Cơm là thức ăn nền tảng của người Việt
Tại sự kiện ra mắt dự án cộng đồng "Về nhà ăn cơm – dưỡng lành từ gốc" ngày 24/8, PGS.TS.BS Bùi Thị Nhung - Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Mặt Trời, nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho biết, mô hình bệnh tật hiện nay đã thay đổi, nhiều căn bệnh "già hóa" đang trẻ hóa. Tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì tăng nhanh, thậm chí nhiều em nhỏ mắc mỡ máu, gút, tiểu đường. Một nguyên nhân quan trọng đến từ chế độ ăn lệch lạc, xa rời mâm cơm truyền thống.
Đặc biệt, hậu quả là sự gia tăng của các căn bệnh vốn chỉ thấy ở người trưởng thành nay lại xuất hiện ở trẻ nhỏ, bao gồm béo phì, gút, mỡ máu cao. Bác sĩ Nhung cho biết từng tiếp nhận trẻ 18 tháng tuổi có chỉ số cholesterol lên tới 6,9 và axit uric trên 500 - con số đáng báo động, thường thấy ở người lớn tuổi bị gút. Hay trẻ 14 tuổi đã phải dùng thuốc điều trị mỡ máu với liều lượng cao.
Khi nhận thấy con béo phì, nhiều gia đình lại tìm mọi cách để giảm cân cho con bằng các phương pháp không khoa học, thậm chí cóp nhặt trên mạng xã hội. Một trong những sai lầm phổ biến đó là "cắt cơm, ăn thịt, uống thực phẩm chức năng".
"Cơm là thức ăn nền tảng của người Việt. Loại bỏ cơm, chạy theo chế độ kiêng khem cực đoan có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Ngay cả bệnh nhân sau phẫu thuật, cơ thể cũng cần cơm gạo để khởi động hệ tiêu hóa và tăng sức đề kháng. Có rất nhiều người bị đái tháo đường, có những cơn hạ đường huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu như không ăn cơm. Hoặc người già cũng có thể hạ đường huyết vào đêm, cả người trẻ cũng vậy nếu không ăn cơm…" – PGS.TS.BS Bùi Thị Nhung cho biết.
Chef Hải Anh – đầu bếp dinh dưỡng, y sĩ Y học cổ truyền chia sẻ về 6 bước nấu ăn dưỡng lành trong chương trình Về nhà ăn cơm - Dưỡng lành từ gốc.
Cơ thể cần 40 vi chất dinh dưỡng mỗi ngày
Chia sẻ về nguyên tắc cốt lõi để đảm bảo một chế độ ăn đảm bảo dinh dưỡng, PGS.TS.BS Bùi Thị Nhung cho biết, cơ thể cần hơn 40 loại vi chất dinh dưỡng mỗi ngày. Do đó, bữa ăn càng đa dạng, nhiều màu sắc từ các loại thực phẩm khác nhau thì càng tốt. Không có một loại thực phẩm nào là "siêu thực phẩm" có thể cung cấp đủ mọi dưỡng chất.
Để ăn cho đúng, ăn đủ, mọi người nên tham khảo tháp dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng Quốc gia đã xây dựng cụ thể dành cho từng lứa tuổi để biết lượng cơm, đạm, rau củ quả phù hợp cho mỗi thành viên… Cảm giác "no" có thể bị sai lệch do thói quen, vì vậy cần học cách ăn đủ theo nhu cầu khoa học.
"Xu hướng ăn kiêng cực đoan như low-carb có thể gây tổn hại gan, thận dù ban đầu cho cảm giác giảm cân nhanh. Thay vào đó, mọi người xây dựng một thói quen ăn uống khoa học với đủ cơm, đạm, rau củ… mới là hành trang sức khỏe bền vững. Bữa cơm nhà không chỉ là nơi cung cấp dinh dưỡng mà còn là sợi dây gắn kết gia đình và là cách tốt nhất để bảo tồn những giá trị ẩm thực truyền thống, nền tảng cho một thế hệ người Việt khỏe mạnh" – PGS.TS.BS Nhung nhấn mạnh.
