Theo các bác sĩ, phác đồ kết hợp giữa thuốc toàn thân và tiêm botulinum toxin tại chỗ giúp kiểm soát triệu chứng, giảm nguy cơ tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Khổ sở vì bệnh dai dẳng
Bệnh nhân nam, 36 tuổi, nhập viện do các tổn thương viêm đỏ, nứt và đau rát nhiều tại vùng bẹn và nách hai bên trong nhiều năm.
Người bệnh cho biết bệnh xuất hiện cách đây 6 năm, khởi phát với mảng đỏ, mụn nước nhỏ dễ vỡ, rỉ dịch vùng bẹn kèm cảm giác ngứa, đau rát. Dù đã điều trị tại nhiều cơ sở, các tổn thương chỉ giảm tạm thời và nhanh chóng tái phát, đặc biệt nghiêm trọng vào mùa hè hoặc khi lao động nặng, ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.
Khi bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, ThS.BS. Phạm Đình Hòa - Phó trưởng khoa Điều trị bệnh da nam giới ghi nhận tổn thương da dát mảng đỏ rỉ dịch, ranh giới rõ, nứt nẻ tại nếp bẹn, nách, hai bên, xung quanh tấy đỏ; bề mặt có vết trợt đóng vảy tiết ở tay chân, thân mình người bệnh.
Khai thác tiền sử gia đình cho thấy bố bệnh nhân cũng có biểu hiện da tương tự.
Các bác sĩ chỉ định bệnh nhân soi tìm nấm, xét nghiệm tế bào học, xét nghiệm mô bệnh học, miễn dịch huỳnh quang trực tiếp và miễn dịch huỳnh quang gián tiếp. Kết quả cho thấy người bệnh có đặc điểm lâm sàng và xét nghiệm phù hợp với chẩn đoán bệnh Pemphigus lành tính có tính chất gia đình (bệnh Hailey-Hailey) kèm thêm nhiễm nấm da.
ThS. Hòa giải thích, nguyên nhân bệnh do đột biến gen ATP2C1, gen này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự kết dính và ổn định của các tế bào thượng bì. Khi gen này bị đột biến, quá trình gắn kết giữa các tế bào bị suy yếu, dẫn đến hiện tượng ly tách thượng bì, tạo nên các tổn thương đặc trưng của bệnh. Trẻ có thể biểu hiện bệnh nếu mang gen đột biến từ bố hoặc mẹ.
Phác đồ kết hợp thuốc toàn thân và botulinum toxin A
Các bác sĩ tại Bệnh viện Da liễu Trung ương đã áp dụng phác đồ phối hợp acitretin đường uống với tiêm botulinum toxin A tại chỗ. Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc acitretin 50mg/ngày, kết hợp tiêm botulinum toxin A tại vị trí tổn thương và chăm sóc da tại chỗ bằng mỡ kháng sinh và corticosteroid.
Theo bác sĩ da liễu:
- Acitretin: Là một dạng dẫn xuất của vitamin A acid có tác dụng bình thường hóa quá tình biệt hóa, tăng sinh của tế bào sừng và có tác dụng giảm tiết bã nhờn, giảm viêm.
- Botulinum toxin A: Tiêm tại chỗ botulinum toxin là một liệu pháp kết hợp điều trị hiệu quả và an toàn cho các trường hợp bệnh Hailey-Hailey mức độ trung bình, nặng, kháng trị.
Trong điều trị bệnh Hailey-Hailey, botulinum toxin làm giảm tiết mồ hôi, do đó làm giảm sự xâm nhập của vi sinh vật, giảm nguy cơ nhiễm trùng. Kết quả của sự phối hợp này giúp kiểm soát rõ rệt triệu chứng và ngăn ngừa hiệu quả các đợt tái phát bệnh.
Sau 4 tuần điều trị, tổn thương da bệnh nhân giảm viêm, giảm đỏ, không còn tình trạng tiết dịch, bệnh nhân giảm đau, giảm ngứa rát rõ rệt.
Tiêm botulinum toxin là một ứng dụng phổ biến trong thẩm mỹ da liễu. Trong điều trị bệnh Hailey Hailey, botulinum toxin làm giảm tiết mồ hôi, do đó làm giảm sự xâm nhập của vi sinh vật, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Hiện nay tiêm botulinum toxin (botox) là một ứng dụng phổ biến trong thẩm mỹ da liễu. Botulinum toxin trong thẩm mỹ thường được dùng thuộc nhóm A - loại có độc lực thấp nhất chỉ gây yếu cơ nơi tiêm và đảm bảo an toàn trong làm đẹp. Botulinum toxin được ứng dụng để làm giảm đáng kể các nếp nhăn, tạo hình khuôn mặt, đường nét cơ thể...
