Nhóm thuốc Corticosteroid (corticoid) là nhóm thuốc được sử dụng rất thông dụng trong điều trị nhiều tình trạng, trong toa thuốc hướng dẫn điều trị F0 tại nhà cho người trên 18 tuổi được chia sẻ chính thức từ Sở Y tế TP.HCM cũng có chứa các thuốc này ở dạng đường uống. Việc lạm dụng corticoid cũng có nguy cơ tác gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
Việc dùng thuốc không bao giờ là tuyệt đối an toàn
Để giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về việc sử dụng nhóm thuốc corticoid cho một số trường hợp F0 tại nhà, Báo Sức khỏe & Đời sống đã có cuộc trao đổi cùng các chuyên gia thuộc tổ dược lâm sàng – Khoa Dược Bệnh viện đại học Y dược TP.HCM về vấn đề này:
Vì sao dùng thuốc kháng viêm nhóm corticoid cho bệnh nhân COVID-19 ?
Phóng viên: Thưa chuyên gia, vì sao các thuốc kháng viêm nhóm corticoid được sử dụng trong điều trị cho bệnh nhân COVID-19?
Chuyên gia: Việc khuyến cáo sử dụng corticosteroid trong điều trị COVID-19 bắt nguồn từ những nghiên cứu lớn trên thế giới, đặc biệt là nghiên cứu RECOVERY được tiến hành tại Anh, năm 2020 với hơn 2000 bệnh nhân COVID-19 nhập viện được chỉ định dexamethason. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu này cho thấy dexamethason chỉ mang lại lợi ích trên những bệnh nhân phải sử dụng các biện pháp hỗ trợ hô hấp như thở oxy, thông khí cơ học xâm lấn; ngược lại đối với những bệnh nhân không cần hỗ trợ hô hấp, việc dùng dexamethason không cho thấy bất kỳ lợi ích nào, mặt khác còn có thể gây hại.
Ngoài ra nghiên cứu này cũng cho thấy lợi ích của việc sử dụng dexamethason giúp giảm tỷ lệ tử vong trong vòng 28 ngày trên những bệnh nhân bắt đầu sử dụng thuốc sau hơn 7 ngày khởi phát triệu chứng hơn là đối với những bệnh nhân vừa mới khởi phát triệu chứng.
F0 tại nhà khi nào có thể dùng thuốc kháng viêm corticoid
Phóng viên: Vậy những trường hợp F0 điều trị tại nhà nào có thể sử dụng nhóm thuốc này?
Chuyên gia: Trong toa thuốc hướng dẫn điều trị F0 tại nhà cho người trên 18 tuổi được chia sẻ chính thức từ Sở Y tế TP.HCM, chúng ta có thể thấy các thuốc corticosteroid đường uống (ví dụ như dexamethason, methylprednisolon, prednisone…) chỉ được khuyến cáo sử dụng trong trường hợp người bệnh khó thở hoặc SpO2 < 95% nhưng chưa liên hệ được nhân viên y tế để hỗ trợ kịp thời.
Điều này cần được đặc biệt chú ý vì không phải người bệnh COVID-19 điều trị tại nhà nào cũng nên sử dụng các thuốc này.
Trong phiên bản hướng dẫn này Sở Y tế TP.HCM nêu rõ, trong trường hợp người dân cảm thấy khó thở (nhịp thở khi nghỉ ngơi trên 20 lần/phút hoặc đo SpO2 dưới 95%), người dân phải liên hệ ngay với bác sĩ để được hỗ trợ. Trong trường hợp người dân chưa liên hệ được bác sĩ thì có thể sử dụng các thuốc kháng đông, kháng viêm theo hướng dẫn của toa thuốc, tuy nhiên thời gian tự uống không quá 3 ngày.
Theo các khuyến cáo trên thế giới và của Bộ Y tế, các thuốc corticosteroid không nên được sử dụng ở bệnh nhân COVID-19 trong giai đoạn đầu mới khởi phát triệu chứng hoặc tình trạng bệnh chỉ ở mức độ nhẹ, chưa cần hỗ trợ hô hấp hay SpO2 chưa giảm nhiều.
Việc sử dụng không đúng thời điểm, đúng liều các thuốc corticosteroid có thể gây ức chế đáp ứng miễn dịch ở người bệnh, làm giảm khả năng loại bỏ virus ra khỏi cơ thể, điều này có thể gây hại đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh khi mà virus tăng sinh nhiều và cơ thể cần có đáp ứng miễn dịch để chống lại chúng.
Các bệnh nhân có những bệnh lý nền như đái tháo đường, viêm loét dạ dày tá tràng, suy gan, suy thận, các bệnh lý dễ gây chảy máu…cần tham khảo ý kiến nhân viên y tế trước khi sử dụng các thuốc này trong toa thuốc hướng dẫn điều trị F0.
Những tác dụng phụ của thuốc kháng viêm corticoid
Phóng viên: vấn đề lạm dụng các thuốc nhóm corticoid đã và đang xảy ra trong nhiều trường hợp chứ không chỉ đối với các trường hợp F0 điều trị tại nhà, xin chuyên gia cho biết một số tác dụng không mong muốn người dân có thể gặp phải nếu tự ý sử dụng các thuốc này không theo khuyến cáo, hướng dẫn của nhân viên y tế?
Chuyên gia: Các thuốc corticosteroid có thể gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng như tăng đường huyết, xuất huyết tiêu hoá, nhiễm trùng thứ phát, rối loạn tâm thần… Vì vậy, trên những bệnh nhân vốn đã có sẵn những bệnh nền như đái tháo đường, viêm loét dạ dày, tiền căn xuất huyết tiêu hoá… thì việc sử dụng thuốc càng phải thận trọng hơn và cần có sự tư vấn của nhân viên y tế.
Mời quý độc giả theo dõi video đang được quan tâm:
Hướng dẫn theo dõi và chăm sóc bệnh nhân Covid-19 tại nhà