"Về nhà ăn cơm" – hành trình chữa lành từ gốc
Chef Hải Anh – đầu bếp dinh dưỡng, y sĩ Y học cổ truyền với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ẩm thực và giáo dục cộng đồng về dinh dưỡng tự nhiên đã chia sẻ rằng, trong nhịp sống hiện đại, nhiều gia đình trẻ và bạn trẻ quen với việc ăn vội, ăn ngoài, ăn nhanh, ăn đêm hoặc ăn lệch, thậm chí bỏ bữa. Không ít bữa ăn chỉ giúp "no bụng" nhưng lại là những "bữa ăn rỗng", thiếu dưỡng chất thiết yếu, dẫn tới tình trạng rối loạn sức khỏe và bệnh tật ngày càng trẻ hóa.
"Là một đầu bếp, tôi từng đam mê chinh phục những đỉnh cao ẩm thực mà quên mất điều quan trọng nhất, là cân bằng sức khỏe. Khi đối diện với biến cố, đứng trước quyết định cắt bỏ một phần cơ thể, tôi chọn tìm về thực phẩm tự nhiên, nguyên lý dinh dưỡng thuần túy trong bữa cơm gia đình, và điều kỳ diệu đã xảy ra: Tôi hồi sinh!". Bắt đầu từ mâm cơm nhà để dưỡng lành từ gốc - Đó là lý do ra đời dự án cộng đồng Về nhà ăn cơm, như một cuộc cách mạng nhỏ về dinh dưỡng trong mâm cơm nhà, giúp mọi người tự chủ trong việc nấu đúng - ăn lành - sống khỏe.
Không chỉ là một dự án dinh dưỡng, "Về nhà ăn cơm" còn mang giá trị văn hóa và tinh thần. Chef Hải Anh chia sẻ: "Tôi mong muốn tạo ra một phong trào cộng đồng, bắt đầu từ việc ăn đúng, cân bằng dinh dưỡng để mỗi bữa cơm không chỉ là dinh dưỡng mà còn là sự kết nối, giữ gìn bản sắc Việt".
Dự án kỳ vọng đến năm 2030 sẽ giúp 1 triệu người Việt tiếp cận và thực hành "cân bằng mâm cơm nhà", nâng số lần ăn cơm chung của các gia đình trẻ từ trung bình 1,7 lần/tuần lên 4 lần/tuần.
Làm thế nào để thu hút giới trẻ về với mâm cơm nhà?
Buổi tọa đàm của các chuyên gia tại sự kiện ra mắt dự án cộng đồng 'Về nhà ăn cơm' đã giải đáp trực tiếp những vấn đề thiết thực trong từng mâm cơm gia đình từ trẻ nhỏ, người lớn tuổi đến người bận rộn. Ảnh: PT.
Master Chef Tuấn Hải tại sự kiện cũng nhấn mạnh sự khác biệt của cơm nhà không chỉ ở nguyên liệu chất lượng mà còn ở "độ tâm huyết" với một món ăn ngoài hàng. Để nấu một món ăn đúng nghĩa cho người thân, người nấu không chỉ đầu tư nguyên liệu chất lượng mà còn đặt cả tình cảm và sự chăm chút của mình vào đó. Ví dụ được đưa ra là một nồi phở nhà được ninh từ cả con gà hoặc nhiều ký xương, tạo ra chất lượng và hương vị mà các món ăn thương mại khó sánh bằng do áp lực về giá thành.
Để thu hút thế hệ trẻ trở về với bữa cơm gia đình, theo Master Chef Tuấn Hải cho biết, cần phải có sự kết hợp giữa ẩm thực truyền thống và hiện đại, giữa món Á và món Âu. Bữa ăn gia đình cần thay đổi để phù hợp với xu hướng và khẩu vị của giới trẻ. Ví dụ, giới trẻ hiện nay quen thuộc với mayonnaise, phô mai… Việc kết hợp này nên dựa trên các nguyên tắc về cân bằng âm dương và ngũ hành (Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ) trong ẩm thực để vừa đảm bảo sức khỏe, vừa tạo ra sự hấp dẫn.
