Từ trước tới nay, các chuyên gia chưa có ý kiến về số lượng trẻ em mắc bệnh dị ứng thực phẩm FPIES, song đây là lần đầu tiên, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDCP) đã phê chuẩn một mã Phân loại quốc tế về dịch bệnh mới (ICD) nhằm giúp bác sĩ xác định bệnh. Bà Fallon Schultz, nhà sáng lập của Hiệp hội Đạm thực phẩm Enterocolitis (IAFE)= cho biết: “Đây là một kỳ tích. Chúng tôi đang làm một căn bệnh từ vô hình đến chỗ có thể thấy được. Nó sẽ mở cánh cửa cho các nghiên cứu”.
Hội chứng dị ứng thực phẩm FPIES
Tyler Trovato thích bơ đậu phộng và bánh mỳ mứt đi kèm với một ly sữa, nhưng nếu cậu bé 6 tuổi này ăn một nhúm các thức ăn khác thì ngay tức khắc sẽ bị nôn mửa, hôn mê nghiêm trọng và gia đình phải cấp tốc đưa em vào phòng cấp cứu. Hiện Tyler đang học lớp 1 của bậc tiểu học, em bị dị ứng khi ăn những thực phẩm như thịt gà, thịt gà tây, gạo, khoai lang, chuối... Thủa nằm nôi, Tyler thậm chí còn dị ứng với cả sữa mẹ và mẹ bé cũng là một người ăn chay. Bà Jenifer Trovato (37 tuổi) thừa nhận về bệnh của con trên hãng tin “Chào nước Mỹ” (GMA): “Bé Tyler nhà tôi bị nôn mửa, đôi khi từ 15 - 20 lần. Thằng bé thường nằm vật ra, hôn mê. Tôi bế cháu trên tay và lúng túng không biết mình sẽ làm gì”. Thực vậy, trong cơ thể của bé Tyler Trovato có một chất đạm thực phẩm gây ra hội chứng Enterocolitis (hay FPIES). Chứng dị ứng này không gây ra một phản ứng miễn dịch điển hình và thường bị bỏ qua bởi các bác sĩ nhi khoa và chuyên gia về dị ứng. Bà Jenifer Trovato cho biết: “Một cảm giác rất khó chịu. Không có từ ngữ nào để mô tả khi bạn nhìn thấy một đứa bé đổ bệnh”. Bà Fallon Schultz từ Red Bank (New Jersey), là mẹ của bé Landon (4 tuổi) người đang mắc bệnh FPIES. Bé Landon chỉ ăn đúng 7 loại thực phẩm cùng với một công thức nguyên tố. Gần đây, bé Landon thất bại trong lúc tập ăn lúa mỳ. Cũng giống như bé Landon, bé Tyler Trovato thường phải nhập viện điều trị mỗi khi cố ăn một loại thực phẩm mới. Nếu Tyler ăn những thức ăn bị dị ứng thì thường sẽ bị đau bụng trong khoảng 2 - 4 giờ sau khi tiêu hóa thức ăn và rồi nôn mửa, đôi khi nôn ra máu. Tiếp đó là tiêu chảy và có phản ứng như bị “sốc”.
 Bé Tyler Trovato (6 tuổi) mắc bệnh FPIES - một chứng dị ứng thực phẩm IgE. |
Từ trước đến giờ, các chuyên gia không có ý kiến về số lượng trẻ em mắc bệnh FPIES, song đây là lần đầu tiên, CDCP đã phê chuẩn một mã Phân loại quốc tế về dịch bệnh mới (ICD) nhằm giúp bác sĩ xác định bệnh. Bà Fallon Schultz, nhà sáng lập của Hiệp hội Đạm thực phẩm Enterocolitis (IAFE) đang làm việc chặt chẽ với Ban Cố vấn y tế của IAFE để đón sự phê chuẩn từ CDCP. Mã chẩn đoán mới này sẽ có hiệu lực trong tháng 10/2015. Hiện tại, các nhà nghiên cứu có thể hiểu về FPIES và xác định bệnh nhân dựa trên mã chẩn đoán để tham gia vào các nghiên cứu thịnh hành.
