Tôi 48 tuổi, bị rối loạn mỡ máu, chỉ số triglyceride lúc phát hiện cao nhất là 5,5mmol/l. Tôi đang dùng thuốc có chứa hoạt chất gemfibrozil để điều trị. Thỉnh thoảng tôi lại thấy đau các cơ trên người (nhất là nhóm cơ trên bắp tay và đùi), có lúc thấy giật giật. Mong bác sĩ tư vấn, có phải tôi bị đau cơ do thuốc hạ mỡ máu? Khi dùng thuốc, tôi còn phải đề phòng tác dụng không mong muốn nào nữa? Tôi cần làm gì để tăng hiệu quả điều trị bằng thuốc này?
Nguyễn Thị Lan (Hà Nội)
Thuốc có chứa hoạt chất gemfibrozil là một loại thuốc hạ mỡ máu thuộc nhóm fibrate. Thuốc được dùng điều trị trong trường hợp chỉ số triglyceride cao (như trường hợp của chị). Đồng thời thuốc còn làm giảm nguy cơ bệnh mạch vành trong tăng lipid máu týp IIb không có tiền sử hoặc triệu chứng hiện tại của bệnh mạch vành... Các thuốc nhóm fibrate có tác dụng làm hạ mỡ máu bằng cách ức chế sinh tổng hợp cholesterol ở gan thông qua việc ức chế một enzym đặc hiệu trong tế bào. Do đó thuốc có tác dụng làm giảm lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) và rất thấp (VLDL), làm tăng lipoprotein tỷ trọng cao (HDL). Hai quá trình này tham gia cải thiện sự phân bố cholesterol trong huyết thanh.
Khi dùng gemfibrozil và các thuốc nhóm fibrate cần đề phòng và theo dõi các tác dụng phụ do thuốc gây ra gồm: khó tiêu, đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, táo bón, viêm ruột thừa cấp tính, sỏi mật, mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu, eczema, nổi ban... Những trường hợp dùng thuốc gặp phản ứng phụ nặng về tiêu hóa có thể cần phải ngừng dùng gemfibrozil.
Đặc biệt, một trong những tác dụng phụ đáng ngại của thuốc nhóm fibrate là làm đau cơ, yếu cơ. Khi người bệnh đang dùng gemfibrozil than phiền về đau cơ, sờ ấn đau, hoặc yếu cơ, giật giật các cơ thì cần nhanh chóng nghĩ tới viêm cơ, qua xác định nồng độ creatine kinase. Tuy tác dụng phụ trên cơ của thuốc gemfibrozil không thường xuyên gặp trên đa số các trường hợp dùng thuốc, nhưng nếu người bệnh nghi ngờ hoặc được chẩn đoán có viêm cơ, phải ngừng dùng gemfibrozil và chuyển sang dùng thuốc hạ mỡ máu thuộc nhóm khác. Thuốc không được dùng cho người suy gan, suy thận, phụ nữ có thai và cho con bú, trẻ em dưới 10 tuổi, không được dùng chung với các thuốc hạ mỡ máu khác, các thuốc chống đông máu dẫn xuất coumarin hoặc indandion, các loại thuốc gây độc cho gan khác. Như vậy trường hợp của chị, nhiều khả năng đã bị đau cơ do dùng gemfibrozil. Tốt nhất chị nên đi khám lại để có hướng điều trị tiếp theo, an toàn hơn.
Để tăng hiệu quả dùng thuốc hạ mỡ máu nói chung, người bệnh cần cố gắng kết hợp kiểm soát mỡ máu bằng chế độ ăn kiêng thích hợp, luyện tập thể thao đều đặn, giảm cân (nếu béo phì). Đồng thời cần kiểm soát những bệnh khác như: đái tháo đường và giảm năng tuyến giáp... có thể góp phần gây những bất thường về rối loạn mỡ máu.
