Viêm đường tiết niệu là một bệnh lý thường gặp ở trẻ em. Thuật ngữ viêm đường tiết niệu chỉ các tình trạng viêm nhiễm ở đường tiết niệu trên: viêm thận bể thận và ở đường tiết niệu dưới: viêm bàng quang. Khi trẻ có sốt, đái buốt, đái dắt, đái đục và cấy nước tiểu có vi khuẩn thì được gọi là nhiễm khuẩn tiết niệu.
Tỷ lệ bệnh thay đổi theo lứa tuổi và giới tính.
Vi khuẩn gây bệnh thường gặp là E. Coli. Liên cầu và tụ cầu ít gặp hơn nhưng nếu có thì bệnh rất nặng.
Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể để gây bệnh theo đường ngược dòng và đường máu.
Các nguyên nhân thuận lợi là dị dạng bẩm sinh và sỏi đường tiết niệu.
Khi có chẩn đoán nhiễm khuẩn tiết niệu thì bắt buộc phải dùng kháng sinh. Nên dùng kháng sinh hướng về diệt vi khuẩn gram âm. Có thể chọn nhóm cephalosporin thế hệ 3 với các biệt dược: cefepim, cefoperazol, cefotaxim, ceftriaxon, cefazolin, cefatrizin... theo đường truyền tĩnh mạch hoặc tiêm bắp thịt với liều phù hợp với cân nặng, tuổi.
Cephalosporin tác dụng trên thành vi khuẩn, thuộc nhóm kháng sinh diệt khuẩn. Với liều cao thuốc ít độc và ít tác dụng phụ.
Với trẻ em bị nhiễm khuẩn tiết niệu, phải rất thận trọng khi chỉ định kháng sinh nhóm aminosid (gentamycin, kanamycin...) vì rất độc cho thận, thần kinh thính giác, thần kinh thị giác, chống chỉ định kháng sinh nhóm fluoroquinolon vì ảnh hưởng xấu tới sụn xương và độc thận.
Trong thể viêm đường tiết niệu chỉ viêm bàng quang đơn thuần, có thể chọn cotrimazol với biệt dược bactrim, biseptol là thuốc phối hợp sulfamethazol (SMZ) với trimethoprim (TM). Viên nén dùng cho trẻ em có hàm lượng SMZ 100mg TM 20mg. Chỉ định liều phụ thuộc vào tuổi, giới, cân nặng. Khi dùng thuốc này cần cho trẻ uống nhiều nước.
Việc phòng viêm đường tiết niệu cho trẻ em cần được bố mẹ trẻ quan tâm. Việc vệ sinh đúng cách vùng hội âm, đáy chậu, hậu môn nên phổ biến rộng rãi cho các bà mẹ. Ví dụ rửa, lau vùng đó nên thực hiện theo chiều trước - sau, không nên tiến hành theo chiều ngược lại vì có thể gây nhiễm bẩn. Hàng ngày cho các cháu uống đủ nước. Nếu cháu bị đái dầm, hẹp bao quy đầu, dị tật bẩm sinh đường tiết niệu cần điều trị tốt, can thiệp sớm để bệnh không chuyển thành mạn tính và suy thận.
PGS. Trần Văn Chất