Gan rất dễ bị tổn thương bởi các yếu tố như:
- Uống rượu thường xuyên
- Chế độ ăn nhiều chất béo, đường;
- béo phì
- Nhiễm virus viêm gan mạn tính (B, C) không được điều trị
- Lạm dụng thuốc Nam, thuốc bổ không kiểm soát...
Tình trạng này khiến gan không có thời gian phục hồi hoàn toàn, dẫn đến xơ hóa mô gan và mất dần chức năng.
Vì vậy, một lá gan khỏe mạnh giúp duy trì các chức năng trao đổi chất của cơ thể ở trạng thái tối ưu. Khi gan suy yếu, cơ thể dễ mắc các bệnh lý về gan. Tuy nhiên, phần lớn bệnh lý gan có thể phòng ngừa thông qua việc thay đổi lối sống và thực hiện những thói quen lành mạnh mỗi ngày.
Những thói quen tốt giúp gan khỏe mạnh
1. Chế độ ăn lành mạnh
Duy trì chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng và chất xơ. Hạn chế thực phẩm giàu chất béo, đường và muối vì chúng góp phần gây tổn thương gan. Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám.
Ưu tiên thực phẩm đa dạng chất dinh dưỡng như: ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả, protein nạc, sữa và chất béo lành mạnh. Các loại thực phẩm như bưởi, việt quất, quả hạch và cá béo được khuyến khích sử dụng vì có lợi cho gan.
Bổ sung thực phẩm chứa nhiều chất xơ như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt giúp gan hoạt động hiệu quả. Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán, thịt đỏ; tránh sử dụng đường tinh luyện, nước ngọt có gas. Uống đủ nước (1,5 – 2 lít/ngày) để hỗ trợ gan trong việc thải độc.
2. Hạn chế rượu bia và thuốc không cần thiết
Rượu bia là "thủ phạm" chính gây gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu và xơ gan. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc nam hoặc thực phẩm chức năng trôi nổi vì có thể gây độc cho gan.
Tránh lạm dụng thực phẩm chức năng vì gan phải xử lý tất cả các chất bổ sung này. Nhiều loại tưởng chừng vô hại nhưng lại có khả năng gây tổn thương gan và các cơ quan khác. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào.
Lưu ý: Nếu phải dùng thuốc lâu dài (ví dụ: điều trị tiểu đường, tăng huyết áp, lao...), cần kiểm tra chức năng gan định kỳ.
Tiêm phòng viêm gan B là biện pháp giúp phòng bệnh gan hiệu quả
3. Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ngày
Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Các bài tập có lợi cho gan: đi bộ nhanh, yoga, bơi lội, đạp xe...
4. Cần nhớ tiêm phòng viêm gan B, tầm soát viêm gan C
Tiêm vaccin viêm gan B là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong phòng ngừa bệnh gan. Nếu có yếu tố nguy cơ (quan hệ tình dục không an toàn, từng truyền máu, mẹ bị nhiễm virus...), cần làm xét nghiệm tầm soát HBsAg và Anti-HCV.
5. Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng
Gan thực hiện nhiều chức năng thải độc vào ban đêm, đặc biệt từ 23h đến 3h sáng. Thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn nội tiết và chuyển hóa, ảnh hưởng gián tiếp đến chức năng gan. Hãy ngủ đủ 7–8 tiếng/ngày và áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.
6. Khám sức khỏe định kỳ
Các xét nghiệm quan trọng: men gan (AST, ALT), siêu âm gan, xét nghiệm HBV/HCV. Người có bệnh lý nền như béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid máu nên kiểm tra chức năng gan thường xuyên hơn.
Gan là cơ quan chịu đựng âm thầm, nhưng một khi đã tổn thương nặng thì rất khó hồi phục. Vì thế, xây dựng lối sống lành mạnh không chỉ giúp bạn sống khỏe mỗi ngày mà còn là món quà lâu dài cho lá gan quý giá của mình.
Tóm lại: Gan đảm nhận nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể, trong đó có bảo vệ hệ miễn dịch. Một lá gan khỏe mạnh sẽ giúp tăng cường miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.
