Thuốc kết hợp hydrocodone và acetaminophen (tạm viết tắt là HyA) là loại thuốc giảm đau opioid. Acetaminophen là thuốc giảm đau ít, nhưng có tác dụng làm tăng hiệu lực của hydrocodone. Thuốc này được sử dụng để làm giảm đau trung bình đến đau nặng.
Ai không nên dùng thuốc HyA?
Tuy HyA có tác dụng giảm đau tốt đối với bệnh đau vừa và đau nặng, nhưng không phải bệnh nhân nào cũng dùng được thuốc này. Không sử dụng HyA nếu bạn bị dị ứng với acetaminophen hay hydrocodone. Bạn cũng cần cho bác sĩ biết nếu đã từng có bệnh gan do rượu (xơ gan) hoặc bạn vẫn uống nhiều hơn 3 ly rượu mỗi ngày. Để chắc chắn rằng có thể dùng HyA một cách an toàn, hãy nói cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ những bệnh sau đây: hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ngưng thở khi ngủ hoặc các rối loạn hô hấp khác; bệnh gan hoặc bệnh thận; có tiền sử chấn thương đầu hoặc khối u não; huyết áp thấp; đau dạ dày hoặc rối loạn đường ruột; suy tuyến giáp; bệnh Addison hoặc rối loạn tuyến thượng thận khác; dị tật cột sống; bệnh tâm thần; nghiện ma túy hoặc rượu... Hydrocodone có thể gây nghiện, vì vậy bạn không bao giờ chia sẻ thuốc HyA với một người khác, đặc biệt là với người nghiện ma túy.
Một vài dạng phát ban do dị ứng thuốc.
Đến nay người ta vẫn không biết liệu HyA có hại cho thai nhi hay không, nhưng nó có thể gây ra các vấn đề về hô hấp hoặc nghiện, triệu chứng cai nghiện ở trẻ sơ sinh. Vì vậy, bạn phải thông báo với bác sĩ nếu đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai trong khi sử dụng thuốc này. HyA có thể đi vào sữa mẹ và có thể gây hại cho em bé bú mẹ, nên không sử dụng thuốc này ở phụ nữ cho con bú.
Dùng HyA sao cho hiệu quả?
Bạn nên dùng HyA chính xác theo chỉ định của bác sĩ. Không bao giờ dùng thuốc HyA với số lượng lớn hơn, hoặc thời gian dài hơn so với đơn của bác sĩ. Vì khi quá liều acetaminophen có thể gây tổn thương gan hoặc gây tử vong. Ngoài ra, bạn cũng cần thực hiện theo các hướng dẫn trên nhãn thuốc. Khi dùng thuốc, bạn cần uống 6-8 ly nước mỗi ngày để giúp ngăn ngừa táo bón. Bạn cũng cần hỏi bác sĩ về cách để tăng chất xơ trong chế độ ăn uống khi đang dùng thuốc. Không được ngưng dùng HyA đột ngột sau thời gian đã sử dụng lâu dài, hoặc có thể có các triệu chứng cai nghiện khó chịu.
Riêng acetaminophen có thể làm sai lệch kết quả một số xét nghiệm glucose (đường) trong nước tiểu. Nên bạn cần nói cho bác sĩ biết nếu bị bệnh đái tháo đường. Nếu cần phải phẫu thuật, bạn cần nói cho bác sĩ phẫu thuật trước về thời hạn đang sử dụng HyA, có thể phải ngừng sử dụng thuốc trong một thời gian ngắn để phẫu thuật.
Trong thời gian đang dùng thuốc HyA, nếu bạn bị quên uống một liều thì uống ngay liều đó khi nhớ ra. Chỉ trong trường hợp nhớ ra vào gần giờ uống liều tiếp theo, thì bạn bỏ qua liều đã quên mà chỉ uống liều tiếp theo.
Nếu vì bất cứ lý do gì xảy ra uống thuốc quá liều, bạn hoặc người nhà cần chuyển ngay bạn đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu, vì quá liều HyA có thể gây tử vong. Các dấu hiệu quá liều là: chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, đổ mồ hôi, nhầm lẫn hoặc suy yếu. Tiếp theo các triệu chứng là đau bụng trên, nước tiểu đậm màu, vàng da hoặc vàng mắt. Triệu chứng quá liều còn có thể là: buồn ngủ cùng cực, da lạnh và ẩm, yếu cơ, ngất xỉu, mạch yếu, nhịp tim chậm, hôn mê, môi xanh, hít thở nông, ngừng thở.
Khi đang dùng thuốc HyA, bạn cần tránh lái xe hay vận hành máy móc cho đến khi HyA hết tác dụng. Vì acetaminophen thường có trong nhiều loại thuốc kết hợp, nên bạn phải tránh dùng các thuốc khác có chứa acetaminophen để tránh bị quá liều, có thể dẫn đến tử vong. Bạn phải tránh uống rượu, vì có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan.
Các tác dụng phụ của HyA
Thuốc HyA có thể gây ra các tác dụng phụ với biểu hiện là: phát ban, khó thở, sưng mặt, sưng môi, lưỡi, hoặc họng. Những tác dụng phụ nghiêm trọng của HyA là: thở nông, nhịp tim chậm; choáng váng, ngất xỉu; nhầm lẫn, sợ hãi, bất thường suy nghĩ hay hành vi; co giật; buồn nôn, đau bụng trên, ngứa, chán ăn, nước tiểu đậm màu, phân màu đất sét, vàng da, vàng mắt. Khi gặp một hay nhiều triệu chứng nói trên, bạn phải gọi khẩn cấp cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế để cấp cứu.
Các tác dụng phụ ít nghiêm trọng của HyA gồm: lo lắng, chóng mặt, buồn ngủ; buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, táo bón; nhức đầu, thay đổi tâm trạng; nhìn mờ; ù tai; khô miệng... Khi đó bạn ngưng uống thuốc và báo cho bác sĩ điều trị để nhận lời tư vấn hoặc điều chỉnh liều dùng.
BS. Ninh Hồng
