sử dụng thuốc lá trong học sinh đã được công bố. Cụ thể, theo báo cáo nghiên cứu của Bộ Y tế và Bộ Giáo dục & Đào tạo, hiện nay tỷ lệ học sinh từ 13 - 15 tuổi sử dụng thuốc lá là khoảng 2,9%. Đáng chú ý, tỷ lệ nữ sinh sử dụng thuốc lá chủ yếu là các sản phẩm thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng. Cũng từ đó, tỷ lệ học sinh hít phải khói thuốc thụ động trong môi trường học đường lên tới 35,7%.
Cha mẹ và nhà trường cần làm gì?
Trước tình trạng đáng lo ngại này, các bác sĩ khuyến nghị cần sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và học sinh để ngăn chặn và đẩy lùi việc sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ.
Về phía nhà trường, cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục kỹ năng từ chối cho học sinh, tổ chức các hoạt động ngoại khóa giúp các em giải tỏa áp lực, đồng thời tăng cường sự gắn kết giữa học sinh với thầy cô và bạn bè.
Gia đình cần dành thời gian lắng nghe, quan sát và đồng hành cùng con cái, kịp thời nhận diện những dấu hiệu bất thường về hành vi hoặc sức khỏe. Sự quan tâm, chia sẻ từ gia đình chính là "lá chắn" vững chắc giúp trẻ tránh xa những cám dỗ nguy hiểm.
Với học sinh, các em cần trang bị kỹ năng mạnh mẽ để nói "không" trước những lời rủ rê, đồng thời dũng cảm chia sẻ với người lớn khi gặp khó khăn hay tình huống bất ổn.
Thuốc lá điện tử không phải là một trào lưu vô hại, mà là mối nguy tiềm ẩn, đặc biệt nguy hiểm trong môi trường học đường. Chỉ khi gia đình, nhà trường và học sinh cùng chung tay, trẻ em mới thực sự được bảo vệ khỏi tác hại từ sản phẩm độc hại này.
