Công nghệ số giúp Tây Bắc phát triển
Ngày 3/12, tại thành phố Điện Biên Phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với UBND tỉnh Điện Biên tổ chức Hội thảo xúc tiến thương mại, đầu tư và quảng bá sản phẩm công nghệ số "Make in Viet Nam" trong phát triển kinh tế số và chuyển đổi số khu vực Tây Bắc.
Những năm gần đây, chuyển đổi số và phát triển kinh tế số đã được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của Việt Nam. Tuy nhiên, tại các tỉnh Tây Bắc – nơi địa hình chia cắt, dân cư thưa, hạ tầng công nghệ còn hạn chế – việc triển khai công nghệ số gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, việc đưa hệ sinh thái sản phẩm công nghệ số "Make in Viet Nam" đến gần hơn với chính quyền, doanh nghiệp và người dân vùng núi là nhiệm vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương phát biểu tại sự kiện.
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương cho biết Tây Bắc là vùng đất giàu truyền thống và tiềm năng, đặc biệt ở các lĩnh vực nông nghiệp đặc sản, lâm nghiệp, năng lượng tái tạo, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa và thương mại biên giới. Tuy nhiên, khu vực vẫn còn hạn chế về quy mô doanh nghiệp và thu hút nhân lực chất lượng cao.
Theo Thứ trưởng, Điện Biên và các tỉnh Tây Bắc đang sở hữu hệ sinh thái sản phẩm nông - lâm sản đặc hữu giá trị cao như chè Shan Tuyết, cà phê Mường Ảng, gạo Séng Cù, mắc ca, quế và nhiều dược liệu quý. Đây đều là sản phẩm có thể cạnh tranh ở thị trường khu vực và quốc tế, đồng thời chứa đựng giá trị văn hóa đặc trưng được người tiêu dùng hiện đại coi trọng.
Lãnh đạo Bộ KH&CN khẳng định khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là trụ cột trong chiến lược phát triển đất nước, mở ra cơ hội lớn cho Tây Bắc. Vùng hoàn toàn có thể trở thành "vùng ứng dụng kiểu mẫu" cho các giải pháp số Make in Viet Nam, như truy xuất nguồn gốc nông sản, chứng nhận số, nông nghiệp thông minh, quản lý vùng nguyên liệu bằng dữ liệu – cảm biến, hệ thống du lịch thông minh và bản đồ số các điểm di tích, danh thắng.
"Chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và ứng dụng khoa học – công nghệ chính là 'cơ hội vàng' để Tây Bắc rút ngắn khoảng cách phát triển," Thứ trưởng Phương nhấn mạnh.
Ông cũng cho rằng chuyển đổi số chỉ thực sự hiệu quả khi lan tỏa tới mọi lĩnh vực, từ nông nghiệp, du lịch đến quản lý nhà nước và hoạt động sản xuất – kinh doanh. Vai trò của người đứng đầu tỉnh, cơ quan quản lý và doanh nghiệp là yếu tố quyết định trong quá trình này.
"Công nghệ số không phải câu chuyện xa vời của phòng thí nghiệm mà là động lực trực tiếp để nâng cao đời sống người dân. Tây Bắc càng khó khăn, càng cần nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số để bứt phá", Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nói.
Số hóa đưa nông sản vươn xa
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Nguyễn Minh Phú cho biết tỉnh đang ưu tiên mạnh mẽ việc áp dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số vào mọi lĩnh vực phát triển. Điện Biên đã hình thành nhiều mô hình nông nghiệp thông minh và du lịch số, đồng thời củng cố hạ tầng CNTT để phục vụ chính quyền điện tử, đô thị thông minh.
Ông đánh giá sự kiện là cơ hội để Điện Biên kết nối với các doanh nghiệp công nghệ; đồng thời tạo nền tảng để các tỉnh Tây Bắc xây dựng mạng lưới hợp tác trong lĩnh vực kinh tế số – vốn được xem là động lực quan trọng cho phát triển bền vững ở những vùng còn nhiều khó khăn.
Trong phiên chuyên đề buổi sáng, đại biểu đến từ nhiều cơ quan, doanh nghiệp công nghệ số trong nước đã chia sẻ các mô hình thực tiễn, các nền tảng và giải pháp số phù hợp với điều kiện Tây Bắc.
Đáng chú ý, nền tảng truy xuất nguồn gốc CheckVN giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là các sản phẩm đặc sản vùng cao. Hệ sinh thái nông nghiệp số VDAPES hỗ trợ từ khâu canh tác, quản lý mùa vụ đến tiêu thụ sản phẩm, giúp nông dân tăng năng suất và giảm chi phí.
Nhiều giải pháp ứng dụng AI trong canh tác lúa, giảm phát thải khí nhà kính cũng được trình bày. Các mô hình hợp tác xã số, sàn thương mại điện tử cho nông sản, hệ thống quản lý du lịch thông minh vTravel… thu hút sự quan tâm của các địa phương bởi tính khả thi cao và có thể triển khai ngay tại cơ sở.
Hợp tác nâng cao năng lực số cho cán bộ, công chức, viên chức tỉnh Điện Biên.
Đại diện VNPT, Đại học Bách Khoa Hà Nội và một số doanh nghiệp công nghệ khác cũng giới thiệu các giải pháp dữ liệu mở, phân tích dữ liệu, hệ thống camera AI, giải pháp chuyển đổi số trong giáo dục và y tế – các lĩnh vực đặc biệt quan trọng đối với vùng cao.
Một điểm nhấn quan trọng của hội thảo là việc trao Giấy chứng nhận Chỉ dẫn địa lý cho ba sản phẩm đặc sản: Chè Shan tuyết, Chè phổ nhĩ Shan tuyết và Cà phê Điện Biên. Đây là các sản phẩm có giá trị kinh tế cao, được đánh giá là hoàn toàn có thể trở thành thương hiệu nông sản vùng miền mang tầm quốc gia nếu được ứng dụng công nghệ số để quản lý chất lượng và mở rộng thị trường.
Cùng với đó, 20 bộ thiết bị STEM được trao tặng nhằm hỗ trợ các trường học trong tỉnh nâng cao năng lực trải nghiệm khoa học và thúc đẩy tư duy sáng tạo cho học sinh – nền tảng quan trọng của nguồn nhân lực số trong tương lai.
Tại hội thảo, nhiều thỏa thuận hợp tác quan trọng đã được ký kết, bao gồm: hợp tác đào tạo năng lực số cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; phối hợp truyền thông thúc đẩy khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hợp tác hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ số phát triển các sản phẩm "Make in Viet Nam" phục vụ các địa phương; đặc biệt là chương trình hợp tác giữa Cục Công nghiệp CNTT và các tỉnh phía Bắc nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp công nghệ số giai đoạn đến năm 2030.
Các chuyên gia tại hội thảo nhận định việc đưa giải pháp "Make in Viet Nam" về Tây Bắc không chỉ có ý nghĩa đối với người dân mà còn giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, thử nghiệm sản phẩm trong các điều kiện đặc thù mà chỉ Tây Bắc mới có.
Ngược lại, địa phương sẽ được hưởng lợi từ những giải pháp đã được tối ưu, tiết kiệm chi phí triển khai nhưng vẫn mang lại hiệu quả cao. Việc số hóa quy trình sản xuất, nông nghiệp, du lịch và quản lý công sẽ giúp các tỉnh nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
