cà phê
Nhiều người uống cà phê như một thói quen buổi sáng, nhưng không phải ai cũng biết rằng thời điểm uống cà phê ảnh hưởng lớn đến hiệu quả và sức khỏe lâu dài. Các chuyên gia khuyến cáo nên uống cà phê vào khung giờ phù hợp để tối ưu hóa lợi ích cho tim mạch, giấc ngủ và năng lượng suốt cả ngày.
Cà phê không chỉ là thói quen mà là "liều thuốc" nếu uống đúng lúc
Với hàng triệu người, bắt đầu một ngày mới mà thiếu đi ly cà phê dường như là điều không thể. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng thời điểm uống cà phê có thể quyết định mức độ hiệu quả của nó – thậm chí liên quan đến sức khỏe tim mạch và giấc ngủ về lâu dài. Các chuyên gia sức khỏe gần đây đã chỉ ra rằng, để tận dụng tối đa lợi ích của cà phê và hạn chế tác hại, việc uống đúng thời điểm là yếu tố then chốt. Những thời điểm đó là:
Uống cà phê đúng thời điểm giúp tăng tỉnh táo mà không ảnh hưởng giấc ngủ.
Sau khi thức dậy khoảng 60–90 phút
Nhiều người có thói quen bật dậy và pha ngay một tách cà phê nóng, nhưng điều này có thể là sai lầm. Khi mới thức dậy, cơ thể tiết ra một lượng lớn hormone cortisol – một loại hormone giúp bạn tỉnh táo tự nhiên. Việc uống cà phê ngay lúc này có thể khiến cơ thể quen với việc phụ thuộc vào caffeine để tỉnh táo, đồng thời làm rối loạn nhịp sinh học.
Theo chuyên gia từ Đại học Harvard, thời điểm tốt nhất để uống tách cà phê đầu tiên là sau khi thức dậy khoảng 1 đến 1,5 giờ. Lúc này, lượng cortisol đã giảm, caffeine bắt đầu phát huy tác dụng rõ rệt hơn, giúp bạn tỉnh táo một cách hiệu quả mà không can thiệp tiêu cực vào chu kỳ hormone tự nhiên của cơ thể.
Uống cà phê trước khi tập thể dục
Một thời điểm khác cũng được khuyến nghị là trước khi tập thể dục khoảng 30–60 phút. Cà phê không chỉ giúp cải thiện hiệu suất luyện tập, tăng sức bền và độ tập trung, mà còn hỗ trợ quá trình đốt cháy chất béo nhờ khả năng tăng trao đổi chất. Với những người tập luyện vào buổi sáng hoặc trưa, việc bổ sung một tách cà phê nhỏ có thể là "trợ thủ" đắc lực mà không cần dùng thêm thực phẩm bổ sung năng lượng.
Uống vào khoảng 9:30 - 11:30 hoặc sau bữa trưa
Sau giai đoạn tỉnh táo buổi sáng, cơ thể thường bước vào chu kỳ giảm năng lượng nhẹ vào cuối buổi sáng hoặc sau bữa trưa. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, uống cà phê vào khoảng từ 9:30 đến 11:30 sáng – khi mức cortisol đã giảm – là thời điểm lý tưởng để duy trì sự tỉnh táo, tăng hiệu quả làm việc mà không làm rối loạn đồng hồ sinh học.
Tuy nhiên, để tránh tình trạng mất ngủ, các chuyên gia khuyến cáo không nên uống cà phê sau 2 giờ chiều – đặc biệt với những người nhạy cảm với caffeine. Caffeine có thể tồn tại trong cơ thể từ 6 đến 8 tiếng, khiến giấc ngủ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến mệt mỏi và stress kéo dài.
Một ly cà phê trước giờ tập luyện giúp cải thiện hiệu suất thể thao và đốt cháy năng lượng hiệu quả.
Những lưu ý khi uống cà phê để đảm bảo lợi ích sức khỏe
Bên cạnh việc chọn đúng thời điểm, bạn cũng cần lưu ý một số nguyên tắc khi uống cà phê để tránh tác dụng ngược:
- Không uống lúc đói: Dùng cà phê khi chưa ăn gì có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, tăng tiết axit, dễ dẫn đến viêm loét dạ dày.
- Tránh pha quá đậm hoặc thêm nhiều đường/kem: Một lượng lớn đường, sữa béo hay kem có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường và mỡ máu. Ưu tiên cà phê đen, hoặc thêm sữa ít béo, quế, vani tự nhiên.
- Chọn cách pha phù hợp: Nghiên cứu cho thấy cà phê lọc (filter coffee) giúp loại bỏ diterpenes – hợp chất có thể làm tăng cholesterol xấu (LDL) – trong khi espresso hay cà phê phin có thể chứa nhiều hợp chất này hơn.
- Giới hạn lượng caffeine mỗi ngày: Người trưởng thành khỏe mạnh không nên tiêu thụ quá 400mg caffeine/ngày (tương đương khoảng 4 tách cà phê), phụ nữ mang thai giới hạn khoảng 200mg/ngày.
Tùy chỉnh theo cơ địa mỗi người
Không phải ai cũng phản ứng với cà phê giống nhau. Có người sau một ly nhỏ đã tỉnh táo cả ngày, nhưng cũng có người uống 2 ly vẫn thấy buồn ngủ, hoặc ngược lại – uống xong lại bồn chồn, lo lắng. Vì vậy, bạn nên theo dõi phản ứng cơ thể để điều chỉnh liều lượng và thời điểm uống phù hợp.
Với những người dễ mất ngủ, tốt nhất nên giới hạn uống cà phê trước 12h trưa và tránh hoàn toàn vào buổi chiều. Những ai đang mắc bệnh tim mạch, rối loạn lo âu, hay trào ngược dạ dày cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng cà phê thường xuyên.
Cà phê, nếu sử dụng đúng cách, không chỉ giúp bạn tỉnh táo mà còn hỗ trợ sức khỏe tim mạch và cải thiện hiệu suất làm việc, là người bạn đồng hành lý tưởng cho cả thể chất lẫn tinh thần mỗi ngày.
