Tách riêng chi phí thu gom và vận chuyển rác
Theo Quyết định 67 vừa được UBND TP.HCM ban hành, từ ngày 1/6 dịch vụ thu gom, vận chuyển rác sinh hoạt trên địa bàn sẽ áp dụng mức giá mới, thống nhất theo khu vực thay vì mỗi quận, huyện tự áp giá như trước. Thành phố chia làm ba khu vực, tương ứng theo các mức giá khác nhau, gồm: TP Thủ Đức và các quận, Cần Giờ - Nhà Bè - Hóc Môn, Bình Chánh - Củ Chi.
Đối với thành phố Thủ Đức và các quận, hộ gia đình/chủ nguồn thải có khối lượng rác sinh hoạt phát sinh từ 126kg trở xuống sẽ đóng 61.000 đồng tiền thu gom và 23.000 đồng tiền vận chuyển. Nếu mỗi tháng có trên 126kg đến 250kg rác, phí thu gom là 91.000 đồng và 34.000 vận chuyển.

TP.HCM sẽ thu gom rác thải và tính phí theo khối lượng.
Hộ gia đình có khối lượng rác sinh hoạt phát sinh từ trên 250kg đến 420kg đóng 163.000 tiền thu gom và 60.000 đồng tiền vận chuyển. Khi khối lượng rác mỗi tháng trên 420kg, mức phí sẽ áp dụng tính theo kg, xấp xỉ 486 đồng/kg rác tiền thu gom và 180 đồng/kg rác tiền vận chuyển.
Ở khu vực huyện Bình Chánh và Củ Chi, hộ gia đình/chủ nguồn thải có khối lượng rác sinh hoạt phát sinh từ 126kg trở xuống sẽ đóng 57.000 đồng tiền thu gom và 19.000 đồng tiền vận chuyển. Nếu khối lượng rác sinh hoạt phát sinh trên 126kg đến 250kg thì đóng 85.000 đồng tiền thu gom và 28.000 đồng tiền vận chuyển.
Chủ nguồn thải có khối lượng rác sinh hoạt phát sinh trên 250kg đến 420kg sẽ đóng 152.000 đồng tiền thu gom và 49.000 đồng tiền vận chuyển.
Trường hợp khối lượng rác sinh hoạt phát sinh trên 420kg, hộ gia đình đóng tiền thu gom khoảng 453 đồng/kg rác và tiền vận chuyển 147 đồng/kg rác.
Tương tự, với huyện Hóc Môn, Nhà Bè, Cần Giờ, hộ gia đình/chủ nguồn thải có khối lượng rác sinh hoạt phát sinh từ 126kg trở xuống sẽ đóng 57.000 đồng tiền thu gom và 23.000 đồng tiền vận chuyển. Nếu khối lượng rác sinh hoạt phát sinh trên 126kg đến 250kg thì chủ hộ đóng 85.000 đồng tiền thu gom và 34.000 đồng tiền vận chuyển.
Chủ nguồn thải có khối lượng rác sinh hoạt phát sinh trên 250kg đến 420kg đóng 152.000 đồng tiền thu gom và 60.000 đồng tiền vận chuyển.
Trường hợp khối lượng rác sinh hoạt phát sinh trên 420kg thì tiền thu gom là gần 453 đồng/kg rác và tiền vận chuyển xấp xỉ 180 đồng/kg rác. Đối với các chủ nguồn thải lớn sẽ chịu thêm tiền xử lý rác khoảng 420 đồng/kg rác.
Giá thu gom - vận chuyển rác ở TP HCM từ ngày 1/6:
Quận, huyện | Khối lượng rác phát sinh mỗi tháng | |||
Dưới 126 kg | 126-250 kg | 250-420 kg | Trên 420 kg | |
485 đồng/kg- 180 đồng/kg | ||||
TP Thủ Đức và các quận | 61.000-23.000 | 91.000-34.000 | 163.000-60.000 | |
Hóc Môn - Nhà Bè - Cần Giờ | 57.000-23.000 | 85.000-34.000 | 152.000-60.000 | 452 đồng/kg-180 đồng/kg |
Bình Chánh - Củ Chi | 57.000-19.000 | 85.000-28.000 | 52.000-49.000 | 452 đồng/kg-147 đồng/kg |
Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng cho biết khi thành phố triển khai phân loại rác tại nguồn, các hộ gia đình sẽ không phải trả tiền cho phần khối lượng rác tái chế và nguy hại, nếu họ phân loại đúng. Còn đối với các loại rác sinh hoạt khác như thực phẩm, địa phương sẽ thống kê và xác định khối lượng bình quân, từ đó tính tiền cho các hộ theo khung giá của thành phố. Việc tính khối lượng này cũng thông qua nhiều cách, như: cân thực tế trong một khoảng thời gian nhất định được các bên thỏa thuận, hoặc quy đổi dựa trên dung tích thùng chứa rác.
