Được quảng cáo là hàng thủ công, không chất bảo quản, phụ gia, phụ phẩm chính là yếu tố giúp các thực phẩm tự làm (handmade) được người tiêu dùng tin tưởng, lựa chọn trong những năm gần đây. Tuy nhiên, trên thực tế, chất lượng của loại sản phẩm này có thực sự đảm bảo an toàn hay không thì khó ai có thể khẳng định.
Nhiều người mua thực phẩm tự làm dịp cuối năm
Còn 2 tháng nữa mới tới Tết Nguyên đán, thế nhưng hiện nay nhiều người đã rục rịch đặt mua các loại thực phẩm quê, thực phẩm handmade cho gia đình hoặc làm quà. Thị trường hàng Tết handmade cũng vì thế mà đã bắt đầu sôi động trên mạng xã hội.
Chị Thu Hằng (Tây Hồ, Hà Nội) cho biết, những Tết gần đây chị thường xuyên mua các loại mứt, chả lụa, lạp xưởng, tai heo, kim chi... từ bạn bè hoặc người quen giới thiệu là do nhà làm qua mạng xã hội. "Vì công việc bận rộn nên tôi thường xuyên mua thực phẩm online thông qua mạng xã hội facebook. Chỉ mất 1 vài giờ dạo chợ online là tôi đã sắm đủ cái tết cho cả gia đình.", chị Hằng chia sẻ.
Giống như chị Hằng, chị Linh (Ba Đình, Hà Nội) vài năm gần đây cũng thường mua đồ thực phẩm chế biến sẵn để dùng vào dịp Tết. Không chỉ đồ khô mà ngay cả những món để bày cỗ như nem rán, canh bóng... cũng được chị đặt mua trên mạng.
Hỏi lý do vì sao lựa chọn thực phẩm handmade, chị Linh chia sẻ, yếu tố đầu tiên là có thể điều chỉnh theo khẩu vị. Còn những món khác đa số là vì tin bạn bè, mua ủng hộ... "Tôi cũng biết không phải cứ đồ handmade là hoàn toàn sạch và an toàn nhưng theo tôi nó vẫn sẽ có chất lượng tốt và đảm bảo hơn do đây là sản phẩm người nhà làm, không có chất bảo quản, không có nhiều loại phẩm màu...
Còn một số sản phẩm như chả lụa, giò me thì ăn qua nhiều lần vị khá ngon, không có biểu hiện của mất vệ sinh an toàn thực phẩm nên mua tiếp. Quan trọng nhất là hợp khẩu vị và do người quen làm nên thấy an tâm", chị Linh thổ lộ.
Tuy nhiên, do bán online nên không phải lúc nào sản phẩm cũng đúng như quảng cáo. Chị Thu Hà, chủ một cửa hàng quần áo trên đường Đê La Thành, cho biết: "Do thời điểm cuối năm công việc bận rộn nên thay vì ra cửa hàng, mình đặt mua một hũ gà khô lá chanh của một người quen trên mạng. Thế nhưng, khi mở hàng mình phát hoảng, gà khô lá chanh bị lên mốc, có mùi hôi, trong đó còn có lẫn tóc, khác hẳn với hình ảnh gà khô lá chanh được rao bán bắt mắt, hấp dẫn trên fanpage bán hàng".
Cảnh báo những nguy cơ tiềm ẩn từ thực phẩm 'handmade'
Thực tế cho thấy, các trang mạng xã hội cá nhân và các sản phẩm nhà làm hầu hết không đăng ký kinh doanh, không có giấy tờ chứng minh chất lượng, nguồn gốc thực phẩm. Qua quan sát, các loại đồ ăn chế biến sẵn được rao bán trên mạng gần như không có thông tin về hạn sử dụng, thành phần, nguồn gốc nguyên liệu. Các chủ trang mạng bán đồ ăn chỉ cam kết chất lượng bằng miệng.
Trên thực tế, việc quản lý các cơ sở kinh doanh, chế biến thực phẩm đang khá lỏng lẻo. Nhiều mặt hàng được gắn mác handmade bán tràn lan mà không có sự kiểm soát hoặc kiểm tra chất lượng, nguồn gốc. Điều này có một phần do thói quen của người tiêu dùng, mua đồ handmade từ người quen nên tin tưởng, không quan tâm đến nguồn gốc và thương hiệu. Tuy nhiên, cũng không nên nhầm lẫn với những thực phẩm tự chế biến không rõ chất lượng, không đủ tiêu chuẩn, chưa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Theo Luật An toàn thực phẩm, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật chất lượng sản phẩm hàng hóa thì thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn; phụ gia thực phẩm; chất hỗ trợ chế biến thực phẩm; dụng cụ, vật liệu bao gói, chứa đựng thực phẩm đã có quy chuẩn kỹ thuật phải được công bố hợp quy và đăng ký bản công bố hợp quy với cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường.
Thực phẩm chưa có quy chuẩn kỹ thuật phải được công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm và đăng ký bản công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường cho đến khi quy chuẩn kỹ thuật tương ứng được ban hành và có hiệu lực…