Tạm thời vẫn phải dùng thực phẩm “thông thường”
Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) chính thức công bố 69 địa chỉ cung cấp sản phẩm nông sản đã được xác nhận kiểm soát an toàn thực phẩm theo chuỗi trên toàn quốc. Đây được kỳ vọng là những địa chỉ tin cậy để người tiêu dùng tìm cho mình những nông sản an toàn, chất lượng. Tuy nhiên, nhìn vào danh sách điểm trên toàn quốc, số lượng mặt hàng tại các điểm, con số 69 trên 100 triệu dân là như “muối bỏ bể”.
Thông tin từ Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Hà Nội cho thấy: Hà Nội hiện nay có số dân 7,2 triệu người và thường xuyên có mặt khoảng 2,5 triệu lao động, học sinh sinh viên ngoại tỉnh cư trú và làm việc. Để đáp ứng cho gần 10 triệu người, thị trường Hà Nội tiêu thụ một ngày khoảng 1.000 tấn thịt các loại, 700 tấn cá, 2.500 tấn rau củ các loại...
Từ đó cho thấy nhu cầu thực phẩm của Hà Nội rất lớn, trong khi đó sản xuất nông nghiệp của Hà Nội mới đáp ứng được khoảng 70% nhu cầu thịt gia súc gia cầm, 32% cá, 60% rau củ tươi và 18% quả tươi các loại... còn lại là từ các tỉnh khác cung cấp cho thành phố và nhập khẩu, cho nên nguy cơ cao về an toàn thực phẩm đối với Hà Nội là rất lớn.
Theo TS. Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện chiến lược chính sách phát triển nông nghiệp và nông thôn - Bộ NN&PTNT: “Người tiêu dùng khi được hỏi, đều cho biết sẵn sàng trả giá ở mức cao hơn để được mua thực phẩm an toàn. Theo tín hiệu này, 69 đơn vị đầu tiên này sẽ được nhân lên hàng trăm, hàng nghìn, hàng vạn đơn vị trên toàn quốc. Đã đến lúc phải đưa toàn bộ hệ thống sản xuất của nước ta phải là hệ thống sạch và đúng theo một tiêu chuẩn duy nhất”.
Có một khó khăn, đó là giá “thực phẩm sạch” cao hơn thực phẩm thông thường, trong khi đa số người dân bên cạnh sự tiện lợi thì phần đông thu nhập thấp, chấp nhận mua thực phẩm trôi nổi với giá rẻ mà không có sự lựa chọn khác. Tuy nhiên, nếu Nhà nước và chính quyền địa phương vào cuộc để hỗ trợ với nhiều hình thức cả tuyên truyền, ưu đãi lẫn biện pháp hành chính, để những nguồn hàng này trở thành địa chỉ tin cậy, thu hút đông khách hàng. Từ đó thúc đẩy nhiều doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực này, chuỗi thực phẩm sạch sẽ tăng lên, và sẽ giúp hình thành một mức giá phù hợp với đại đa số người dân, lúc đó thị trường mới được coi là vững bền.
“Sạch” còn phụ thuộc… túi tiền
Cho đến khi thị trường bền vững tương lai của thực phẩm sạch xuất hiện, tại thời điểm này, rất nhiều lý do vẫn khiến người dân phải tạm thời sử dụng thực phẩm “thông thường”. Một chuyên gia khoa Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc Gia cho biết, qua công việc, ông biết nhiều đối tác cung cấp thực phẩm sạch nhưng rõ rang là hiện nay chi phí cho thực phẩm sạch khá cao, không phù hợp ngay cả bản thân gia đình ông. Bởi các thực phẩm sạch phải sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt, đạt các tiêu chuẩn quốc gia, rồi kiểm nghiệm nên tốn nhiều chi phí hơn so với các sản phẩm không qua kiểm nghiệm hoặc phải dùng các loại thuốc tăng trưởng nhanh thì giá mới hạ được.
Anh Nguyễn Quang X. - một chủ kinh doanh hải sản sạch không ngần ngại bộc bạch: “Làm ăn bây giờ có một cái khó, đó là nếu mình lấy trực tiếp hải sản tươi sống từ ngư dân ở các vùng biển, thì giá buôn lấy gốc vẫn đắt hơn giá bán của các tiểu thương ở chợ đầu mối Hà Nội, khách hàng họ chê. Mình lại không cam tâm nhập những mặt hàng không rõ nguồn gốc, hoặc kém phẩm chất rồi về “tút tát” lại để bán. Cho nên không thể cạnh tranh lại với những hộ kinh doanh bất chính làm gian, vừa được giá thành mà vẫn siêu lợi nhuận”.
Như để minh chứng cho giá cả của thực phẩm sạch, anh X. so sánh thêm, đơn cử quả cà chua thương hiệu Götula, nó không chỉ sạch mà còn có vị ngon ngọt, thơm mát, ăn sống hoàn toàn khác so với cà chua bán ngoài chợ cóc thông thường, nhưng giá hơn 100.000 đồng/kg, đắt gấp 10 lần. Hay một hộp 4 quả táo đỏ cỡ nắm tay trẻ con, nhập khẩu Newziland bán với giá 160.000 đồng, giá có thể mua vài cân táo khác.
Đây là so sánh “hàng hiệu”, còn về thực phẩm, trong khi các loại rau, củ, quả trên thị trường hiện nay lạm dụng phân bón vô cơ lâu dài, được phun thuốc kích thích để nhanh chóng sớm thu hoạch thì các sản phẩm rau sạch lại phải canh tác theo hướng hữu cơ kết hợp với công nghệ hiện đại. Ngoài ra, để có một sản phẩm rau an toàn và tươi ngon rất kỳ công, tiêu tốn nhiều công sức, thời gian và tiền bạc, do vậy, các sản phẩm rau quả chất lượng cao sẽ có giá trị tương đương thậm chí cao hơn so với thịt, cá.
Trong khi đó, hàng ngày, khắp nơi vẫn ngập tràn tin tức về những thực phẩm bẩn bị cơ quan chức năng phát hiện, kể cả những mặt hàng nhập khẩu quá đát, lẫn hàng ôi thiu đủ mọi xuất xứ. Có thể nói, tình trạng thực phẩm bẩn này sẽ không bao giờ hết, bởi vẫn luôn có một thị trường béo bở đang “há mồm” chờ đợi.
Một kg tim lợn đông lạnh được bán với giá 27.000 đồng/kg, trong khi tim lợn tươi tận 250.000/kg. Mặt hàng này vẫn tồn tại vì vẫn có khách mua, bên cạnh những hàng quán thiếu lương tâm, là những người nghèo đành tặc lưỡi chấp nhận. Với mức thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam thấp hơn hầu hết các nước trong khu vực, người dân vẫn buộc phải coi mong muốn chính đáng được dùng thực phẩm sạch của mình là điều… xa xỉ./.