Gần đây, ít nhiều có thể bạn đã nghe nói đến các thuật ngữ “gốc tự do”. Cách đây vài thập kỉ, thập chí chúng còn rất ít khi được nhắc đến trong giáo trình của các trường Đại học Y khoa lớn trên thế giới, nhưng đến nay, chúng đã và đang xuất hiện ngày một nhiều trên các mặt báo, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp, và nhất là các bài báo nghiên cứu khoa học. Điều gì khiến các nhà khoa học quan tâm đến nó như vậy?
Gốc tự do là gì?
Gốc tự do là một phân tử hóa học bị mất đi một electron, nói một cách đơn giản, phân tử đó bị “mất cân bằng”. Khi bị mất cân bằng, nó sẽ có xu hướng lấy electron của phân tử khác để trở về trạng thái cân bằng, điều này rất nguy hiểm vì nó có thể phá hủy các phân tử khác, đặc biệt là các phân tử cấu trúc nên thành phần của tế bào:
-Nếu gốc tự do tấn công vào phân tử lipid ở mạch máu sẽ gây ra xơ cứng động mạch, tăng huyết áp, đột quỵ,…
-Gốc tự do tấn công vào DNA ở nhân tế bào, làm thay đổi cấu trúc DNA, gây đột biến hoặc chết tế bào, gây lão hóa hoặc nhiều bệnh lý khác nhau, đặc biệt là ung thư.
-Nếu các phân tử protein bị tấn công, nó sẽ hình thành các nốt sạm, nám trên da, thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa da, làm da chảy xệ, xuất hiện các nếp nhăn.
Gốc tự do được hình thành như thế nào?
Các gốc tự do được tạo ra bởi quá trình oxy hóa, các tia phóng xạ, hóa chất, thuốc, thuốc trừ sâu, diệt cỏ, ô nhiễm môi trường, tia tử ngoại (trong nắng gắt), stress, thuốc lá… Quá trình tạo ra năng lượng bên trong tế bào (hô hấp tế bào) cũng sản sinh ra gốc tự do.
Cơ thể bảo vệ tế các tế bào như thế nào?
Nếu cứ mặc nhiên để các gốc tự do tấn công tế bào thì chúng ta sẽ già đi rất nhanh hoặc chết sớm vì các bệnh lý liên quan đến tim mạch, chuyển hóa hoặc ung thư.
Rất may, cơ thể có một cơ chế giúp bảo vệ các tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do, đó chính là sự có mặt kịp thời của các chất chống oxi hóa. Các chất chống oxi hóa này có nhiệm vụ tiêu diệt (trung hòa) các gốc tự do trước khi nó kịp phá hủy tế bào. Các chất chống oxi hóa này có mặt ở trong thực phẩm hằng ngày, đặc biệt là rau củ quả như: vitamin C, vitamin A, vitamin E, các carotenoids (beta caroten, alpha caroten, lycopene…), do đó, một chế độ ăn giàu rau xanh và hoa quả sạch rất tốt cho việc ngăn ngừa bệnh tật.
Tuy nhiên, chất chống oxi hóa quan trọng nhất, mạnh mẽ nhất lại do chính cơ thể chúng ta tự tổng hợp, nó có mặt trong tất cả với nồng độ rất cao, đó chính là glutathione. Tiến sĩ Robert H. Keller, người đầu tiên tìm ra glutathione, đã gọi nó là “vua của các chất chống oxi hóa”. Không có glutathione, các chất chống oxi hóa khác đều trở nên vô dụng. Trong cuốn sách Stop Aging Now (Chống lão hóa ngay từ bây giờ) Jean Carper đã nói: “Bạn phải tăng nồng độ glutathione trong cơ thể lên, nếu muốn trẻ hơn và sống lâu hơn”. Glutathione đóng một vai trò sống còn đối với cơ thể của chúng ta. Không có nó, chúng ta không thể tồn tại được.
Vậy làm sao để tăng nồng độ glutathione trong cơ thể?
Sau 20 năm nghiên cứu, các nhà khoa học thuộc trường đại học Y Johns Hopkin đã tìm ra một hoạt chất có khả năng tăng tổng hợp glutathione nội sinh lên 240% được chiết xuất từ hạt mầm bông cải xanh, có tên là sulforaphane. Không giống như các cách bổ sung glutathione khác- vốn không hiệu quả (như bổ sung qua chế độ ăn), hoặc tiềm ẩn rủi ro (như tiêm trực tiếp), sulforaphane giúp tăng nồng độ glutathion trong cơ thể một cách tự nhiên thông qua kích hoạt các gen quy định việc sản xuất glutathione- đây được coi là cách hiệu quả và an toàn nhất để tăng glutathione trong cơ thể.
Các nhà khoa học thuộc trường Đại học Johns Hopkins tìm ra hoạt chất sulforaphane trong hạt mầm bông cải xanh.
Việc phát hiện ra sulforaphane này đã tạo ra một bước đột phá trong việc tìm ra phương pháp ngăn ngừa ung bướu và các bệnh mãn tính. Hơn 1400 bài báo nghiên cứu về sulforaphane và các dẫn chất của nó đã đăng trên Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (Pubmed) và con số này đang không ngừng tăng lên, chứng minh cho sức hút của Bông cải xanh trong lĩnh vực phòng ngừa ung bướu.
Tìm hiểu thêm: Việt Nam trở thành 1 trong 20 nước được chuyển giao hoạt chất phòng ngừa ung bướu
