* ”Chúng ta đã nói về tình trạng bắn chỉ thiên mà không ai chịu trách nhiệm thì lần này các đồng chí phải phát hiện ra, chỉ rõ ai chịu trách nhiệm”.
* Không để “nóng đâu phủi đó”, chạy theo những vụ việc xảy ra rồi mới đi giải quyết.
Ngày 24/8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về bảo vệ môi trường. Tham dự có các Phó Thủ tướng: Trương Hòa Bình, Vũ Đức Đam, Trịnh Đình Dũng; lãnh đạo các bộ, ban, ngành và 63 tỉnh, thành phố tại các đầu cầu truyền hình trực tuyến. Hội nghị nhằm giúp các bộ ngành, địa phương nhận thức rõ hơn, đặc biệt có cách làm phù hợp hơn để xử lý một bước tình trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta.
Theo báo cáo do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà trình bày tại hội nghị, môi trường nước ta đang chịu áp lực lớn từ phát triển kinh tế - xã hội trong nước, theo dòng thương mại quốc tế và tác động xuyên biên giới. Trên cả nước, có 283 khu công nghiệp với hơn 550.000m3 nước thải/ngày đêm; 615 cụm công nghiệp, trong đó chỉ khoảng hơn 5% có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Hơn 5.000 doanh nghiệp (DN) khai thác khoáng sản, vật liệu xây dựng, hơn 4.500 làng nghề, lưu hành gần 43 triệu xe môtô và trên 2 triệu ôtô.
Hằng năm, trên cả nước sử dụng hơn 100.000 tấn hóa chất bảo vệ thực vật; phát sinh hơn 23 triệu tấn rác thải sinh hoạt, hơn 7 triệu tấn chất thải rắn công nghiệp, hơn 630.000 tấn chất thải nguy hại. Hiện có 458 bãi chôn lấp rác thải, trong đó có 337 bãi chôn lấp không hợp vệ sinh.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về bảo vệ môi trường.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, một số dự án FDI vi phạm pháp luật gây ô nhiễm môi trường như Công ty Vedan, Miwon, Formosa, khói bụi ô nhiễm của Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Công ty Lee&Men... Về sự cố Formosa, người đứng đầu Bộ TN&MT thừa nhận, sự cố môi trường đặc biệt tại 4 tỉnh miền Trung vừa qua đã ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành đánh bắt, nuôi trồng, dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch; đồng thời đã làm xáo trộn, gây mất an ninh trật tự, tâm lý bức xúc, bất an trong nhân dân. Theo Bộ trưởng, việc xuất hiện những tồn tại trên chủ yếu do nguyên nhân chủ quan: Một số ngành, địa phương chỉ chú trọng lợi ích kinh tế trước mắt nên dễ dãi trong việc thẩm định, xét duyệt dự án; hiệu lực, hiệu quả trong việc phòng ngừa, kiểm soát các nguồn ô nhiễm của Nhà nước chưa cao...
Huy động cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp, người dân ngăn chặn, đẩy lùi ô nhiễm môi trường
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, bảo vệ môi trường không còn là vấn đề của tương lai mà là vấn đề hiện hữu, tinh thần chỉ đạo là huy động sức mạnh cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp, cộng đồng DN và người dân để tạo chuyển biến căn bản trong ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi ô nhiễm môi trường.
Cho rằng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu dẫn tới thực trạng ô nhiễm môi trường, Thủ tướng lưu ý cấp ủy, chính quyền ở nhiều địa phương chưa phát huy đúng vai trò, trách nhiệm về bảo vệ môi trường, còn phổ biến tình trạng chú trọng lợi ích kinh tế trước mắt, chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế, coi nhẹ bảo vệ môi trường. Việc phát hiện, xử lý các vụ việc ô nhiễm còn chậm, chủ yếu là qua báo chí và nhân dân.
Thủ tướng nêu rõ: “Không thu hút đầu tư bằng mọi giá, chú trọng tiêu chí môi trường trong lựa chọn dự án đầu tư. Kiên quyết không vì lợi ích kinh tế trước mắt mà đánh đổi môi trường. Không cho phép đầu tư các dự án, các loại hình sản xuất ô nhiễm môi trường, công nghệ sản xuất lạc hậu, nhất là dự án tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường ở các vùng nhạy cảm”. Thứ hai, thực hiện nghiêm túc nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường. Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các cấp chịu trách nhiệm về vấn đề môi trường trong phạm vi quản lý được giao. Ở đâu xảy ra môi trường ô nhiễm nặng, Chủ tịch UBND ở đó phải chịu trách nhiệm trước nhân dân, trước Chính phủ.
“Chúng ta đã nói về tình trạng bắn chỉ thiên mà không ai chịu trách nhiệm thì lần này các đồng chí phải phát hiện ra, chỉ rõ ai chịu trách nhiệm vấn đề này trên địa bàn, dự án ai cấp giấy phép để môi trường xấu như vậy, chủ trương, biện pháp khắc phục làm sao. Chứ chúng ta cứ nói mãi mà không ai chịu trách nhiệm”, Thủ tướng nêu rõ và nhấn mạnh tinh thần chủ động, không để “nóng đâu phủi đó”, chạy theo những vụ việc xảy ra rồi mới đi giải quyết.
Thủ tướng nêu rõ, Bộ TN&MT phải chịu trách nhiệm tổng thể về kiểm tra giám sát thực thi luật pháp về bảo vệ môi trường. Hàng năm, Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, các địa phương xây dựng kế hoạch tổng thể kiểm tra trên phạm vi toàn quốc, bảo đảm nghiêm túc nhưng không chồng chéo, gây phiền hà cho DN trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Bộ TN&MT, Bộ Tài chính phối hợp xây dựng cơ chế thực hiện ký Quỹ Bảo vệ môi trường trước khi dự án đi vào vận hành thử nghiệm đối với các dự án lớn có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao, tiềm ẩn rủi ro.
Bộ Nội vụ, Bộ TN&MT tiến hành rà soát, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ quản lý, sắp xếp tổ chức bộ máy, tăng cường năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý môi trường các cấp. Các Bộ Nội Vụ, TN&MT, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm đề xuất việc thành lập Ủy ban Ứng phó tình trạng khẩn cấp trên cơ sở tổ chức lại các cơ quan liên quan hiện có. Bộ Công an, Bộ TN&MT, các cơ quan chức năng nghiên cứu, có đề xuất cụ thể các giải pháp để phát huy hiệu quả hoạt động của lực lượng cảnh sát môi trường.