Những thông tin trên được GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế đưa ra tại hội thảo cung cấp thông tin về các vấn đề liên quan đến mua bán, sử dụng thuốc lá mới do Bộ Y tế tổ chức sáng 27/4 tại Hà Nội.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn khi phát biểu tại hội thảo đã nhấn mạnh: Các sản phẩm thuốc lá đều độc hại với sức khoẻ và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử gây nguy hại đối với sức khoẻ cộng đồng tương tự thuốc lá điếu thông thường. Ảnh: Thuỳ Nhiên
Thuốc lá điện tử tạo ra một thế hệ nghiện thuốc lá mới
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, khoảng năm 2015, các sản phẩm thuốc lá mới bắt đầu du nhập vào Việt Nam và nhanh chóng thu hút giới trẻ. Các hoạt động nhập lậu, mua bán, kinh doanh các sản phẩm này đang diễn ra dưới nhiều hình thức đa dạng. Sản phẩm được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay… được đưa tới người tiêu dùng qua các kênh không chính thức và được quảng bá, bán hàng tràn lan trên các trang mạng xã hội.
Người tiêu dùng có thể dễ dàng mua các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên Internet mà không rõ nguồn gốc xuất xứ cụ thể. Các sản phẩm này thu hút giới trẻ thông qua hương vị hấp dẫn, thiết kế sản phẩm bắt mắt, thời trang, mang đậm phong cách công nghệ, được quảng bá trên mạng xã hội của giới trẻ bằng những người nổi tiếng và giữ khách hàng bằng các sản phẩm có hàm lượng nicotine cao.
Trong những năm gần đây, tình trạng mua bán ngày càng phổ biến dẫn đến khiến cho tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở giới trẻ, thanh thiếu niên.
"Sự xuất hiện của thuốc lá mới với các hình thức mới lạ đã tạo thêm sự lựa chọn cho việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới bên cạnh thuốc lá điếu thông thường, thêm sự lựa chọn cho việc sử dụng thuốc lá cho những người không hút thuốc lá và cả những người đang sử dụng thuốc lá điếu truyền thống. Do đó, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá do đa dạng nguồn cung và chủng loại thuốc lá" - Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.
Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới vì các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng) đều là các sản phẩm có hại cho sức khỏe. Ảnh: Dương Hải
Thực tế cho thấy, những người hút thuốc lá truyền thống có khả năng sử dụng kết hợp thuốc lá điện tử nhiều hơn những người không hút thuốc lá. Những người này sử dụng kết hợp cả hai loại sản phẩm thuốc lá, tùy thuộc vào thời điểm và điều kiện sử dụng. Thanh, thiếu niên, giới trẻ không hút thuốc lá truyền thống vẫn thử và thường bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới.
Do đó, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng nhanh hơn so với tỷ lệ thuốc lá điếu thông thường. Các công ty thuốc lá hướng đến quảng cáo các sản phẩm thuốc lá điện tử để thu hút giới trẻ và thanh thiếu niên tạo ra một thế hệ nghiện thuốc lá mới. Chính điều này là nguyên nhân dẫn đến việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong thanh thiếu niên hiện nay.
Ghi nhận một số trường hợp nhập viện cấp cứu do sử dụng thuốc lá điện tử có pha trộn ma túy
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết, tại Việt Nam trong 3 năm trở lại đây, số lượng người sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng. Theo kết quả nghiên cứu về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế, Bộ Y tế thực hiện năm 2020, tỷ lệ học sinh hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử ở các lớp từ 8 - 12 là 8,35%, ở học sinh lớp 10 - 12 là 12,6%.
Cũng theo kết quả khảo sát này, năm 2015, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở 34 tỉnh, thành phố chỉ khoảng 0,2% đến năm 2020 đã tăng 18 lần lên khoảng 3,6%.
Riêng đối với phụ nữ và trẻ em gái, cũng theo kết quả điều tra của Viện Chiến lược và chính sách y tế - Bộ Y tế cho thấy có tới 8% phụ nữ và trẻ em gái hút thuốc lá điện tử trong khi tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở nữ chỉ có 1,2%. Hút thuốc lá điện tử ở trẻ em gái độ tuổi vị thành niên, thanh niên, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản sẽ gây ra các hệ lụy về sức khỏe sinh sản và chất lượng giống nòi.
Lãnh đạo Bộ Y tế cũng thông tin một số khảo sát trong cộng đồng sử dụng thuốc lá điện tử cho thấy rõ ràng về mối liên quan giữa sử dụng thuốc lá điện tử với các tệ nạn xã hội khác như ma túy, hút shisha và các chất gây nghiện khác.
Trên thực tế, một số trường hợp nhập viện cấp cứu do sử dụng thuốc lá điện tử có pha trộn ma túy đã được ghi nhận ở Trung tâm Chống độc Bệnh Viện Bạch Mai trong thời gian gần đây.
Quang cảnh hội thảo Ảnh: Thuỳ Nhiên
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, các sản phẩm thuốc lá đều độc hại với sức khoẻ và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử gây nguy hại đối với sức khoẻ cộng đồng tương tự thuốc lá điếu thông thường nhưng do đặc tính của sản phẩm thuốc lá mới này khác biệt so với các đặc điểm của thuốc lá truyền thống nên không thể áp dụng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 cho các sản phẩm này.
"Nhằm ngăn chặn việc mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhóm người dễ bị tổn thương và là nguồn lực tương lai của đất nước, trong thời gian qua Bộ Y tế đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức nghiên cứu, đánh giá về tình hình, thực trạng mua bán, kinh doanh thuốc lá mới, kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới để đưa ra các kiến nghị về chính sách đối với thuốc lá mới"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết.