Nguyên nhân của căn bệnh
Đậu phộng và các sản phẩm từ sữa thường là những thủ phạm khét tiếng đối với trẻ em bị dị ứng thực phẩm, nhưng với bệnh FPIES có một phản ứng dị ứng trong hệ tiêu hóa. Nguyên nhân chủ yếu là sữa và đậu nành, nhưng bất kỳ loại thực phẩm nào thậm chí là gạo và yến mạch đều có thể gây ra phản ứng. Không giống như các chứng dị ứng thực phẩm khác, phản ứng FPIES thường bị trì hoãn và sẽ phát bệnh khoảng 2 giờ sau khi tiêu hóa thức ăn bị tình nghi. Trong một dị ứng thức ăn trung gian IgE - một dạng dị ứng tạo ra một phản ứng bất thường với các loại thức ăn cụ thể, trẻ em có thể phát triển các triệu chứng hầu như ngay tức khắc sau khi ăn. Và khi tiến hành các xét nghiệm về máu và da, đã có một dấu hiệu rõ ràng. Dị ứng thức ăn trung gian không IgE chẳng hạn như FPIES là đặc biệt khó chẩn đoán vì xét nghiệm máu và da tiêu chuẩn dành cho IgE cụ thể thì thường không rõ. 18 tháng tuổi, bé Tyler mới được chẩn đoán ra bệnh. Bà Jenifer Trovato, giáo viên mầm non cho biết: “Nó là sự căng thẳng đè nặng lên vợ chồng chúng tôi. Chúng tôi linh cảm có chuyện gì đó sai trái. Bây giờ chúng tôi đang tham gia vào cuộc nghiên cứu và vui vẻ khi nghĩ rằng điều này có thể chia sẻ với những ai đó đồng cảnh ngộ”.
Mã chẩn đoán mới sẽ giúp cho các nhà nghiên cứu như TS. Anna Nowak-Wegzren đến từ Trung tâm y khoa núi Sinai (thành phố New York) tìm hiểu nhiều hơn về những dạng dị ứng này và tìm ra những cách điều trị tốt hơn. Bây giờ, các bác sĩ chỉ có thể làm “xét nghiệm thử thách” - từ từ giới thiệu cho những đứa trẻ một món ăn mới và chờ xem các phản ứng, đồng thời bổ sung chế độ ăn uống với công thức nguyên tố. Bà Anna Nowak-Wegzren, người đang điều trị cho bệnh nhân Tyler cho biết: “Chúng tôi không có dữ liệu tốt về sự thịnh hành của những rối loạn này và các cuộc nghiên cứu thường rất tốn kém, vì đây không phải là một xét nghiệm dễ dàng. Rất khó nắm bắt các dị ứng này nên các bác sĩ nhi khoa không biết gì về chúng. Chúng tôi đang cố gắng nâng cao mức độ nhận thức”. Bà Anna nói rằng những chuyên gia dị ứng cần phải làm quen với các triệu chứng âm thầm và mạnh mẽ của các chứng dị ứng thực phẩm không IgE. Bà Anna khẳng định: “Không có hiện tượng phát ban hoặc thở khò khè, bệnh nhân có thể nôn từ 15 - 20 lần. Nhìn bọn trẻ rất mệt mỏi, sắc mặt tiều tụy, da xám và tái mét do huyết áp hạ thấp. Một số bị “sốc” và phải nhập viện khẩn cấp”.
FPIES cũng có thể làm tăng số lượng tế bào bạch cầu, bắt chước sự nhiễm trùng, do đó trẻ em là đối tượng đối với nhiều xét nghiệm không cần thiết. Hiện tại, bé Tyler đang học lớp 1 và học rất giỏi. Cậu bé đã khỏi bệnh từ một số chứng dị ứng thực phẩm ban đầu. Mẹ bé Tyler phấn khởi cho biết: “Cháu nhà tôi đã đi qua một chặng hành trình rất dài. Cháu đã ăn được lúa mỳ, pho mát và các sản phẩm từ sữa, bắp (ngô) và táo. Chúng tôi vệ sinh sạch sẽ mọi thứ nhằm đảm bảo chắc chắn rằng thằng bé sẽ không bị ngộ độc để hình thành khả năng dị ứng”.
(Theo GMA, 6/2013)
NGUYỄN THANH HẢI