Ngày 18/1, Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí. Trong đó có nội dung: "Thu hồi, loại bỏ phương tiện cơ giới cũ nát, lạc hậu, không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường trong thành phố; phát triển giao thông phi cơ giới; khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, giảm phương tiện cá nhân…"
Theo số liệu thống kê của cơ quan chức năng (Phòng CSGT Hà Nội, Sở TNMT), tính đến Quý 1/2019, phương tiện xe máy đang chiếm đến 86% lượng giao thông đang tham gia ở Hà Nội, với khoảng trên 5,7 triệu chiếc và trong số này có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ kỹ, đăng ký trước năm 2000, đó là còn chưa tính đến một bộ phận đáng kể các phương tiện ở ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông ở Hà Nội.
Vẫn còn những chiếc xe cũ nát như thế này tham gia giao thông.
Với số lượng xe cũ nát chiếm khoảng 1/3 tổng lượng xe máy như nói trên không có gì lạ khi hàng ngày, tại Hà Nội, xuất hiện nhiều xe máy cũ nát không biển số, không đèn chiếu sáng, đèn xi-nhan, không gương... vô tư chở hàng cồng kềnh rồi nhả khói đen kịt, kèm theo tiếng động cơ nổ đinh tai nhức óc... Những người điều khiển xe như làm xiếc này đã trở thành nỗi ám ảnh với người tham gia giao thông.
Thành phố Hà Nội đã nhiều lần hạ quyết tâm xử lý vấn đề xe máy cũ nát, nhưng rồi sự việc vẫn chưa đâu vào đâu vì quá nhiều vướng mắc. Theo một chiến sĩ CSGT số 3 (Phòng CSGT TP Hà Nội), vấn đề lớn nhất hiện nay là chưa có quy định về niên hạn nên việc xác định xe máy cũ là khó. Trong quá trình tuần tra, các đơn vị đã phát hiện và xử phạt nhiều xe máy cũ nát, không bảo đảm các quy định về an toàn kỹ thuật và đối với những xe này, CSGT chỉ có thể xử phạt các lỗi theo quy định, chứ không thể tịch thu phương tiện, bởi đến nay chưa có văn bản nào quy định về niên hạn sử dụng xe máy.
Theo tìm hiểu, phần lớn những đối tượng sử dụng phương tiện xe máy hết “date” đều có hoàn cảnh gia đình khó khăn, họ lựa chọn những xe máy cũ kỹ, kém an toàn để làm phương tiện đi lại và hoạt động kinh doanh, buôn bán. Tuy nhiên, do các phương tiện có niên hạn sử dụng quá lâu nên đã xuống cấp và khi lưu thông không chỉ gây mất an toàn, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn mà còn phát tán lượng lớn khí thải làm gia tăng ô nhiễm môi trường. Việc triển khai các chính sách nhằm kiểm soát, hạn chế tối đa những tác động tiêu cực mà xe máy gây ra đối với môi trường là cấp thiết.
Tuy nhiên, với xe máy chưa có quy định, nên chưa có thống kê cụ thể nào về tình trạng xe cũ nát trên toàn quốc. Việc thu hồi xe máy cũ nát cũng không hề đơn giản bởi đó là tài sản của người dân, do đó cần xây dựng một hành lang pháp lý chặt chẽ, đầy đủ. Vì vậy việc áp dụng một biện pháp quản lý nào đó đối với môtô, xe gắn máy cần rất thận trọng bởi vì nó tác động rất lớn đến đời sống xã hội. Một số chuyên gia cho biết, hiện nhiều quốc gia không quy định niên hạn đối với xe máy, mà quản lý trên cơ sở yêu cầu kỹ thuật, khí thải đạt thì được tham gia giao thông và ngược lại. Ngoài ra, các nước cũng quy định về mức bảo hiểm, xe càng cũ thì bảo hiểm càng cao, khiến người dân thấy rằng thà đổi xe mới còn hơn là cứ đi xe cũ vừa tốn tiền, vừa không an toàn.
Cùng với đó, các nhà sản xuất cũng có phương án hỗ trợ người dân có thể bán xe cũ, đổi xe mới để xử lý theo quy định về sản phẩm thải bỏ. Với người dân, cần nâng cao nhận thức về bảo hành, bảo dưỡng, bởi xe có tốt, có mới mà không bảo dưỡng đúng cách thì sẽ giảm chất lượng, không đáp ứng chỉ tiêu về mặt chất lượng. Hơn nữa việc sử dụng xe máy cũ sẽ không đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông.