(SKDS) - Tôi bị ung thư tuyến tiền liệt (TTL) ở giai đoạn tiến triển, đã kháng với hormon liệu pháp. Bác sĩ cho dùng hóa liệu pháp lần thứ nhất với docetaxel (taxotere) nhưng không hiệu quả, sau 5 lần truyền thuốc mà PSA không giảm. Nay bác sĩ lại thay bằng một hóa chất khác (mitoxantrone), xin quý báo cho biết rõ hơn về thuốc này? Liệu thuốc có triển vọng hơn không?
Nguyễn Đức Trọng (Nam Định)
Hóa liệu pháp là phương pháp điều trị toàn thân cho nam giới sau khi đã làm cho cơ thể bị mất androgen (hormon nam), những thuốc này được xếp vào loại như hormon và bao gồm:
 |
Ketoconazole: Chất chống lại sự tổng hợp androgen, do đó có thể làm cho các tế bào không còn androgen, cũng có tác động trực tiếp gây độc cho tế bào, chống các tế bào ung thư TTL.
Glucocorticoid hay các thuốc giống như cortisone: cách tác động của những thuốc này diệt các tế bào ung thư còn chưa rõ nhưng có sự cải thiện về triệu chứng và giảm kháng thể PSA (postate-specific antigen) ở 10 - 30% nam giới dùng đơn thuần glucocorticoid.
Thuốc có progestagen: Nhóm thuốc hormon nữ này cho thấy đôi khi cải thiện sự thèm ăn, chống tụt giảm cân nặng cũng như có tác dụng chống khối u.
Liều cao thuốc chống androgen: bicalutamid (casodex) gây giảm sự phát triển của ung thư TTL kể cả khi ung thư đã tiến triển cho dù đã dùng liệu pháp hormon ngay từ đầu.
Một phối hợp gồm 8 thảo dược (PS-SPES) có tác dụng estrogen (giống như hormon nữ) và hoạt động estrogen này lý giải tác dụng chống ung thư của PS-SPES ở nhiều nam giới.
Định nghĩa chuẩn hơn của hóa liệu pháp là thuốc gây độc cho sự tăng trưởng của tế bào và bộ máy sinh sản. Những thuốc này có tác dụng chống khối u đáng kể cho nam giới bị ung thư TTL tiến triển.
Có nhiều kiểu phối hợp thuốc của hóa liệu pháp có tiềm năng nhưng đáng chú ý đối với ung thư TTL tiến triển dù đã dùng thuốc loại bỏ androgen, đó là mitoxantrone phối hợp với glucocorticoid hoặc glucocorticoid đơn thuần với liều lượng tương tự. Hai kiểu chữa trị này đều cải thiện triệu chứng, ít phải dùng thuốc giảm đau và PSA giảm rõ rệt so với nhóm chỉ dùng mitoxantrone.
Người ta đang nghiên cứu một số phối hợp thuốc mới có thể gây giảm PSA trên 50% nam giới cũng như cải thiện về triệu chứng ở nam giới bị bệnh đã tiến triển.
Trong khi còn nhiều việc phải làm để có được liệu pháp thực sự hiệu quả với ung thư TTL thì hiện vẫn có nhiều thuốc dung nạp tốt có thể cải thiện rõ rệt triệu chứng và chất lượng sống của nam giới bị ung thư TTL tiến triển. Khi dùng mitoxantrone bạn cần uống ít nhất từ 2 - 3 lít dịch mỗi ngày, trừ phi thầy thuốc có ý kiến khác.
Vì có nguy cơ nhiễm khuẩn nên cố gắng tránh nơi đông người hoặc với người bị cảm cúm, người không cảm thấy khỏe, người bị sốt hay có bất cứ dấu hiệu nhiễm khuẩn nào khác.
Để điều trị/phòng ngừa loét miệng, dùng bàn chải răng mềm, súc miệng ít nhất 3 lần/ngày với nước pha muối (nửa đến 1 thìa cà phê muối pha với khoảng 2 lít nước ấm).
Để giảm buồn nôn, dùng thuốc do thầy thuốc chỉ định và ăn từng bữa nhỏ, nhiều lần, đủ chất dinh dưỡng.
Tránh tiếp xúc với nắng, bôi kem chống nắng có chỉ số SPF từ 15 trở lên. Nói chung, tránh dùng đồ uống có độ cồn.
Ngoài ra, cần theo dõi và làm các test khi dùng mitoxantrone: Đánh giá tình trạng tim trước điều trị, kể cả test về chức năng tim - thường xuyên được thầy thuốc kiểm tra sức khỏe khi điều trị bằng mitoxantrone, theo dõi tác dụng phụ và đáp ứng với thuốc như thế nào - định kỳ làm tổng phân tích máu cũng như chức năng của các cơ quan khác (gan, thận).
Tóm lại, sự thay đổi thuốc khi một loại thuốc tỏ ra không có hiệu quả là cần thiết và hợp lý nhưng hiệu quả đến đâu còn tùy thuộc từng người. Phải cần một vài đợt điều trị mới có thể kết luận. Chúc bạn thành công!
BS. Xuân Anh