Tôi năm nay 61 tuổi, gần 1 tháng qua tôi bị táo bón mặc dù vẫn uống đủ nước và ăn nhiều rau xanh. Đi nội soi đại tràng thì bác sĩ bảo không có tổn thương và chẩn đoán tôi bị táo bón do giảm nhu động ruột. Bác sĩ cho tôi uống mấy loại thuốc, trong đó có thuốc bisacodyl và giải thích đây là thuốc chính để điều trị, có tác dụng làm tăng nhu động đại tràng. Vậy tôi xin hỏi, ngoài bisacodyl thì còn thuốc nào khác có tác dụng tương tự không?
Trần Văn Thương (Hà Tĩnh)
Các thuốc chống táo bón tác động lên nhiều yếu tố khác như làm thay đổi tính chất của phân, làm tăng thêm khối lượng hoặc làm thay đổi độ đặc, tác động lên nhu động ruột, tác động lên phản xạ đi đại tiện... Thông thường người ta chia ra làm 5 loại chính đó là các chất xơ và nhày; thuốc nhuận tràng làm trơn và mềm phân; thuốc nhuận tràng thẩm thấu; thuốc nhuận tràng kích thích và thuốc nhuận tràng có tác dụng tại chỗ.
Trong đó các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động là các acid ricinoleic, acid mật, dẫn xuất diphenylmethan, tác dụng qua nhiều cơ chế khác nhau như ức chế không cạnh tranh với các men ruột đặc biệt là natri, kali ATPase làm gia tăng AMP vòng, gia tăng tính thấm tế bào, giảm hấp thu nước và tăng tiết dịch trong lòng đại tràng. Cần lưu ý là các thuốc này không dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú.
Phenolphtalein: Liều 0,1g/ngày, gây đại tiện sau 6 - 8 giờ, làm rối loạn hấp thu nước ở tiểu tràng và đại tràng.
Bisacodyl gây ra chuyển động đại tràng và gây tiết dịch đại tràng bằng cách tác động trực tiếp lên niêm mạc đại tràng. Dung nạp tốt, có thể dùng từng đợt ngắn. Viên nén 5mg, 10mg; viên bọc đường 10mg; liều dùng 5 - 15mg trước khi đi ngủ hoặc nửa giờ trước bữa ăn sáng.
Nhóm anthraquinolic có các sản phẩm tự nhiên là các aglycol của các cây cascara, rhubarbe... những thuốc xổ thực vật này không hấp thu ở ruột non, chúng chỉ hoạt động khi đến đại tràng, gia tăng sự tống phân bằng cách kích thích tiết prostaglandin nội sinh, tuy nhiên thuốc bị phân hủy bởi các vi khuẩn ở đại tràng nên các thuốc này mất tác dụng khi dùng kháng sinh diệt vi khuẩn chí ở ruột. Các thuốc này có thể dùng đơn độc hay phối hợp, thuốc cascara sagrada viên nang 30mg dùng 1 - 2 viên/ngày trước khi đi ngủ.
ThS. Nguyễn Bạch Đằng