Có những loại thức ăn làm cho bệnh tăng nặng và ngược lại cũng có nhiều loại thực phẩm giúp cho bệnh giảm nhẹ.
Dùng các thực phẩm giàu acid béo có ích:
Axít béo omega-3: chất này có tác dụng ngăn chặn phản ứng của hệ miễn dịch gây ra chứng viêm khớp, làm giảm hẳn các triệu chứng viêm đau khớp. Một vài nghiên cứu cho thấy: nếu bệnh nhân bị viêm khớp được sử dụng dầu cá với liều từ 2 - 5g/ngày, kết quả là các khớp tổn thương bớt cứng và giảm đau rõ rệt. Ngoài ra, omega-3 còn rất hữu ích cho thai phụ, các bà mẹ đang cho con bú, bệnh nhân tim mạch, viêm gan mãn tính, hen phế quản, bệnh thận IgA, bệnh Crohn, người cao tuổi…
Thực phẩm chứa acid béo omega-3
Axít béo omega-6 GLA (acid gamma-linolenic): có tác dụng ức chế sự sản sinh ra prostaglandin gây viêm. Nghiên cứu cho thấy khi dùng với liều 1 - 3g/ngày cho kết quả khả quan đối với bệnh viêm khớp. Song khó khăn hiện nay là nguồn thuốc tổng hợp loại axít béo này còn trong tình trạng “hiếm có khó tìm” hoặc còn “đắt đỏ”. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể dùng nó bằng cách sử dụng viên nang 400mg tảo khô Spirulina. Người bị thấp khớp nên dùng 10g bột tảo khô mỗi ngày (tương đương 90mg axít GLA). Các nghiên cứu cho thấy khi ăn chế độ ăn nhiều omega-3 (thủy hải sản) thì thấy omega-3 thay thế omega-6 trong cấu trúc màng của tất cả các tế bào (tế bào thần kinh, hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, tế bào nội mạc mạch máu, tế bào gan...). Sự cạnh tranh giữa omega-3 và omega-6 đã làm giảm hẳn các chất trung gian gây viêm, các yếu tố làm khởi phát và gây rối loạn miễn dịch. Một chế độ ăn lý tưởng nhất cho sự phát triển và hoạt động của não, cho chức năng sinh lý màng tế bào, chức năng miễn dịch và bảo vệ của cơ thể là tỉ lệ axít béo omega-3/omega-6 là từ 1 - 3/1.
Hiện nay thị trường trong nước và nước ngoài đã có bán ba loại thuốc là viên dầu cá omega-3, omega-6 và viên tổng hợp cả omega-3 và omega-6, bạn có thể mua dùng. Nhưng trước khi muốn dùng, bạn nên tuân theo lời khuyên của bác sĩ, bởi bên cạnh những cái lợi do chất omega-3, omega-6 mang lại, bạn cũng cần biết rằng khi dùng dầu cá liều cao sẽ bị ảnh hưởng đến quá trình đông máu của cơ thể, và tương tác có hại với một số loại thuốc chữa bệnh khác.
Nếu bạn không có điều kiện hoặc chưa tìm mua được các thuốc tổng hợp này, bạn thực hiện chế độ ăn với các thực phẩm giàu các chất omega-3, omega-6 để phòng chữa bệnh. Thực phẩm chứa nhiều axít béo omega-3 là cá, đặc biệt là mỡ cá, các loại cá thu, cá ngừ, các trích, cá mòi, cá trống, cá hồi, tôm, cua, tảo, sinh vật phù du… Omega-6 có trong thịt động vật, có hầu hết ở các loại dầu thực vật. Bởi vậy ngày thường cũng như dịp tết, các bà, các chị đi chợ nên mua các loại cá tôm cua giàu chất omega-3 nói trên và các loại thịt: gà, vịt, thịt lợn nạc, thịt bò, dầu thực vật, vừng, lạc, đậu nành… giàu chất omega-6 để phòng chữa bệnh viêm khớp cho người thân của mình.
Người viêm khớp nên ăn các món thịt nạc, cá tôm cua có chất béo có ích như: giò nạc, giò bò, thịt gà luộc, gà rang, thịt lợn nạc luộc, kho, sốt cà chua; thịt bò xào, bò kho, lẩu bò, lẩu hải sản, các loại cá, tôm, cua...; canh rau xanh và trái cây chín các loại, uống nước chè xanh, nước đun sôi để nguội. Không nên ăn các món thịt mỡ, các chất khó tiêu như: thịt đông, nem (bì lợn), món ninh (thịt mỡ lợn thái miếng vuông to ninh nhừ), giò mỡ, giò thủ, giò tai, bánh chưng bánh tét nhân thịt mỡ, các loại nội tạng động vật như: tim, gan, cật, lòng, mề…; không uống rượu mạnh, cà phê đặc, trà đậm để phòng chống bệnh gút.
Cung cấp đầy đủ các vitamin:
Tác dụng chống oxy hóa của các vitamin C, D, E và beta-carotene (tiền vitamin A) có thể giúp phòng tránh được một số dạng viêm khớp. Nhiều nghiên cứu cho thấy: vitamin C và D có khả năng làm giảm bệnh viêm xương khớp; chỉ với liều nhỏ dưới 150mg vitamin C (tương đương lượng sinh tố của 2 ly cam vắt) và 400 đơn vị quốc tế (IU) vitamin D/ngày có khả năng làm chậm hẳn sự tiến triển của bệnh viêm khớp gối. Người ta cũng đã chứng minh các thức ăn chứa nhiều vitamin E có tác dụng giảm đau chống viêm. Chất beta-carotene có nhiều trong cà rốt, cà chua, bí đỏ, rau xanh, các loại trái cây, rau củ có màu đỏ cũng có tác dụng giảm viêm khớp. Do đó, bệnh nhân viêm khớp các dạng cần bảo đảm chế độ dinh dưỡng đầy đủ các vitamin nói trên, ăn nhiều rau tươi và trái cây chín sẽ có tác dụng phòng và chữa bệnh hiệu quả mà không độc hại.
Dùng thực phẩm có tác dụng phòng tránh loãng xương:
Canxi là một nguyên tố chính yếu cấu thành xương, mỗi ngày cơ thể cần khoảng 1.200mg canxi. Khi xương chắc khỏe sẽ chống đỡ tốt với quá trình viêm mà giảm bệnh. Thức ăn chứa nhiều canxi bao gồm: sữa, các sản phẩm từ sữa, các loại rau xanh, các loại thủy hải sản như: tôm cua, các loại cá nhỏ để ăn nguyên xương cũng cung cấp một lượng canxi đáng kể. Đậu nành có hoạt chất genistein được xem như là hoóc-môn estrogen thực vật, góp phần quan trọng giúp cho xương chắc khỏe. Vận động và tắm nắng thường xuyên cũng giúp tăng tạo vitamin D giúp hấp thu và chuyển hóa canxi trong cơ thể.
BS. THU HƯƠNG
