Đau các khớp và viêm khớp là các biểu hiện lâm sàng hay gặp nhất trong bệnh lupus ban đỏ hệ thống (LBĐHT). Viêm khớp cấp tính có thể gặp ở tất cả các khớp nhưng hay gặp nhất ở các khớp nhỏ của bàn tay, khớp cổ tay và khớp gối. Các nhóm thuốc sau thường được dùng trong điều trị và cần thận trọng khi dùng:
Các thuốc chống viêm không steroid (CVKS): Một số tác dụng phụ của thuốc CVKS có thể bị chẩn đoán nhầm với các dấu hiệu tiến triển của bệnh LBĐHT. Các thuốc CVKS ức chế sự tổng hợp prostaglandin ở thận và làm giảm dòng máu đến thận. Ở các bệnh nhân lupus có tổn thương thận, chức năng thận phụ thuộc rất nhiều vào prostaglandin để duy trì chức năng thận. Ở một số ít bệnh nhân lupus, CVKS có thể gây viêm cầu thận màng, viêm thận kẽ cấp tính và hoại tử ống thận cấp. Do vậy, ở các bệnh nhân lupus có suy thận hoặc protein niệu khi dùng các thuốc CVKS để điều trị viêm khớp phải được theo dõi chặt chẽ để phát hiện các tổn thương thận do thuốc gây ra. Các tổn thương thận do thuốc CVKS thường được hồi phục hoàn toàn.
Ngoài ra, các thuốc CVKS có thể gây ra các triệu chứng về thần kinh- tâm thần như: đau đầu, co giật, trầm cảm mà có thể bị chẩn đoán nhầm là các tổn thương thần kinh- tâm thần do bệnh LBĐHT. Có một số thuốc CVKS như ibuprofen có thể dẫn đến hội chứng viêm màng não không do nhiễm khuẩn như: đau đầu, sốt, hội chứng màng não dương tính. Xét nghiệm dịch não tủy: protein tăng, bạch cầu lympho tăng, cấy dịch não tủy âm tính.
Corticoid: Thường thuốc được dùng bằng đường uống. Tuy nhiên, ở các khớp bị viêm cấp tính có thể tiêm corticoid tại khớp. Khi dùng corticoid phải được theo dõi chặt chẽ các tác dụng phụ của thuốc và phải giảm liều thuốc để hạn chế các tác dụng phụ của thuốc khi viêm khớp thuyên giảm.
Thuốc chống sốt rét: Gồm các thuốc chloroquin, hydroxychloroquin. Ở các bệnh nhân lupus khi dùng thuốc chống sốt rét còn có tác dụng giảm nồng độ cholesterol máu, giảm nguy cơ huyết khối tĩnh mạch và bệnh động mạch vành. Cần thận trọng khi dùng thuốc ở các bệnh nhân lupus có tổn thương gan. Thuốc chống sốt rét liều thấp thường được dung nạp tốt ở các bệnh nhân lupus và ít có tác dụng phụ. Khi dùng thuốc kéo dài phải cho bệnh nhân khám mắt định kỳ 6 - 12 tháng/1 lần vì thuốc có ảnh hưởng lên võng mạc mắt.
Methotrexat: Khi dùng thuốc này, bệnh nhân lupus có viêm thận phải được theo dõi chặt chẽ khi dùng thuốc vì methotrexat được đào thải qua thận.
BS. Nguyễn Thị Phương Thủy