Bên cạnh đó, botulinum toxin còn được dùng trong điều trị tăng tiết mồ hôi, tăng tiết dầu, thu nhỏ lỗ chân lông. Khi được tiêm dưới da botulinum toxin gây ngưng tiết mồi hôi khu trú.
Đặc điểm lâm sàng và tiến triển của bệnh hiếm Hailey-Hailey
Bệnh Hailey-Hailey thường xuất hiện ở những vùng da có nếp gấp và dễ ma sát như bẹn, nách, dưới vú, mông. Tổn thương điển hình là các mảng đỏ, trợt, rỉ dịch, đôi khi có mụn nước nhỏ dễ vỡ, kèm theo đau rát và ngứa.
Bệnh tiến triển mạn tính, tái phát nhiều lần, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, tăng tiết mồ hôi, vận động nhiều hoặc có chấn thương cơ học lên vùng da tổn thương.
Ngoài ra, tình trạng bội nhiễm vi khuẩn, virus hoặc nấm thường xuyên xảy ra, khiến bệnh nặng thêm và khó kiểm soát, đặc biệt vào mùa hè. Các liệu pháp điều trị truyền thống, đơn lẻ thường không đạt hiệu quả kiểm soát ổn định lâu dài, có các tác dụng không mong muốn, do đó đặt ra nhu cầu cần có chiến lược điều trị đa mô thức mới để điều trị bệnh hiệu quả hơn.
BSCKII. Quách Thị Hà Giang - Trưởng khoa Điều trị bệnh da nam giới cho biết, bệnh Pemphigus lành tính có tính chất gia đình còn được gọi là bệnh Hailey–Hailey. Đây là một bệnh da bọng nước di truyền hiếm gặp được mô tả lần đầu tiên vào năm 1939.
Bệnh thường xuất hiện ở cả nam và nữ độ tuổi từ 20 - 40 tuổi, đôi khi sớm hơn ở tuổi thanh thiếu niên, và kéo dài suốt đời.
Nhiệt độ cao, mồ hôi và cọ xát thường làm bệnh nặng thêm. Hầu hết bệnh nhân đều có triệu chứng bệnh nặng hơn trong những tháng hè. Bệnh nhân thường xuyên có cảm giác đau rát, khó chịu và mặc cảm về thẩm mỹ.
Bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Da liễu Trung ương.
Chẩn đoán sớm và tư vấn di truyền quan trọng
Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị bằng phác đồ phù hợp, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ca bệnh này đã điều trị thành công bằng thuốc toàn thân kết hợp với botulinum toxin A - một chất được biết đến chủ yếu trong thẩm mỹ da.
Với những gia đình có tiền sử mắc bệnh, việc tư vấn di truyền và thăm khám ngay khi xuất hiện dấu hiệu da bất thường là rất quan trọng. Người bệnh cần chú ý giữ vệ sinh cá nhân, hạn chế ẩm ướt và tránh ma sát tại vùng da tổn thương để giảm nguy cơ bùng phát.
Bên cạnh đó, tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ và tái khám định kỳ sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt bệnh, ngăn ngừa tái phát, hạn chế biến chứng.
Chia sẻ kinh nghiệm tại hội nghị da liễu lớn nhất Việt Nam 2025
Ca bệnh được trình bày tại Hội nghị Da liễu Toàn quốc Thường niên 2025 (ANCD2025) và Hội nghị Nghiên cứu Da liễu Việt Nam lần thứ III (CIDVIII), diễn ra từ 13–15/11/2025 tại Hội An, TP. Đà Nẵng, do Bệnh viện Da liễu Trung ương phối hợp cùng Bệnh viện Da liễu Quảng Nam tổ chức.
Sự kiện quy tụ gần 1.500 đại biểu là các chuyên gia, bác sĩ, nhà khoa học trong nước và quốc tế, với 26 phiên khoa học và gần 150 báo cáo chuyên đề, bao gồm mày đay, bạch biến, rụng tóc, vảy nến, trứng cá, các bệnh tự miễn, STIs, ung thư da và tiến bộ điều trị, thẩm mỹ, công nghệ laser, liệu pháp sinh học.
Theo PGS.TS Lê Hữu Doanh - Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, đây là một trong những sự kiện khoa học chuyên môn lớn nhất của ngành Da liễu Việt Nam trong năm 2025. ANCD tổ chức định kỳ hàng năm nhằm tăng cường hợp tác chuyên môn trong nước và quốc tế. CIDV bước sang năm thứ ba, tiếp tục nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo, ứng dụng lâm sàng, đồng thời thúc đẩy công bố nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực da liễu.
