Nạn nhân là bé T.M.L (16 tháng tuổi, ở Phú Thọ). Trẻ được đưa vào viện ngày 12/8/2021 trong tình trạng rất nặng, suy hô hấp, tím tái toàn thân, ý thức lơ mơ; được chẩn đoán shock nhiễm khuẩn, suy đa phủ tạng, nhiễm trùng huyết, chưa loại trừ được viêm cơ tim cấp và viêm não – màng não.
Trẻ ngay lập tức được các y bác sĩ của khoa Hồi sức tích cực – Chống độc điều trị tích cực, thở máy nâng cao, dùng các thuốc trợ tim vận mạch để duy trì sự sống; thực hiện siêu lọc máu liên tục để loại trừ các độc tố trung gian, hỗ trợ các tạng bị suy để ổn định các chỉ số sinh tồn.
Tuy nhiên đến ngày điều trị thứ 2, tình trạng bệnh của trẻ ngày càng nặng, viêm phổi nặng lên, toan hóa máu không cải thiện kèm theo chảy máu tiêu hóa. Thăm khám kỹ, các bác sĩ thấy dưới mi mắt trẻ có vết sẹo mờ đã khỏi.
Khai thác lại tiền sử từ gia đình mới biết trước thời điểm vào viện khoảng 1 tháng, trẻ ra đường bị chó (không rõ nhà ai), không rõ cắn hay cào vào vùng mi mắt dưới bên trái nên bị rách da, được gia đình đưa đến viện khâu vết thương và đã được chỉ định tiêm vaccine phòng dại.
Tuy nhiên, nghĩ là vết thương nhỏ, trẻ cũng ít đau và sợ tiêm phòng dại có thể làm con mình suy giảm trí nhớ nên gia đình không tiêm phòng dại cho bé, thậm chí tới khi đưa trẻ vào nhập viện, gia đình cũng… quên mất việc bé từng tiếp xúc không an toàn với chó trước đó!
Ngay khi có thông tin này, các bác sĩ đã tiến hành chọc dịch não tủy của bệnh nhi làm xét nghiệm PCR để tìm virus dại. Kết quả là có rất nhiều virus dại trong dịch não tủy, các bác sĩ đành đau lòng trả bé về với gia đình bởi bệnh dại khi phát cơn thì không thể cứu chữa. Bệnh nhi tử vong sau đó 2 ngày.
Chó dại cắn cướp đi sinh mạng bé 16 tháng tuổi.
Sau đó không lâu, ngày 26/8/2021, Khoa Bệnh Nhiệt đới của bệnh viện tiếp nhận bệnh nhi V.V.H (4 tuổi, Phú Thọ) vào viện trong tình trạng kích thích, hoảng hốt, mắt đảo liên tục, hét, nói không rõ trọng tâm, tay chân vận động không rõ định hướng, tăng trương lực cơ toàn thân.
Khai thác bệnh sử được biết, trước thời điểm vào viện khoảng 2 tháng, bệnh nhi bị chó cắn vào vùng cằm có chảy máu nhưng gia đình không cho bé đi tiêm phòng dại. Hai ngày qua trẻ nôn khan nhiều kèm theo kích thích, quấy khóc, sợ nước, sợ gió, hoảng loạn nên được gia đình đưa đến viện khám.
Nghi ngờ trẻ bị bệnh dại, các bác sĩ tiến hành chọc dịch não tủy của bé làm xét nghiệm PCR, kết quả phát hiện rất nhiều virus dại trong dịch não tủy. Bệnh nhi được trả về với gia đình và cũng không qua khỏi sau đó không lâu.
Bệnh dại là gì? Biểu hiện thế nào?
- Bệnh dại là bệnh nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh trung ương từ động vật lây sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm virus dại.
- Bệnh dại lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của con vật bị bệnh dại lên vùng da bị tổn thương.
- Bệnh dại trên người có thể hoàn toàn phòng và điều trị dự phòng bằng vaccine hay huyết thanh kháng dại. Nếu tiêm ngay lập tức và đúng phác đồ có thể phòng bệnh 100%.
