Thời tiết nắng nóng hoàn toàn có thể kích hoạt cơn tăng huyết áp cấp tính. Đặc biệt ở người có sẵn bệnh lý tim mạch hoặc cao huyết áp.
Tại sao nắng nóng lại gây tăng huyết áp cấp tính?
Dưới đây là những yếu tố nguy cơ gây ra cơn tăng huyết áp đột ngột khi thời tiết nắng nóng:
- Mất nước, mất điện giải: Khi thời tiết nắng nóng, cơ thể bạn có thể rơi vào tình trạng mất nước, mất điện giải nếu không bổ sung nước đủ và đúng. Tình trạng này làm giảm thể tích tuần hoàn, kích hoạt hệ thần kinh giao cảm và hệ RAAS (renin-angiotensin-aldosterone system) từ đó gây ra cơn co mạch, tăng huyết áp.
- Thời tiết nắng nóng, cơ thể sẽ sinh ra phản ứng với nhiệt bằng cách tăng nhịp tim và huyết áp để làm mát. Khi nhiệt độ quá cao, cơ thể có thể phản ứng quá mức, dẫn đến huyết áp vượt ngưỡng an toàn.
- Việc sử dụng thuốc điều trị (như thuốc lợi tiểu) có thể làm nặng thêm tình trạng mất nước từ đó dẫn đến huyết áp dao động thất thường.
- Stress nhiệt gây rối loạn điều hòa huyết áp, nhất là ở người già hoặc người có rối loạn thần kinh tự chủ.
Thời tiết nắng nóng có thể làm tăng nguy cơ cơn tăng huyết áp cấp tính.
Xử trí khi gặp cơn tăng huyết áp
Nếu người bệnh huyết áp cao xuất hiện những dấu hiệu sau đây, bạn cần nghĩ ngay đến cơn tăng huyết áp đột ngột:
- Khó thở
- Đau ngực
- Đau nhức đầu dữ dội
- Thị lực có thể nhìn mờ
- Một số trường hợp có thể gặp tình trạng lú lẫn, lơ mơ hoặc co giật.
Nếu đo huyết áp lúc này có thể thấy huyết áp tâm thu vượt qua ngưỡng 180mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương vượt quá mức 120mmHg. Thông thường, huyết áp người khỏe mạnh sẽ rơi vào mức 120/80mmHg còn ở bệnh nhân tăng huyết áp nên duy trì huyết áp đích trong khoảng 120-129/70-79mmHg (theo khuyến cáo mới nhất của ESC 2024 - Hiệp hội Tim mạch Châu Âu).
Khi gặp cơn tăng huyết áp, nếu người bệnh còn tỉnh táo cần cho người bệnh nghỉ ngơi nơi thoáng khí.
Lúc này, người nhà cần dựa vào tình hình của người bệnh để có hướng xử trí kịp thời. Nếu cần sử dụng thuốc hạ áp, bạn phải có chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ điều trị. Sau đây là cách xử trí cơn tăng huyết áp:
- Trong trường hợp người bệnh còn tỉnh táo, cần để người bệnh nằm nghỉ ngơi ở nơi thoáng khí. Nếu người bệnh đang sử dụng đơn thuốc kê hàng ngày thì nên cho người bệnh uống luôn. Ví dụ, người bệnh được hướng dẫn uống sau khi ăn sáng 1 giờ, nhưng nếu có dấu hiệu tăng huyết áp thì nên uống luôn không cần ăn sáng, không cần chờ giờ uống cố định mỗi ngày. Sau khoảng 15 phút, cần đo lại huyết áp cho người bệnh. Nếu không thấy huyết áp hạ thì nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế hoặc liên hệ bác sĩ điều trị để có hướng dẫn cụ thể.
- Trong trường hợp người bệnh nếu có biểu hiện hơi thở yếu, nhịp tim yếu/không còn nhịp tim thì cần tiến hành sơ cứu hà hơi thổi ngạt, ép tim ngoài lồng ngực. Đồng thời gọi xe cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
Phòng ngừa cơn tăng huyết áp do nắng nóng
Để phòng ngừa cơn tăng huyết áp vào ngày nắng nóng, người bệnh huyết áp cao cần lưu ý những điều sau:
- Uống đủ nước: Ưu tiên nước lọc, có thể bổ sung oresol hoặc nước điện giải nếu ra mồ hôi nhiều.
- Tránh nắng, tránh ra ngoài vào giờ cao điểm nắng trong khoảng 10h–16h.
- Mặc đồ thoáng, sáng màu, che chắn tốt khi phải ra ngoài.
- Theo dõi huyết áp hàng ngày, đặc biệt vào sáng sớm và chiều tối.
- Ăn nhạt hơn trong mùa hè, giảm muối và thức ăn cay nóng.
- Tái khám định kỳ hoặc điều chỉnh thuốc nếu huyết áp dao động.
- Không tự ý tăng/giảm liều thuốc huyết áp hoặc lợi tiểu, phải có chỉ định từ bác sĩ.
