Theo phản ánh của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, giai đoạn 2013-2018, ngành thuốc lá chịu nhiều thách thức từ thuốc lá nhập lậu và bình quân tiêu thụ thuốc lá nhập lậu lên đến trên 700 triệu bao mỗi năm, có năm chiếm tới 25% thị trường.
Về việc này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính (Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia) chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan kiểm tra thông tin nêu trên; đồng thời, chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương tăng cường, đẩy mạnh công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các vụ việc, vụ án buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là tình trạng buôn lậu thuốc lá thời gian qua; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 8/2019.
Các lực lượng chức năng tiêu hủy thuốc lá nhập lậu.
Theo thống kê của các lực lượng chức năng, hiện nay trên cả nước có 17 địa bàn trọng điểm về buôn lậu thuốc lá điếu, bao gồm: TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, An Giang và Đồng Tháp.
Từ đầu năm đến nay, liên tiếp nhiều vụ việc thuốc lá nhập lậu được các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý. Có thể kể đến các vụ như: Ngày 03/5/2019, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 5 – Cục Quản lý thị trường tỉnh Quảng Trị kiểm tra, phát hiện và tạm giữ số lượng lớn thuốc lá điếu nhập lậu và một số hàng hóa khác. Qua kiểm tra, Đội QLTT số 5 phát hiện phương tiện có vận chuyển 2.880 bao thuốc lá điếu hiệu 555 do nước ngoài sản xuất… không có hóa đơn, chứng từ, chưa có chủ nhận tại thời điểm kiểm tra.
Ngày 16/5, đội QLTT số 5, Cục QLTT TP Hồ Chí Minh phối hợp Đội Cảnh sát Kinh tế Công an Quận 5 bắt quả tang một nam thanh niên đang vận chuyển 1 thùng carton hàng và 2 túi nylon đen trên tuyến đường Học Lạc, Phường 14, Quận 5. Khi thấy cơ quan chức năng từ xa, nam thanh niên tẩu tán tang vật xuống lề đường và bỏ chạy, để lại toàn bộ hàng hóa. Qua kiểm tra số hàng trên không có hóa đơn chứng từ, có dấu hiệu chứa thuốc lá điếu nhập lậu.
Đội QLTT số 5 đã ban hành Quyết định khám đồ vật theo thủ tục hành chính số 00007878/QĐ-KPTĐV ngay trong ngày. Kết quả phát hiện bên trong chứa 965 bao thuốc lá điếu hiệu Capri, Jet, Captian Black, Set, Davidoff, 555, Mac... loại 20 điếu/bao, do nước ngoài sản xuất, nhập lậu.
Ngày 20/5/2019, Đội Kiểm soát Hải quan thuộc Cục Hải quan tỉnh Đồng Tháp phối hợp với Công an phường An Thạnh phát hiện tại chợ thực phẩm thị xã Hồng Ngự, các bao nhựa có chứa 1.490 bao thuốc lá ngoại, có nguồn gốc nước ngoài, gồm: 800 bao Jet, 250 bao Scott, và 440 bao Hero.
Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cho biết, thực hiện Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã phối hợp với lực lượng Quản lý thị trường và Hiệp hội thuốc lá Việt Nam triển khai thực hiện dán 555.000 áp phích tuyên truyền chống buôn lậu thuốc lá tại các địa điểm kinh doanh, các địa điểm công cộng và những nơi tập trung đông người tại 17 địa bàn trọng điểm về buôn lậu thuốc lá điếu… Qua đó, giúp các tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá điếu nắm bắt các quy định của pháp luật mà người tiêu dùng cũng hiểu rõ hơn về tác hại của thuốc lá lậu, thuốc lá giả, kém chất lượng.
Trong thời gian tới, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia tiếp tục chỉ đạo quyết liệt hơn tới các Bộ ngành liên quan trong việc phòng chống hoạt động buôn bán thuốc lá lậu và thường xuyên đánh giá để nâng cao hiệu quả trong phòng chống thuốc lá bất hợp pháp; chủ động nắm tình hình, phân tích, đánh giá, dự báo tình hình vi phạm, tội phạm trong lĩnh vực buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả để tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện bắt giữ, xử lý các trường hợp vi phạm.
Theo đó, Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng Hải quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát, phối hợp với các lực lượng chức năng kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý các đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép xì gà qua các cửa khẩu quốc tế đường bộ, đường biển, đường hàng không và các khu vực thuộc địa bàn hoạt động hải quan.
Bên cạnh đó, các cơ quan tiến hành tố tụng cần đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, sản xuất, buôn bán hàng giả, trong đó có mặt hàng thuốc lá điếu cũng như các vụ án trọng điểm, để răn đe, phòng ngừa chung.
