Riêng gương sen và ngó sen có tác dụng cầm máu, bổ huyết, điều kinh. Gương sen là đế của hoa sen phát triển mang quả (hạt sen) có hình phễu, phía dưới thóp lại, phía trên loe rộng. Để làm thuốc chỉ dùng gương sen đã gỡ hết hạt, dùng sống hoặc sao cháy tồn tính. Ngó sen là thân rễ, thắt khúc từng đoạn của cây sen.
Theo Đông y, gương sen - tên thuốc là liên phòng, vị đắng, chát, tính ấm, không độc; ngó sen - tên thuốc là liên ngẫu, vị ngọt, tính mát, không độc, để sống thì hàn, nấu chín thì ôn... có tác dụng tốt trong điều trị các trường hợp chảy máu như chảy máu cam, đại tiện ra máu, sốt xuất huyết, rong kinh, băng huyết... Dưới đây là một số bài thuốc để bạn đọc tham khảo:
Gương sen (liên phòng):
Chữa rong huyết: Gương sen (sao cháy tồn tính) 20g, kinh giới (sao đen) 20g, ngải cứu (sao đen) 12g, cỏ nhọ nồi (để tươi) 12g, rau má (để tươi) 20g, bách thảo sương 12g. Sắc uống làm 2 lần trong ngày.
Hoặc dùng bài: Gương sen đốt tồn tính, hoa phù dung, lượng bằng nhau, tán bột, trộn đều. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g với nước cơm.
Chữa tiểu đường: Gương sen 500g, cỏ may 1.000g, thái nhỏ, sắc với nước thành cao lỏng (lấy 700ml), thêm 300ml rượu. Lắc đều được 1 lít thành phẩm. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20-30ml.
Gương sen cho vị thuốc liên phòng chữa bệnh.
Chữa tăng huyết áp: Gương sen, kinh giới tuệ, lượng bằng nhau, đốt tồn tính, tán bột, mỗi lần uống 8g với nước cơm hoặc nước cháo, ngày uống 3 lần.
Hoặc dùng 1 trong 2 bài thuốc sau: Gương sen 2 cái, buồng cau điếc 40g. 2 vị cắt nhỏ, phơi khô sắc với 400ml nước còn 50ml chia 2 lần, uống trong ngày;
Gương sen 2 cái, hương phụ 80g. 2 vị sao cháy tồn tính, tán nhỏ, ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g.
Chữa đại tiện ra máu: Gương sen 20g, cỏ seo gà 20g, cỏ bấc 8g, vỏ cây vải 20g, vỏ bưởi (bỏ cùi trắng) 15g, tinh tre 20g, mộc thông 8g, hồng hoa 20g. Các vị thuốc thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước, còn 50ml, thêm 15ml mật ong, uống vào lúc đói bụng.
Ngó sen (liên ngẫu):
Chữa ho ra máu: Ngó sen 20g, bách hợp 20g, cỏ nhọ nồi 10g, thái nhỏ, phơi khô, sắc uống 2 lần trong ngày.
Chữa nôn ra máu, kinh nguyệt không đều: Ngó sen 20g, củ gấu (rang cháy) 12g, tán bột mịn, trộn với mật ong hoàn viên bằng hạt đỗ đen. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 viên với nước ấm.
Chữa sốt xuất huyết: Ngó sen 30g, rau má 30g, mã đề 20g. Tất cả để tươi, sắc uống.
Chữa rong huyết: Ngó sen 12g, quy bản 24g, mẫu lệ 20g, sinh địa 16g, hoàng cầm 12g, a giao 12g, sơn chi tử 12g, địa du 12g, địa cốt bì 10g, cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa tiểu tiện ra máu: Ngó sen 12g, sinh địa 20g, hoạt thạch 16g, tiểu kế 12g, mộc thông 12g, bồ hoàng sao 12g, đạm trúc diệp 12g, sơn chi tử 12g chích cam thảo 6g, đương quy 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa băng huyết: Ngó sen sao 8g, tam lăng 8g, nga truật 8g, huyết dụ 8g, bồ hoàng sao 8g, bách thảo sương 6g. Sắc uống.
Món ăn, bài thuốc:
Trị ho ra máu: Ngó sen 30g, bột tam thất 3g, trứng gà tươi 1 quả. Ngó sen thái mỏng, đánh đều cùng bột tam thất trứng gà, thêm 100 ml nước hấp cách thủy cho chín, ăn nóng.
Thuốc bổ tỳ vị, giúp tiêu hóa, giảm mệt mỏi, mất ngủ, miệng khô, háo khát: Ngó sen tươi 150g, gạo nếp 50g, đường phèn vừa đủ, thêm nước nấu cháo.
Chữa chứng nóng trong, cồn cào, tiểu buốt, tiểu dắt: Ngó sen 30g, củ sinh địa 30g, cho vào máy xay sinh tố, lấy nước, thêm ít muối,vài giọt chanh, uống mát.
Giải độc rượu: Ngó sen (khô) 12g, sắc uống.
Chữa chảy máu cam: Ngó sen, lá hẹ ép lấy nước, hâm nóng, uống.
Chữa đầy bụng, tiêu chảy: Bột ngó sen, gạo tẻ, nấu thành cháo, chia ăn trong ngày.