Những biểu hiện thường gặp của bệnh dại:
- Giai đoạn tiền triệu chứng: thường 1- 4 ngày, biểu hiện cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, mệt mỏi, khó chịu, cảm giác tê và đau tại vết thương nơi vi rút xâm nhập.
- Giai đoạn viêm não thường biểu hiện mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như: sợ ánh sáng, tiếng động và gió nhẹ.
- Ngoài ra, còn có rối loạn hệ thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp, đôi khi có biểu hiện xuất tinh tự nhiên.
Các bác sĩ thăm khám cho bệnh nhi tại BV Sản Nhi tỉnh Phú Thọ.
Tiêm phòng dại có gây hại?
Có một quan điểm từ lâu đã ăn sâu vào tiềm tức của đa số người dân là tiêm phòng dại sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, khiến bệnh nhân suy giảm trí nhớ, thậm chí giảm tuổi thọ. Chính vì lo sợ điều đó mà nhiều gia đình lựa chọn không tiêm vaccine phòng dại cho trẻ khi phát hiện bị chó cắn. Hậu quả là khi trẻ phát cơn dại thì không thể cứu được nữa.
Theo ThS. BS Cao Việt Hưng – Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ, quan điểm đó không phải là không có cơ sở nhưng đó là điểm hạn chế của vaccine phòng dại thế hệ cũ cách đây vài chục năm, được sản xuất, tinh chế từ não chuột, độ tinh khiết không cao nên có thể gây ra những phản ứng cho người tiêm, trong đó ghi nhận các phản ứng bất lợi như sốc phản vệ, ảnh hưởng đến thần kinh, suy giảm trí nhớ… Tuy nhiên, loại vaccine này cũng đã ngừng sử dụng cách đây hàng chục năm.
Hiện nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ, vaccine phòng dại thế hệ mới là vaccine vô bào, nhập khẩu từ Pháp, chất lượng vaccine rất tốt và hoàn toàn không có bất kỳ tác dụng có hại nào ảnh hưởng đến trí não, hệ thần kinh của người được tiêm phòng. Ở các nước phát triển, các bác sĩ thú y đều được tiêm phòng dại nhắc lại hằng năm.
Chớ coi thường những vết cắn của chó, mèo.
Nếu không được tiêm phòng, 100% bệnh nhân bị chó dại cắn đều tử vong!
Theo các bác sĩ, biểu hiện của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% đối với cả người và động vật.
Đã từng tiếp xúc và chứng kiến khá nhiều trường hợp bệnh nhi không qua khỏi do mắc bệnh dại, với BS. Cao Việt Hưng đó là nỗi ám ảnh dai dẳng không chỉ của riêng mình mà còn của rất nhiều đồng nghiệp khác. Khi biết bệnh nhi phát bệnh dại, chứng kiến những đứa trẻ còn rất nhỏ dần dần tuột mất khỏi vòng tay mình mà không cách gì cứu chữa được, bác sĩ và người nhà đều rất đau lòng.
Có những trường hợp bệnh nhi vào viện với triệu chứng, biểu hiện của bệnh cảnh khác, các bác sĩ nỗ lực điều trị, cứu chữa một thời gian trẻ mới phát bệnh dại, lúc ấy đành phải trả bé về với gia đình lại càng đáng tiếc.
Đặc thù của bệnh dại là thời gian ủ bệnh dài và phát hiện bệnh muộn tùy tình trạng vết cắn, thường sau vài tuần, có khi hàng năm nên vết thương do chó cắn đã liền sẹo, thậm chí người ta còn quên mất việc người bệnh từng bị chó cắn!
Các bác sĩ khuyến cáo các bố mẹ, người chăm sóc trẻ cần quan sát, chú ý trông nom trẻ cẩn thận, không nên cho trẻ chơi chung với chó, mèo nhiều.
Nếu là chó mè của gia đình thì phải bắt buộc tiêm phòng đầy đủ định kỳ.
Khi nghi ngờ trẻ có tiếp xúc không an toàn với chó, mèo hoặc bị chó, mèo cào, cắn, liếm lên vết thương hở cần đưa trẻ đi tiêm phòng dại ngay.
