Ngoài các trường có tiếng tăm thì một số trường mới bắt đầu đào tạo bác sĩ, dược sĩ đại học gần đây đã mang lại nỗi lo lắng cho những người tâm huyết với ngành y. Nỗi lo này không xuất phát từ chuyện phân biệt công tư, mà xuất phát từ khả năng đào tạo, cơ sở vật chất, cơ sở thực hành, đội ngũ giảng viên, chất lượng, chương trình giảng dạy, đặc biệt là việc tuyển đầu vào chỉ với 15, 20 điểm. Theo tôi biết thì hiện nay, có những trường đào tạo bác sĩ đa khoa mà cơ sở vật chất không đầy đủ. Việc các trường không có phòng xác cho sinh viên học môn giải phẫu, môn quan trọng nhất trong các môn khoa học cơ sở đối với các bác sĩ, là một khiếm khuyết, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng đào tạo. Từ nhiều ngàn năm nay, môn giải phẫu học là môn quan trọng hàng đầu đối với ngành y và hội họa, điêu khắc. Ngay trong thời kì đen tối của y học, khi giáo hội cấm mổ xác, các thầy thuốc vẫn phải lén mổ xác để học về giải phẫu, để nắm bắt được cấu trúc cơ thể người. Tôi không biết Đại học Mỹ thuật của chúng ta có phòng xác cho sinh viên thực tập hay không, nhưng các tác phẩm hội họa của chúng ta ít có tác phẩm nổi tiếng nào mô tả cơ thể con người. Với các bác sĩ, không nắm được giải phẫu học sẽ rất nguy hiểm. Câu nói đùa "cắt amygdale qua ngả hậu môn" có nguy cơ trở thành sự thật nếu một bác sĩ không nắm được những kiến thức giải phẫu. Với cách cho phép các trường y không có phòng xác, mượn phòng xác của các trường có sẵn, Bộ Đại học sẽ giúp san bằng chất lượng đào tạo, lôi kéo chất lượng của các trường có chất lượng ổn định xuống bằng việc chiếm dụng cơ sở vật chất của họ. Không biết dựa trên những tiêu chí nào mà có thể đánh giá, rằng với 80 tỉ đồng là đã có một cơ sở vật chất khang trang dùng để giảng dạy, đào tạo ra các bác sĩ và dược sĩ đại học. Để thành lập trường Đại học chỉ đào tạo có một chuyên ngành Nha khoa, yêu cầu về cơ sở vật chất ít hơn so với ngành y đa khoa, chi phí đã lên tới 30 triệu USD. Với 80 tỉ đồng, tương đương 3,56 triệu USD, chất lượng của những thứ "khang trang" đó là như thế nào? Có nhiều ý kiến cho rằng việc mở rộng đầu vào, siết chặt đầu ra, tuyển sinh với số điểm thấp, trong quá trình đào tạo sẽ đào thải, chỉ ai đạt được yêu cầu mới cho ra trường. Đối với tính đặc thù của ngành y, việc tiếp nhận đào tạo và sau đó sa thải học viên sẽ dẫn đến điều gì? Tốn tiền bạc và thời gian công sức, đồng thời, những người được đào tạo dở dang ấy không thể ứng dụng được các kiến thức của mình vào ngành nào khác, gây ra một sự lãng phí rất lớn cho xã hội. Việc bảo đảm chất lượng đầu ra là việc tất yếu, nhưng nếu mở rộng đầu vào một cách vô tội vạ sẽ dẫn đến nhiều hệ quả khôn lường, hệt như việc mất cân bằng xuất nhập trong một số bệnh lí chuyển hóa của y khoa. Việc mở rộng đầu vào chỉ có một tác dụng duy nhất, giúp cho các trường thu được nhiều học phí hơn. Hiện nay, việc tuyển sinh y khoa chỉ với điểm thi các môn, mà trong quá trình học gần như không sử dụng đến, có nhiều bất cập. Tuy nhiên, khi chưa có phương pháp tuyển sinh hiệu quả hơn, thì việc chọn lựa những học sinh có đủ khả năng bằng điểm thi vẫn là yếu tố khách quan nhất. Sự chênh lệch giữa 15 điểm, 20 điểm so với 27, 28 điểm là một khoảng cách rất lớn, làm cho đội ngũ sinh viên y khoa không thể ra trường ngày càng đông đúc, hoặc nếu áp dụng thi lấy chứng chỉ hành nghề nghiêm túc, sẽ có vô số bác sĩ ra trường nhưng không được hành nghề. Hệ lụy nào sẽ xảy ra nếu có sự xuất hiện của một đội ngũ đông đúc những sinh viên y khoa không thể trở thành bác sĩ, hoặc bác sĩ mà không được phép hành nghề? Xã hội ta có đủ khả năng để đương đầu với điều đó không? Theo những gì đang xảy ra trong thực tế, những giả định trên sẽ không xảy ra. Sẽ có nhiều ngàn bác sĩ trình độ cắt amygdale qua ngả hậu môn ra trường và hành nghề. Ai sẽ là người gánh chịu hậu quả đó? Thưa các quan ở Bộ Giáo dục và Đào tạo?

BS. Võ Xuân Sơn