Hoàng điểm tập trung rất nhiều tế bào cảm thụ ánh sáng – là tế bào tiếp nhận ánh sáng. Cùng lắng nghe tư vấn của các bác sĩ ở Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 về thoái hóa hoàng điểm do cận thị.
Phân biệt các dạng thoái hóa hoàng điểm
Theo các bác sĩ ở Bệnh viện Mắt Hà Nội 2, có nhiều nguyên nhân gây ra thoái hóa hoàng điểm, tiêu biểu như: Tuổi tác, di truyền trong gia đình, bệnh tim mạch, tăng huyết huyết, tiếp xúc ánh nắng… Bên cạnh đó, tỷ lệ người thoái hóa hoàng điểm do tiến triển của cận thị cao ngày càng tăng.
Có 2 dạng thoái hóa hoàng điểm khác nhau:
Thoái hóa hoàng điểm dạng khô (còn gọi là không xuất tiết hoặc teo): Hầu hết những bệnh nhân thoái hóa hoàng điểm đều bắt đầu bằng dạng khô. Khoảng 85% chỉ có thoái hóa hoàng điểm dạng khô. Thoái hóa hoàng điểm dạng khô gây ra những biến đổi của biểu mô sắc tố võng mạc. Biểu mô sắc tố võng mạc đóng một vai trò quan trọng trong việc giữ cho các tế bào nón và tế bào que khỏe mạnh và hoạt động tốt. Sự tích tụ những sản phẩm thải loại từ các tế bào que và tế bào nón có thể làm xuất hiện những chấm màu vàng (gọi là drusen). Các vùng teo hắc võng mạc (gọi là teo hình bản đồ) xảy ra trong các trường hợp nặng của thoái hóa hoàng điểm dạng khô. Không có sẹo hoàng điểm, phù, xuất huyết hoặc xuất tiết.
Thoái hóa hoàng điểm dạng khô
Thoái hóa hoàng điểm dạng ướt (xuất tiết hoặc tân mạch): chiếm khoảng 15% số bệnh nhân. Mặc dù chiếm tỷ lệ người mắc ít, nhưng 80-90% các trường hợp giảm thị lực nặng là do dạng này. Thoái hóa hoàng điểm dạng ướt xảy ra khi các tân mạch bất thường phát triển dưới võng mạc trong một quá trình gọi là sự hình thành tân mạch hắc mạc. Phù hoặc xuất huyết hoàng điểm khu trú có thể làm cho hoàng điểm lồi lên hoặc gây ra bong biểu mô sắc tố võng mạc. Nếu không được điều trị, các tân mạch này cuối cùng sẽ gây ra sẹo hình đĩa ở dưới hoàng điểm.
Thoái hóa hoàng điểm dạng ướt
Nguy cơ thoái hóa hoàng điểm do cận thị
Lỗ hoàng điểm là một lỗ vòng tròn mở toàn bộ chiều dày vùng trung tâm hoàng điểm. Như đã đề cập phía trên, điểm vàng là một khu vực rất quan trọng để có thị lực rõ ràng. Một khi một lỗ ở điểm vàng xảy ra, thị lực thường bị ảnh hưởng.
Ở những người cận thị nặng, trục nhãn cầu bị kéo dài theo hướng trước sau làm tăng lực kéo giãn lên bề mặt vùng hoàng điểm, cùng với sự tiến triển của tình trạng cận thị nặng, gây ra biến chứng lỗ hoàng điểm
Các bác sĩ ở Bệnh viện mắt Hà Nội 2 khuyến cáo, dù thoái hóa hoàng điểm không phải là căn bệnh nguy hiểm, tuy nhiên diễn biến của bệnh sẽ ảnh hưởng lớn đến tầm nhìn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người mắc phải. Đối với mỗi loại thoái hóa hoàng điểm sẽ có cách chữa trị khác nhau, người bệnh nên lưu ý để có phương pháp hỗ trợ điều trị phù hợp.
Không có biện pháp để hồi phục thị lực bị tổn hại do thoái hóa hoàng điểm thể khô. Các bệnh nhân có drusen trên diện rộng, biến đổi sắc tố, và/hoặc teo võng mạc hình địa đồ có thể giảm 25% nguy cơ xuất hiện thoái hóa hoàng điểm tuổi già bằng cách dùng hàng ngày các thuốc bổ sung như sau:
Kẽm oxit 80 mg
Đồng 2 mg
Vitamin C 500 mg
Vitamin E 400 IU
Lutein 10 mg / zeaxanthin 2 mg (hoặc beta-carotene 15 mg hoặc vitamin A 28.000 IU cho những bệnh nhân không hút thuốc lá)
Ở những người đã và đang hút thuốc lá, beta- carotene có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Gần đây, việc thay thế beta-carotene bằng lutein và zeaxanthin cũng có hiệu quả tương đương. Do đó sự thay thế này cần được xem xét cho người đã hút thuốc lá. Thành phần kẽm của các chất bổ sung này làm tăng nguy cơ nhập viện ở những người có bệnh đường tiêu hóa. Một số bệnh nhân dùng beta-carotene cũng bị vàng da. Giảm các yếu tố nguy cơ tim mạch cũng như thường xuyên ăn các thực phẩm giàu axit béo omega-3 và ăn rau xanh có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, các nghiên cứu lớn gần đây chưa cho thấy việc bổ sung axit béo omega-3 có thể làm giảm sự tiến triển của bệnh.
Kiểm soát tiến triển cận thị đóng vai trò như thế nào đối với thoái hóa hoàng điểm cận thị?
Theo số liệu thống kê, ngày càng có nhiều trường hợp cận thị cao dẫn đến thoái hóa hoàng điểm, vì thế việc chủ động phòng ngừa và kiểm soát cận thị tiến triển đóng vai trò quan trọng, hạn chế nguy cơ dẫn đến thoái hoái hoàng điểm. Chế độ sinh hoạt khoa học, bổ sung dinh dưỡng phù hợp, khám mắt định kỳ, tập luyện các bài tập thị lực là các biện pháp phòng ngừa biến chứng cận thị hiệu quả nhất.
Chú ý bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho mắt.
Giữ nhịp sinh hoạt đều đặn, khoa học, dành thời gian cho mắt nghỉ ngơi.
Khám mắt định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ.
