Xuất tinh ngược dòng là một rối loạn trong quá trình xuất tinh, trong đó tinh dịch không được tống ra ngoài qua niệu đạo như bình thường mà thay vào đó đi ngược vào bàng quang. Người bệnh vẫn có cảm giác cực khoái, tuy nhiên không thấy hoặc thấy rất ít tinh dịch xuất ra bên ngoài sau khi quan hệ tình dục hoặc thủ dâm. Mặc dù không gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tình dục hay gây đau đớn, nhưng tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới, đặc biệt ở những người đang mong con.
Xuất tinh ngược dòng là một nguyên nhân quan trọng gây vô sinh ở nam giới, nhất là trong các trường hợp sau phẫu thuật, tổn thương thần kinh hoặc sử dụng thuốc có ảnh hưởng đến trương lực cơ cổ bàng quang. Mục tiêu điều trị là phục hồi khả năng đóng kín cổ bàng quang trong lúc xuất tinh. Điều này thường đạt được bằng cách dùng thuốc có tác động lên thần kinh giao cảm để tăng trương lực cơ cổ bàng quang.
Xuất tinh ngược dòng là một nguyên nhân quan trọng gây vô sinh ở nam giới.
Cần cá nhân hóa phương pháp điều trị tùy theo nguyên nhân, tình trạng sức khỏe nền và nguyện vọng sinh sản của bệnh nhân. Việc theo dõi sát và phối hợp đa chuyên khoa (nam học – nội tiết – hỗ trợ sinh sản) là cần thiết để đạt kết quả tối ưu.
1. Các loại thuốc thường dùng trong trị xuất tinh ngược dòng
1.1. Thuốc imipramine (tofranil)
Tác dụng: Thuốc imipramine là thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòng, có tác dụng kích thích hệ giao cảm và làm tăng co thắt cổ bàng quang, từ đó ngăn chặn dòng tinh dịch đi ngược vào bàng quang.
Tác dụng phụ thường gặp: Khô miệng, chóng mặt, táo bón, buồn ngủ, khó tiểu tiện.
Lưu ý: Thận trọng khi dùng cho bệnh nhân lớn tuổi, bệnh tim mạch, hoặc người đang sử dụng các thuốc chống trầm cảm khác. Imipramine có thể tương tác với thuốc ức chế MAO, thuốc chống loạn nhịp, thuốc kháng histamine thế hệ 1, làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim và độc tính trên thần kinh trung ương.
1.2. Ephedrine
Tác dụng: Ephedrine thuộc nhóm thuốc cường giao cảm, làm tăng co cơ cổ bàng quang, giúp đóng chặt cổ bàng quang khi xuất tinh, thường uống trước giao hợp 30–60 phút.
Tác dụng phụ: Hồi hộp, đánh trống ngực, tăng huyết áp, run, lo âu.
Chống chỉ định: Bệnh tim mạch nặng, cường giáp, tăng huyết áp chưa kiểm soát, loạn nhịp tim.
Lưu ý: Ephedrine tương tác với thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOI), gây tăng huyết áp nghiêm trọng. Không nên sử dụng ephedrine trong vòng 14 ngày sau khi ngừng MAOI.
2. Phương pháp hỗ trợ sinh sản
Nếu điều trị bằng thuốc không mang lại kết quả hoặc không phù hợp (chẳng hạn do chống chỉ định hay không dung nạp thuốc), có thể sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
Việc điều trị xuất tinh ngược dòng sớm, đúng cách sẽ mang lại cơ hội có con cho bệnh nhân.
2.1. Thu hồi tinh trùng từ nước tiểu sau xuất tinh
Bệnh nhân được hướng dẫn uống nhiều nước và dùng natri bicarbonate để kiềm hóa nước tiểu, từ đó giảm tính acid, vốn có thể tiêu diệt tinh trùng trong bàng quang. Sau xuất tinh, nước tiểu được thu lại và ly tâm để tách tinh trùng.
Tinh trùng sau đó được dùng cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như:
- Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) nếu mật độ và di động tinh trùng đủ tốt.
- Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) nếu tinh trùng yếu, ít hoặc chất lượng kém.
2.2. Chuyển hướng điều trị sang nguyên nhân nền
- Với các trường hợp do thuốc: Cần xem xét thay đổi hoặc ngừng thuốc đang dùng (nếu được phép).
- Với bệnh nhân tiểu đường hoặc tổn thương thần kinh: Kiểm soát tốt đường huyết và kết hợp vật lý trị liệu cải thiện chức năng thần kinh có thể giúp giảm triệu chứng.
3. Lưu ý khi dùng thuốc điều trị xuất tinh ngược dòng
Để dùng thuốc an toàn, hiệu quả cần lưu ý:
- Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.
- Tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn dùng thuốc theo chỉ định, không tự ý tăng/giảm/ngừng dùng thuốc khi chưa có ý kiến của bác sĩ.
- Đo huyết áp và mạch khi khởi trị, đặc biệt trên người lớn tuổi hoặc có bệnh tim mạch.
- Theo dõi tác dụng phụ thần kinh (lo âu, mất ngủ, run) và chuyển hóa (tăng huyết áp, đánh trống ngực).
- Bệnh nhân cần được tư vấn kỹ về khả năng phục hồi, thời gian cần thiết (thường mất vài tuần để đánh giá hiệu quả) và các lựa chọn hỗ trợ sinh sản nếu không thành công.
- Tái khám theo lịch hẹn.
- Trong thời gian dùng thuốc nếu gặp các triệu chứng bất thường cần báo cho bác sĩ để kịp thời xử trí.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Rối loạn xuất tinh có thể giảm khả năng sinh sản, thậm chí gây vô sinh.
