Sáng 21/8, báo cáo tại phiên giải trình về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết, Bộ Y tế đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm soát chất lượng thuốc và phòng, chống thuốc giả.
Thuốc giả gây hậu quả nghiêm trọng cả về sức khỏe lẫn kinh tế
"Hàng năm, gần 38.000 mẫu thuốc được các đơn vị trong ngành y tế lấy tại cơ sở sản xuất, kinh doanh và sử dụng (cơ sở khám, chữa bệnh) theo nguyên tắc quản lý rủi ro để kiểm tra chất lượng. Kết quả cho thấy tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả đã giảm mạnh, từ hơn 10% vào những năm 1990–1991 xuống dưới 2% trong những năm gần đây", Thứ trưởng nói.
Toàn cảnh phiên giải trình về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.
Theo đánh giá của WHO, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả tại Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới.
Tuy vậy, gần đây vẫn xuất hiện các vụ sản xuất, kinh doanh thuốc giả bị cơ quan công an triệt phá. Điển hình là các đường dây sản xuất, buôn bán kháng sinh giả tại Hà Nội, Cần Thơ, Bến Tre (tháng 8/2024) và đường dây thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) giả trên nhiều địa bàn (tháng 4/2025).
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho rằng, việc sử dụng thuốc giả gây hậu quả nghiêm trọng cả về sức khỏe lẫn kinh tế. Cụ thể, thuốc giả thường chứa hàm lượng thấp, thành phần không đạt chất lượng hoặc độc hại, có thể gây nguy hại trực tiếp đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người dùng, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi có bệnh nền.
WHO ước tính mỗi năm có hơn 1 triệu ca tử vong liên quan đến việc sử dụng thuốc giả và thuốc kém chất lượng. Thuốc giả còn có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, làm giảm hiệu quả điều trị, bỏ lỡ "thời gian vàng" trong chữa bệnh và làm tăng chi phí y tế.
Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên trình bày báo cáo.
Đối với xã hội, thuốc giả làm giảm niềm tin của người dân vào hệ thống y tế và sản phẩm chính hãng; làm tăng chi phí xã hội cho các hoạt động phòng ngừa, điều trị ngộ độc, biến chứng; gây tâm lý hoang mang trong cộng đồng; đồng thời gây thiệt hại kinh tế cho các doanh nghiệp chân chính.
Hoạt động sản xuất, kinh doanh được giám sát chặt chẽ
Ngoài ra, theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực dược đã đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống quản lý dược của Việt Nam tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế; hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc đều được giám sát chặt chẽ thông qua cơ chế tiền kiểm và hậu kiểm.
Trước khi được cấp phép hoạt động, các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc phải đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chuẩn "Thực hành tốt". Định kỳ 3 năm/lần, Cục Quản lý Dược và Sở Y tế tiến hành kiểm tra việc duy trì các tiêu chuẩn này tại cơ sở sản xuất, kinh doanh, bảo quản, kiểm nghiệm. Thuốc trước khi lưu hành đều phải được Bộ Y tế thẩm định hồ sơ đăng ký, đánh giá chất lượng, an toàn và hiệu quả, bao gồm nguyên liệu, quy trình sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng, độ ổn định và dữ liệu lâm sàng.
Nhờ áp dụng các biện pháp quản lý trên, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng đã giảm xuống dưới 2% (năm 2024 dưới 0,5%); tỷ lệ thuốc giả duy trì ở mức thấp, dưới 0,1% trên tổng số mẫu thuốc kiểm tra. Theo WHO, tỷ lệ này của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình thế giới.
"Thuốc không đạt chất lượng ở khu vực bán lẻ cao hơn so với khu vực sản xuất, nhập khẩu và bán buôn. Trong nhiều năm trở lại đây, chưa ghi nhận thuốc giả tại các cơ sở khám, chữa bệnh; thuốc giả chủ yếu được phát hiện ở cơ sở bán lẻ hoặc qua kênh bán hàng điện tử", Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh.
