1. Ăn nhiều chất béo gây rối loạn mỡ máu như thế nào?
Mỡ máu bao gồm nhiều thành phần khác nhau trong đó quan trọng nhất là cholesterol. Mỡ máu tăng cao khi cholesterol xấu tăng và cholesterol tốt giảm. Một thành phần quan trọng khác của mỡ máu đó là triglycerid. Tăng chỉ số này thường kéo theo tăng cholesterol toàn phần, tăng cholesterol xấu LDL và giảm cholesterol tốt HDL.
Rối loạn mỡ máu làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, đột quỵ. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.
Theo ThS. Đào Thu Trang, Khoa Dinh dưỡng và Tiết chế, Bệnh viện Phổi Trung ương, rối loạn mỡ máu do nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân thứ phát của rối loạn mỡ máu chủ yếu đến từ chế độ ăn và lối sống chưa hợp lý như tiêu thụ quá nhiều calo, chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa. Ngoài ra, thói quen sử dụng các đồ uống có cồn gây hại cho gan cũng dẫn đến tình trạng rối loạn mỡ máu.
Chế độ ăn nhiều chất béo không lành mạnh gây rối loạn mỡ máu.
Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa là những chất béo không lành mạnh trong chế độ ăn uống. Chất béo bão hòa thường có trong mỡ động vật (mỡ lợn, mỡ bò), bơ, phô mai và các sản phẩm từ sữa nguyên kem. Ăn nhiều chất béo bão hòa làm tăng nồng độ cholesterol xấu, gây lắng đọng trong thành mạch máu và hình thành các mảng xơ vữa.
Chất béo chuyển hóa, loại chất béo được tạo ra trong quá trình chế biến thực phẩm, có nhiều trong thức ăn nhanh, đồ chiên rán, bánh quy, bánh ngọt đóng gói và một số loại bơ thực vật. Chất béo chuyển hóa rất có hại vì nó không chỉ làm tăng cholesterol xấu mà còn làm giảm cholesterol tốt.
Triglyceride có chức năng lưu trữ và vận chuyển chất béo trong máu. Nếu lượng triglyceride dư thừa quá mức, chúng có thể tích tụ trong mô mỡ, gan và các cơ quan khác, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe.
Chỉ số triglyceride máu cao cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim. Càng tiêu thụ nhiều các chất béo như chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa càng làm tăng nồng độ triglyceride trong máu.
2. Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát tình trạng rối loạn mỡ máu
Theo ThS. Đào Thu Trang, người bệnh rối loạn lipid máu trong quá trình điều trị cần kết hợp giữa sử dụng thuốc, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và thay đổi chế độ ăn uống.
Khẩu phần ăn nên cắt giảm lượng chất béo, tăng cường rau xanh, quả chín. Rau xanh và quả chín là nguồn thực phẩm cung cấp lượng vitamin, khoáng chất dồi dào. Đây chính là các chất chống oxy hóa tự nhiên giúp loại bỏ lượng mỡ dư thừa trong cơ thể. Khi không có chất béo dư thừa, người bệnh sẽ dễ dàng hơn trong việc kiểm soát rối loạn mỡ máu.
Rau xanh và trái cây là nguồn thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu.
Rau xanh, trái cây là nguồn thực phẩm tự nhiên đã được chứng minh có lợi cho sức khỏe tim mạch, giúp kiểm soát mỡ máu nhờ vào các thành phần quan trọng như chất xơ và chất chống oxy hóa.
Chất xơ hòa tan
Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa rối loạn mỡ máu, có tác dụng loại bỏ một phần chất béo và cholesterol hấp thụ vào cơ thể. Các loại rau và trái cây có nhiều chất xơ hòa tan giúp giảm sự hấp thụ cholesterol, giảm cholesterol xấu trong máu.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, việc bổ sung thêm chất xơ là một phần trong chế độ ăn uống lành mạnh giúp cải thiện mức cholesterol trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
Chất chống oxy hóa
Các hợp chất thực vật trong rau quả giúp giảm viêm và bảo vệ cholesterol trong máu khỏi quá trình oxy hóa, ngăn chặn sự hình thành mảng bám xơ vữa trong thành động mạch. Trái cây và rau quả càng có màu sắc càng đậm càng giàu chất chống oxy hóa như: rau lá xanh, bí, cà rốt, cà chua, đu đủ, dâu tây, mận, việt quất...
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị nên tiêu thụ hơn 400 g trái cây, rau quả mỗi ngày để cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc một số bệnh không lây nhiễm trong đó có bệnh tim mạch. Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên ăn đa dạng các loại rau, trái cây tươi có nhiều màu sắc. Ăn trái cây nguyên múi và cả vỏ (nếu có thể) để tận dụng tối đa chất xơ, chất chống oxy hóa.
