Cao huyết áp ở thai phụ sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và gây ra những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe người mẹ. Trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây tử vong cả mẹ lẫn con.
Với thai phụ bị cao huyết áp, các mạch máu bị co thắt ảnh hưởng đến sự lưu thông máu đến thai nhi, nên thai nhi chậm phát triển, nhẹ cân, suy dinh dưỡng và có thể sinh non.
Trong quá trình khám thai định kỳ, thầy thuốc sẽ kiểm tra huyết áp. Khi huyết áp của thai phụ đo được vượt ngưỡng 140/90mmHg (huyết áp tâm thu/ huyết áp tâm trương) là cao huyết áp.
Phân loại
Cao huyết áp ở thai phụ có thể chia làm ba nhóm:
Cao huyết áp mãn tính: tình trạng cao huyết áp đã xảy ra từ trước khi có thai, nhưng đôi khi chỉ được biết đến khi đi khám thai định kỳ.
Tiền sản giật: tình trạng cao huyết áp nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng cả thai phụ lẫn thai nhi, với các biểu hiện: huyết áp cao, phù, protein niệu. Tiền sản giật thường xảy ra ở sau tuần thứ 20 của thai kỳ. Nếu không được điều trị kịp thời, tiền sản giật sẽ chuyển sang cơn sản giật: thai phụ sẽ chuyển sang hôn mê do nhiễm độc huyết tiến triển, gây ra những biến chứng ở não (đau đầu, co giật), ở mắt (mờ mắt), ở gan (đau vùng bụng)… và có thể dẫn đến tử vong.
Cao huyết áp đơn thuần: cũng thường xảy ra sau tuần thứ 20 của thai kỳ nhưng không có các biểu hiện của tiền sản giật.Tình trạng cao huyết áp này thường không cần phải điều trị, huyết áp của thai phụ sẽ trở về bình thường sau khi sinh con.
Thuốc cao huyết áp an toàn cho thai phụ
Thuốc cao huyết áp thuộc các nhóm sau đây là những thuốc được ưu tiên chọn lựa hàng đầu trong điều trị cao huyết áp cho thai phụ, do những thuốc này có tính an toàn, không gây ra tác hại cho thai nhi và thai phụ.
Methyldopa (Aldomet) là thuốc cao huyết áp tác động trên hệ thần kinh trung ương; được chỉ định điều trị cao huyết áp ở thai phụ. Thuốc thường trình bày ở dạng thuốc viên với hàm lượng 250mg hoặc 500mg.
Labetalol (Trandate) là thuốc cao huyết áp chẹn đồng thời ức chế thụ thể ở mạch ngoại vi, làm giảm sức cản ngoại vi gây hạ huyết áp. Thuốc dùng an toàn cho thai phụ va thường trình bày ở dạng thuốc viên với hàm lượng 100mg hoặc 200mg hay ở dạng thuốc tiêm với hàm lượng 50mg/ml.
Hydralazin (Apresolin) là thuốc giãn mạch và giảm sức cản ngoại vi nên có tác dụng hạ huyết áp. Thuốc dùng an toàn cho thai phụ và thuờng trình bày ở dạng thuốc tiêm qua đường tĩnh mạch (với hàm lượng 20mg/ml) trong điều trị cao huyết áp cấp ở thai phụ.
Thuốc cao huyết áp không an toàn cho thai phụ
Thuốc cao huyết áp thuộc các nhóm sau đây không được sử dụng trong điều trị cao huyết áp cho thai phụ, do các thuốc này khi vào cơ thể sẽ vượt qua nhau thai, gây ra những tác hại cho thai nhi: hạ huyết áp, vô niệu, suy thận… và nghiêm trọng hơn là gây ra dị dạng, quái thai, thậm chí tử vong thai nhi.
Nhóm thuốc ức chế men chuyển (ACE): captopril, Enalapril…
Nhóm thuốc đối kháng canxi: nifedipin, amlodipin…
Nhóm thuốc chẹn : atenolol, propanolol…
Nhóm thuốc đối kháng thụ thể angiotensin II: losartan, ibersartan…
Nhóm thuốc lợi tiểu: furosemid, hydrochlorothiazide…
