Thuốc “huyền thoại” được nâng cấp tạo ra nhiều lợi ích khi dùng ngoài da cho trẻ em

Gần đây, loại thuốc này đã được nghiên cứu và ứng dụng tạo ra nhiều lợi ích mới khi sử dụng ngoài da. PGS. TS. Phạm Hữu Lý - Nguyên Phó Viện trưởng, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học, Viện Hóa học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chia sẻ về vấn đề này.

Gần đây, một số nhà khoa học đã công bố các phát hiện mới, tác dụng mới của một loại thuốc đã rất quen thuộc với phần lớn người dân là Berberin. Xin PGS có thể cho độc giả của báo biết rõ hơn Berberin là thuốc gì và có những tác dụng gì đáng chú ý?

PGS. TS. Phạm Hữu Lý: Berberin là hoạt chất chiết xuất từ cây Hoàng liên. Tính tới thời điểm hiện tại, Khoa học đã chứng minh Berberin có phổ tác dụng rộng trên các chủng vi khuẩn gram dương, gram âm, virus, vi nấm, ký sinh trùng.

Mặc dù có ưu điểm là tác dụng tốt, lành tính nhưng Berberin lại có nhược điểm đó là rất đắng và độ tan rất thấp do vậy việc ứng dụng Berberin trong các sản phẩm uống dành cho trẻ em và các chế phẩm ngoài da gặp nhiều hạn chế.

PGS. TS. Phạm Hữu Lý - Nguyên Phó Viện trưởng, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học, Viện Hóa học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

Được biết mới đây PGS và các cộng sự thuộc Viện Hàn Lâm Khoa Học và Công nghệ Việt Nam đã công bố đề tài khoa học nghiên cứu sản xuất thành công nguyên liệu Nano Berberin. Vậy PGS có thể giải thích thêm về nano berberin và ứng dụng của nó vào đời sống thực tế ạ?

PGS. TS. Phạm Hữu Lý:

Công nghệ nano hiểu đơn giản là công nghệ để tạo ra các hạt có kích thước siêu nhỏ gọi là hạt nano. Cụ thể, trong đề tài nghiên cứu này nguyên liệu Berberin chiết xuất tự nhiên đã được sản xuất thành công ở dạng nano có kích thước hạt chỉ từ 30-70 nanomet. Để dễ hình dung thì sợi tóc của chúng ta có bề dày trung bình khoảng 60 micromet, với kích thước này đã có thể chứa 1 tỷ phần tử Berberin có kích thước 60 nanomet.

Hình mô phỏng kích thước nano với kích thước sợi tóc thông thường

Thành công của đề tài đã giải quyết được bài toán về đặc tính khó tan của Berberin. Từ đây mở ra một hướng ứng dụng rất hứa hẹn, phát huy được tác dụng của Berberin trong các chế phẩm dùng ngoài đòi hỏi hiệu quả kháng khuẩn chống viêm tốt nhưng lại phải đảm bảo lành tính, đặc biệt là đối với làn da nhạy cảm.

Với kích thước siêu nhỏ này, Berberin nano có thể phân tán dễ dàng trong nước tạo ra dung dịch màu vàng xanh. Có đầy đủ hoạt tính sinh học của Berberin thông thường và còn mở ra được các lợi ích tác dụng rất đặc biệt khác chưa từng được ứng dụng trước đây. Đó là các ứng dụng kháng khuẩn – kháng nấm, chống viêm ngoài da, các hạt Nano Berberin siêu nhỏ có khả năng len lỏi tới từng khe kẽ nhỏ nhất của da, bám dính lên bề mặt vi khuẩn, vi nấm với hiệu quả diệt khuẩn lên gấp nhiều lần thông thường.

