Tỷ lệ học sinh hút phải thuốc lá thụ động trong trường học là 35,7% (giảm so với kết quả nghiên cứu năm 2014 là 48,6%). Tuy nhiên, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, chất gây nghiện mới trong học sinh vẫn đang âm thầm diễn ra, với nhiều hình thức khó nắm bắt, quản lý.
Để ngăn chặn tình trạng này, cần sự vào cuộc phối hợp nghiêm túc mạnh mẽ từ gia đình, nhà trường và cộng đồng
Cha mẹ chết lặng khi biết con dùng thuốc lá điện tử
Chị T.T.D ở TP Vinh đã chết lặng khi được cô giáo chủ nhiệm thông báo con trai học lớp 8 của chị hút thuốc lá điện tử. Chị D chia sẻ, khi nghe cô nói tôi nghĩ cô nhầm lẫn vì tôi thấy con tôi học hành ổn định, ngoan ngoãn và cùng đều chơi với các bạn ngoan ngoãn không nghịch ngợm gì nên việc con vướng vào thuốc lá điện tử là điều không thể có.
Tuy nhiên, chị D vẫn xác minh thông tin bằng cách hỏi con, chị không mắng mỏ hay cáu giận cháu mà tâm sự và hỏi nhẹ nhàng cháu thừa nhận cháu đã thử vì tò mò.
Cũng trong tâm trạng như chị D, T.V.T ở phường Hà Huy Tập, TP Vinh khi nhìn thấy con đi cùng nhóm bạn hút thuốc lá điện tử.
Học sinh ngang nhiên hút thuốc trước cổng trường
"Vợ chồng tôi đã phải trải qua một ngày vô cùng bất an khi trong một lần trên đường đi làm về tôi tình cờ nhìn thấy con gái đi cùng nhóm bạn hút thuốc lá điện tử. Tôi từ sốc, đến tức giận chỉ muốn về sẽ cho cháu một trận đòn. Nhưng rồi nghĩ lại, tuổi của cháu đang nhạy cảm nếu hành xử thô bạo thì sẽ mất con. Nên tôi chọn cách về nhà nói chuyện tâm sự. Khi nghe cháu nói cháu đi cùng các bạn đó và trong đó có mấy bạn hút nhưng cháu từ chối không hút thử. Tôi vừa mừng vừa lo. Mừng vì con không thử nhưng lo là cháu chỉ từ chối được một lần nếu cứ đi nhiều lần như vậy thì khả năng hút của cháu cũng sẽ cao', anh Th nói.
Anh Th cũng cho biết, những ngày sau đó, anh luôn gần gũi động viên và nói chuyện với con về tác hại của thuốc lá điện tử và nên chọn bạn mà chơi. Nên đi học về đúng giờ không chơi với các bạn hút thuốc, không nghe lời rủ rê… Sau một thời gian cháu thực hiện đúng lời hứa nên tôi cũng yên tâm.
Mối liên kết gia đình, nhà trường và cộng đồng - giúp con trẻ tránh xa thuốc lá điện tử
Nhằm giáo dục con trẻ về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng , Sở &ĐT Nghệ An ,Tỉnh Đoàn Nghệ An và Báo Tiền Phong đã tổ chức diễn đàn "Điều em muốn nói". Diễn đàn là nơi để các em được nói lên tiếng nói, cảm nghĩ của mình và cũng là nơi để các chuyên gia y tế, giáo dục và lực lượng chức năng cung cấp thông tin cập nhật về các loại chất kích thích đang có xu hướng lan rộng trong giới trẻ, đặc biệt là thuốc lá điện tử với hình thức ngụy trang tinh vi, khó kiểm soát.
Các em học sinh tham gia giao lưu tại diễn đàn 'Điều em muốn nói' chia sẻ về thuốc lá điện tử.