"Chính quyền địa phương có thể chọn phương pháp khác phù hợp với địa bàn, đảm bảo thuận lợi cho người dân và đơn vị thu gom", đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường nói.
Thu gom rác theo cơ chế xả thải nhiều phải trả tiền nhiều
Quyết định mới này quy định chủ nguồn thải nhỏ là các cá nhân, hộ gia đình sẽ được áp dụng định mức 126 kg rác/tháng, đơn giá phụ thuộc từng khu vực. Các chủ nguồn thải nhỏ sẽ đóng tiền rác cố định đúng theo định mức hằng tháng, không cần phải cân ký rác mỗi khi giao cho đơn vị thu gom.
TS Nguyễn Đăng Nghĩa, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đất, phân bón và môi trường phía Nam - cho rằng, việc áp dụng thu phí rác theo khối lượng là bước tiến phù hợp với xu hướng quản lý chất thải bền vững. Cơ chế này sẽ tạo sự công bằng, hộ nào xả nhiều rác sẽ trả nhiều tiền, qua đó nâng cao ý thức tiết giảm rác, phân loại tại nguồn và bảo vệ môi trường.
Ông đề xuất trang bị hệ thống cân đo rõ ràng tại điểm thu gom hoặc trên xe rác, đồng thời công bố cụ thể mức phí theo từng loại rác để đảm bảo minh bạch. Cũng theo ông, cần có chính sách hỗ trợ lực lượng thu gom rác, những người trực tiếp chịu áp lực công việc và biến động từ cơ chế mới thông qua việc động viên và hỗ trợ đúng lúc, đúng cách.
Ông Nguyễn Đăng Nghĩa nhấn mạnh vai trò của công tác truyền thông, hướng dẫn người dân phân loại rác. Việc cung cấp tài liệu minh họa trực quan, dễ hiểu, phù hợp với trình độ tiếp cận của cộng đồng là hết sức cần thiết. TP.HCM cũng cần đầu tư các phương tiện chuyên biệt để đảm bảo quá trình thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải được thực hiện một cách khoa học, hạn chế mùi hôi và ô nhiễm.
Việc thu phí qua ứng dụng là hướng đi hiện đại và tiện lợi nhưng cần được thí điểm kỹ lưỡng trước khi nhân rộng. Lực lượng thu gom cũng cần được đào tạo bài bản để quy trình không bị gián đoạn.
TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế, Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho rằng, để tính phí rác thải theo khối lượng, cần phải lập phiếu đăng ký xả rác thải đến người dân. Trong đó, quy định mỗi tháng một hộ dân chỉ thải rác tối đa là 126kg tương đương với giá tiền tối thiểu. Trường hợp hộ dân nào có đăng ký thêm thì sẽ đăng ký và trả thêm tiền, điều này tạo sự bình đẳng, dân chủ.
Chuyên gia lưu ý, địa phương cần xác định khối lượng rác để áp giá thu, trước mắt sẽ định tính trước chứ không thể định lượng. Thông thường việc thu tiền rác sẽ do đơn vị thu gom rác dân lập thực hiện, dễ dẫn đến tình trạng loạn giá như hiện nay. Chính vì thế, chính quyền phường, xã phải là đơn vị trực tiếp thu, vì nắm được tình hình dân cư.
Theo thống kê, mỗi ngày TP HCM đang phát sinh khoảng 9.800 tấn rác thải sinh hoạt, cao điểm lễ, Tết con số này lên đến 11.000 tấn. Trong đó, phần lớn rác được thu gom rồi xử lý bằng phương pháp chôn lấp, số còn lại xử lý bằng phương pháp đốt, sản xuất phân bón, tái chế...