Rapamycin, thuốc chống lão hoá hứa hẹn nhất hiện nay
Ngay từ buổi bình minh của nền văn minh, loài người đã mơ về sự trường sinh bất tử. Chống lại những tác động tiêu cực của quá trình lão hóa đã trở thành trọng tâm nghiên cứu của các nhà khoa học.
Thay đổi lối sống có thể cải thiện sức khỏe của người cao tuổi, nhưng chưa đủ để ngăn ngừa các căn bệnh của tuổi già. Việc thay thế các loại thuốc hiện có đã và đang cung cấp một vũ khí bổ sung trong việc ngăn chặn sự suy giảm liên quan đến tuổi tác.
Thuốc chống lão hóa hứa hẹn nhất hiện nay là rapamycin, một chất ức chế tăng trưởng tế bào và ức chế miễn dịch thường được sử dụng trong điều trị ung thư và sau khi cấy ghép nội tạng. Rapamycin được biết đến với những tác động tích cực đến tuổi thọ và sức khỏe trong các nghiên cứu thực nghiệm với động vật thí nghiệm. Để có được những tác dụng có lợi tối đa, thuốc thường được dùng suốt đời.
Các nhà nghiên cứu tìm cách tăng hiệu quả của thuốc chống lão hoá khi sử dụng trong thời gian ngắn.
Nhưng vấn đề là sử dụng lâu dài một loại thuốc ức chế miễn dịch sẽ gây ra một loạt các tác dụng phụ tiêu cực, ngay cả ở liều lượng rất thấp. Vì vậy, nghiên cứu mới, từ một nhóm tại Viện Sinh học về Lão hóa Max Planck ở Đức, đã tìm cách để tăng hiệu quả kéo dài tuổi thọ của thuốc rapamycin khi dùng trong thời gian ngắn hơn ở một số thời điểm nhất định trong cuộc đời.
Điều tra viên chính của nghiên cứu, TS. Paula Juricic cho biết: "Ở liều lượng được sử dụng trên lâm sàng, rapamycin có thể có tác dụng phụ không mong muốn, nhưng đối với việc sử dụng thuốc trong việc ngăn ngừa lão hoá do tuổi tác, những tác dụng này cần được giảm tối thiểu. Vì vậy, chúng tôi muốn tìm hiểu thời gian cần dùng rapamycin để đạt được hiệu quả tương tự như điều trị suốt đời".
Nghiên cứu đã mở ra những cánh cửa mới
Các thí nghiệm đầu tiên xem xét trên ruồi giấm (thường được sử dụng trong nghiên cứu chống lão hóa do có tuổi thọ ngắn và mang lại những hiểu biết tốt về tác động của bất kỳ biện pháp can thiệp kéo dài tuổi thọ cụ thể nào). Những phát hiện nổi bật cho thấy rằng việc cho ruồi uống rapamycin trong một thời gian ngắn cũng có hiệu quả kéo dài tuổi thọ tương đương với việc sử dụng thuốc lâu dài suốt đời.
Nghiên cứu cũng cho thấy, việc bắt đầu điều trị bằng rapamycin rất muộn trong cuộc đời hoàn toàn không có hiệu quả trong việc kéo dài tuổi thọ.
Rapamycin, được biết đến với những tác động tích cực đến tuổi thọ và sức khỏe.
TS. Thomas Leech, đồng tác giả nghiên cứu cho biết: "Mặt khác, khi những con ruồi được điều trị bằng rapamycin trong giai đoạn cuối đời, nó không có tác dụng gì cả. Vì rapamycin được kích hoạt chủ yếu ở tuổi trưởng thành".
Sau đó, các nhà nghiên cứu đã xem xét các mô hình chuột để khám phá về rapamycin ở động vật có vú. Tại đây, để đo lường tác động của rapamycin đối với sự lão hóa ở chuột, các nhà nghiên cứu đã theo dõi những thay đổi theo thời gian về mức độ protein liên kết lipopolysaccharide (LBP). Dấu hiệu sinh học dựa trên máu này được phát hiện có liên quan đến những thay đổi liên quan đến tuổi tác trong ruột của động vật.
Theo thời gian, khi chuột già đi, mức LBP tăng lên báo hiệu sự suy yếu của ruột. Tuy nhiên, khi những con chuột được cho uống rapamycin từ khoảng 3 tháng tuổi, mức đau thắt lưng của chúng có xu hướng duy trì ở mức thấp, cho thấy tác dụng chống lão hóa tiềm năng của thuốc.
Phát hiện lớn ở đây là chỉ cần cho chuột uống rapamycin trong độ tuổi từ 3 đến 6 tháng là đủ để duy trì mức đau thắt lưng ở mức thấp.
Theo các nhà nghiên cứu, những phát hiện này có nghĩa là các loại thuốc chống lão hóa như rapamycin có thể hiệu quả hơn khi được sử dụng trong thời gian ngắn ở lứa tuổi trẻ hơn. Vì hầu hết các kiểu hình lão hóa bắt đầu tích lũy ở tuổi trưởng thành, nên việc nhắm mục tiêu của thuốc vào cửa sổ phát triển này có thể mang lại những cải thiện lâu dài hiệu quả nhất cho tuổi thọ.
Các tác giả cho biết các nghiên cứu tiếp theo sẽ cố gắng hiểu rõ hơn về thời điểm tối ưu để sử dụng các loại thuốc như rapamycin bằng cách xem xét các dấu ấn sinh học khác nhau liên quan đến sự lão hóa ở cả chuột và người.
Partridge cho biết: "Điều quan trọng là phải khám phá xem liệu có thể đạt được tác dụng bảo vệ gen của rapamycin ở chuột và ở người khi điều trị bắt đầu muộn hơn trong cuộc đời hay không, vì lý tưởng là thời gian điều trị nên được giảm thiểu. Cũng có thể sử dụng liều lượng ngắt quãng. Nghiên cứu này đã mở ra những cánh cửa mới, nhưng cũng đặt ra nhiều câu hỏi mới ".
Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Aging.Mời xem thêm video đang được quan tâm:
Hành trang sức khỏe - Cùng trẻ vui đón năm học mới