Tại diễn đàn, bác sĩ Nguyễn Đức Tài, Phó Trưởng khoa Tâm thần Nhi lão niên, Bệnh viện Tâm thần Nghệ An cho biết, chất gây nghiện nicotine trong thuốc lá là cao nhất, hơn tất cả những chất gây nghiện còn lại. Đầu tiên, nghiện có một số triệu chứng, đặc điểm như có cảm giác thèm muốn, người đó có một số hiện tượng như tăng số lượng, tăng thời gian sử dụng. Nếu không sử dụng có cảm giác khó chịu, bứt rứt. Người nghiện sẽ dành thời gian, tiền bạc để sử dụng chất đấy và dẫn đến giảm thời gian cho các hoạt động khác như học tập, vui chơi cùng bạn bè.
Trong diễn đàn nhiều bạn trẻ đặt câu hỏi làm sao để giúp bạn bỏ được thuốc lá và giảm sử dụng thuốc lá, BS Nguyễn Đức Tài đã 'vẽ đường' cho các em. Theo Bs Tài đầu tiên phải chia sẻ thông tin và phối hợp với gia đình, nhà trường tìm hiểu nguyên nhân vì sao bạn mình sử dụng thuốc lá. Bạn có thể nêu ra các tác hại khi sử dụng thuốc lá hoặc nhờ đến chuyên gia để tùy từng đối tượng, từng nguyên nhân để đưa ra các giải pháp phù hợp để giúp bạn giảm thiểu hoặc cai sử dụng thuốc lá.
Bác sĩ Nguyễn Đức Tài, Phó Trưởng khoa Tâm thần Nhi lão niên, Bệnh viện Tâm thần Nghệ An chia sẻ về những tác hại của thuốc lá điện tử.
Còn với các phụ huynh, BS cho biết, khi phát hiện con mình sử dụng thuốc lá, phụ huynh cần giữ bình tĩnh, tránh la mắng hay phản ứng gay gắt. Thay vào đó, hãy tìm hiểu nguyên nhân sâu xa, lắng nghe và trò chuyện để cùng con tháo gỡ vấn đề. Việc cấm đoán tuyệt đối chỉ khiến trẻ phản kháng và trở nên khó kiểm soát hơn. Điều quan trọng là đồng hành, phân tích đúng sai và kiên nhẫn giúp con vượt qua.
Bác sĩ Tài khuyến cáo: "Phụ huynh cố gắng dành nhiều thời gian quan tâm đến con cái, lắng nghe con nhiều hơn. Hiện nay các phòng khám, bệnh viện có rất nhiều nơi có thể tư vấn, điều trị thuốc lá, phụ huynh có thể tìm đến để giúp con mình cai nghiện thuốc lá'.
Dưới góc độ nhà trường, thầy Đặng Khắc Đàm - giáo viên Trường THPT Diễn Châu 2, chia sẻ Nghệ An, Trong trường học, có sự quản lý, giám sát của nhà trường, giáo viên nhưng thời gian lớn ở bên ngoài cần được gia đình, phụ huynh quan tâm dõi theo.
Đại úy Trần Hữu Đắc, Phòng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Nghệ An cho biết, từ năm 2025, thuốc lá điện tử được coi là mặt hàng cấm tại Việt Nam. Nếu cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt theo các quy định hiện hành. Tuy nhiên, theo Đại úy Trần Hữu Đắc dù là mặt hàng bị cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng nhưng hiện nay việc mua bán thuốc lá điện tử vẫn diễn ra khá công khai. Với kênh trực tiếp, các em có thể trở thành đại lý bán lẻ cho bạn trong trường học; mua qua cửa hàng tạp hóa bán quanh trường học.
Với kênh gián tiếp, các em có thể mua bán thông qua trang hội, nhóm mạng xã hội, hoặc trên các sàn thương mại điện tử. Chỉ cần có tài khoản là có thể liên hệ mua, chuyển đến tận nơi. Vì thế, việc quản lý mua bán thuốc lá điện tử gặp nhiều khó khăn.