Các thử nghiệm thực tế trên sản phẩm được chuyển giao công nghệ đã cho thấy hiệu quả trên 92% với các loại vi khuẩn, vi nấm gây bệnh phổ biến trên da. Đây là kết quả hết sức triển vọng, nhất là ứng dụng cho các giải pháp kháng khuẩn trên da cần sự an toàn cao như trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Thử nghiệm mẫu chế phẩm với 3 chủng vi khuẩn – vi nấm gây bệnh thường gặp trên da

Kết quả thử nghiệm mẫu chế phẩm với 3 chủng vi khuẩn – vi nấm gây bệnh trên da

Như vậy là Berberin với công nghệ Nano mới đã mở ra hướng phát triển các giải pháp kháng khuẩn khi dùng ngoài da. Vậy PGS có thể cho biết tại sao Berberin lại có thể kháng khuẩn và kháng nấm tốt như vậy?

PGS. TS. Phạm Hữu Lý: Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần đi sâu hơn một chút về kiến thức khoa học.

Đầu tiên là cơ chế kháng vi khuẩn. Berberin làm vi khuẩn yếu và chết đi thông qua 4 cơ chế sau:

Ức chế quá trình tổng hợp vỏ của vi khuẩn

Làm mất chức năng và cấu trúc của màng tế bào

Ức chế quá trình tổng hợp protein

Ức chế quá trình tổng hợp acid nucleic

Berberine cho tác dụng trên cả tụ cầu vàng kháng methicillin, tác dụng so sánh với LEV (levofloxacin)

Tác dụng của berberin lên lớp biofilm của vi khuẩn

Nói cho dễ hiểu thì Berberin làm thay đổi cấu trúc màng ngoài của vi khuẩn, cũng như ngăn chúng sinh sôi nảy nở, qua đó kìm hãm và diệt khuẩn.

Tiếp theo là cơ chế kháng nấm

Cơ chế tác dụng của Berberin trên nấm Candida albican

Berberine tác động và làm suy giảm chức năng của ty thể, tạo các phản ứng oxy hóa đặc biệt, ảnh hưởng đến con đường toàn vẹn vách tế bào và các yếu tố phiên mã sốc nhiệt HSF1 từ đó ức chế và tiêu diệt nấm.

Thêm một tác dụng nữa bổ sung cho kháng khuẩn – kháng nấm ngoài da là tác dụng chống viêm. Viêm là phản ứng phổ biến trong các bệnh lý về da ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cụ thể là các triệu chứng hay gặp như ngứa, sưng, đau, nóng rát. Nano Berberine chống viêm bằng 2 con đường:

- Kích hoạt AMPK (adaseine 5 monophosphate được kích hoạt bởi protein kinase), đây là enzyme có tác dụng chống viêm.

- Đồng thời ức chế NF-KB (nuclear factor kappa B). NF- KB khi được hoạt hóa sẽ kích thích các sản xuất các yếu tố gây viêm, sưng, đau, ngứa, rát.

Với các phát hiện mới này này, Nano Berberin rất hiệu quả để phòng chống các viêm nhiễm thường gặp cũng như chống viêm, làm lành nhanh các tổn thương gặp phải trên da.

Theo các nghiên cứu mới, tác dụng diệt khuẩn của Nano Berberin cao hơn tới 113% so với Berberin thông thường, đồng thời tác dụng chống viêm cũng vượt trội hơn tới 33%.

Tác dụng của Nano Berberin tốt như vậy, nhưng liệu có an toàn khi dùng ngoài da, đặc biệt là da trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không ạ?

PGS. TS. Phạm Hữu Lý: Về lý thuyết thì Nano Berberin thừa hưởng toàn bộ ưu việt của Berberin thường, tức là tác dụng tốt nhưng hầu như không có tác dụng phụ, dùng đường uống thì rất an toàn.

Nhóm nghiên cứu chúng tôi cũng đã thử nghiệm Nano Berberin trên chế phẩm thực tế là nước tắm cho trẻ sơ sinh, mang đi kiểm tra kích ứng da trong 14 ngày tại Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương. Kết quả cho thấy sản phẩm hoàn toàn không gây kích ứng da và được chứng minh đủ an toàn để dùng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Phiếu kiểm nghiệm cho kết quả chế phẩm tắm trẻ em an toàn, không gây kích ứng da