Tại Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ VIII năm 2019 do Bộ Y tế phối hợp Tổng hội Y học Việt Nam tổ chức ngày 25/10, với chủ đề “Quản lý các bệnh không lây nhiễm tại y tế cơ sở ở các nước Đông Nam Á”, PGS.TS Nguyễn Trường Sơn- Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, bệnh không lây nhiễm (BKLN) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, là một trong những thách thức chủ yếu trong thế kỷ 21. Trong năm 2016, BKLN gây ra 71% (41 triệu) trong tổng số 57 triệu tử vong trên toàn cầu.
PGS.TS.Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại Hội nghị
“Các BKLN chính gây ra các tử vong này là bệnh tim mạch,chiếm 44% trong tổng số tử vong do BKLN và 31% tử vong toàn cầu; ung thư chiếm 22% tổng số tử vong do BKLN, 16% tử vong toàn cầu; Bệnh phổi mạn tính: chiếm 9% tổng số tử vong do BKLN, 7% tử vong toàn cầu và đái tháo đường, chiếm 4% tử vong do BKLN và 3% tử vong toàn cầu”- Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn dẫn chứng.
Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cũng cho hay, theo Tổ chức y tế thế giới 80% bệnh tim mạch giai đoạn đầu, đột quỵ, đái tháo đường tuýp 2 và trên 40% ung thư có thể được phòng ngừa được thông qua ăn uống hợp lý, hoạt động thể lực đều đặn, không hút thuốc lá. Trên thực tế, những yếu tố nguy cơ gây ra BKLN vẫn đang có tỷ lệ cao và ngày càng tăng ở nhiều quốc gia và nhiều khu vực trong vùng.
Riêng tại Việt Nam, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cho hay, BKLN là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Cứ 10 người tử vong, có gần 8 người chết do BKLN. Ước tính 2016, Việt Nam có 548.800 ca tử vong, trong đó tử vong do BKLN chiếm 77%. 44% số tử vong do bệnh không lây nhiễm là trước 70 tuổi. Để ứng phó với gánh nặng của BKLN, Chiến lược quốc gia về phòng, chống BKLN tại Việt Nam giai đoạn 2013-2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Đoàn Chủ tọa Hội nghị
“Với sự chỉ đạo mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước, Bộ Y tế và các Bộ, Ngành, cơ quan liên quan, Việt Nam đang trong tiến trình thực hiện tốt Kế hoạch hành động toàn cầu về BKLN, đạt được 9 trong 19 chỉ số đánh giá tiến độ và năng lực đáp ứng quốc gia về phòng chống BKLN, Chương trình Sức khỏe Việt Nam đã được công bố vào tháng 2 năm 2019, trong đó BKLN là một ưu tiên chính. Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ các Nghị Quyết, Chương trình hành động, Đề án về tăng cường y tế cơ sở để đáp ứng với BKLN”- Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cho biết
Bổ sung thêm thông tin, phát biểu tại khai mạc tại Hội nghị, PGS.TS.Nguyễn Thị Xuyên, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Y học Đông Nam Á, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam nhấn mạnh ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp; 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường; 2 triệu người mắc bệnh tim, phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc mới ung thư, rối loạn tâm thần - thường gặp nhất ở người cao tuổi là trầm cảm - sa sút trí tuệ là rối loạn nặng nề nhất, tỷ lệ trẻ em mắc tự kỷ hàng năm tăng...
PGS.TS. Nguyễn Thị Xuyên, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Y học Đông Nam Á, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam phát biểu tại Hội nghị
Bên cạnh đó, theo PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên các bệnh không lây nhiễm còn gây tàn phế nặng nề và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị, theo dõi, chăm sóc lâu dài theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
“Nguyên nhân của tình trạng này là do nhiều người dân chưa có ý thức phòng ngừa bệnh. Vẫn còn 45% dân số nam giới hút thuốc lá, 77% dân số uống rượu, chế độ dinh dưỡng không phù hợp, số người thừa cân béo phì không ngừng tăng. Bên cạnh đó, người dân Việt Nam sử dụng muối cao gấp đôi so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (9,4gram/ngày). Tỷ lệ người mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, nguy cơ tim mạch, ung thư, tâm thần được phát hiện sớm và quản lý điều trị còn thấp, chỉ dưới 50%...”- PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên nêu thực trạng
Ngoài ra, có 4 báo cáo của 4 hội y học của các nước Đông Nam Á: Thái Lan, Singapore, Myanmar và Indonesia chia sẻ kinh nghiệm quản lý các bệnh không lây nhiễm.
Tại hội nghị, các đại biểu tập trung vào thảo luận các giải pháp phòng nguy cơ của các bệnh không lây nhiễm. Các thông điệp chính từ hội nghị khoa học quan trọng này sẽ được tăng cường truyền thông giáo dục sức khoẻ trong cộng đồng trong thời gian tới bao gồm các khuyến nghị về lối sống và quản lý các bệnh không lây nhiễm ngay từ y tế cơ sở.
