Tôi 62 tuổi, bị hen phế quản và mới mắc thêm bệnh tăng huyết áp. Hàng ngày, tôi phải dùng thuốc hen dạng xịt định liều có chứa salbutamol và albuterol. Tôi nghe nói thuốc hen sẽ làm huyết áp tăng cao hơn. Vậy tôi phải dùng thuốc hen thế nào cho hiệu quả và không ảnh hưởng đến huyết áp?
Nguyễn Văn Bản (Nam Định)
Hen phế quản và tăng huyết áp (THA) là hai bệnh khá phổ biến, thường gặp ở người cao tuổi, mắc đồng thời cả hai bệnh này. Hơn nữa, người bệnh hen và tăng huyết áp đều phải dùng thuốc thường xuyên, liên tục để kiểm soát hai bệnh trên. Việc sử dụng thuốc cho người mắc hen có THA sẽ phức tạp hơn so với dùng thuốc cho một bệnh riêng lẻ. Thực sự thuốc hen dạng xịt có gây tăng huyết áp của người bệnh không? Vấn đề này lý giải như sau:
Thuốc hen dạng xịt định liều (MDI) là loại thuốc được sử dụng khá phổ biến trong điều trị hen. Người bệnh hen hầu như đều phải sử dụng loại thuốc này. MDI có hiệu quả nhanh và có tác dụng giảm đau cho các cơn đau ngực và chứng khó thở vốn thường kèm với các cơn hen bất ngờ.
Các dược chất có trong MDI (salbutamol và albuterol...) hoạt động theo cơ chế tác động vào các cơ quan thụ cảm bêta nằm trên thành các đường hô hấp. Các cơ quan thụ cảm này khi bị kích thích sẽ làm cho đường hô hấp giãn nở và gây hen. Với cơ chế làm việc như trên, các loại thuốc này còn được gọi là bêta agonist (kích thích hoạt động của các cơ quan thụ cảm bêta). Trong khi đó, chính các cơ quan thụ cảm này lại là thành phần quan trọng trong việc kiểm soát đường kính của mạch máu. Các thuốc hạn chế hoạt động của tim mạch do tác động làm hạn chế hoạt động của các cơ quan thụ cảm bêta trên mạch máu, khiến mạch máu giãn nở hơn bình thường và từ đó làm giảm áp lực mạch máu là những thuốc rất phổ biến trong điều trị tăng huyết áp.
Điều bệnh nhân lo ngại thuốc hen làm tăng huyết áp là ở chỗ nếu thuốc hen kích thích hoạt động của cơ quan thụ cảm bêta thì có làm tăng huyết áp hay không? Thực tế cho thấy, gần như 100% lượng thuốc xịt được đưa vào phổi, rất xa các cơ quan thụ cảm bêta trên mạch máu. Salbutamol xuất hiện rất ít trên các mạch máu.
Albuterol có thời gian hoạt động rất ngắn, vì vậy cho dù một lượng nhỏ chất này tìm được đến mạch máu và một phần nhỏ trong số đó có thể gây tác động thì những tác động này cũng sẽ qua rất nhanh. Vì vậy có thể nói các thuốc điều trị hen dạng xịt định liều có chứa salbutamol và albuterol ít ảnh hưởng tới huyết áp của bệnh nhân. Do vậy, bệnh nhân hen có tăng huyết áp, khi phải dùng thuốc xịt trị hen thì có thể yên tâm.
Để việc dùng thuốc điều trị cả bệnh hen và tăng huyết áp hiệu quả thì bác nên tuân thủ chỉ định dùng thuốc của bác sĩ. Dùng thuốc đều đặn và không nên bỏ thuốc giữa chừng, không kiểm soát được bệnh sẽ rất nguy hiểm. Bác không nên uống hai loại thuốc điều trị hai bệnh này cùng lúc để tránh các tương tác thuốc có thể xảy ra.