Thỏ ty tử - thuốc bổ dương ích âm

SKĐS - Thỏ ty tử là hạt chín già đã phơi sấy khô của cây thỏ ty tử. Thỏ ty tử có alcaloid (cuscutamin), lignan, flavonoid (quercetin, astragalin, hyperin), acid hữu cơ và dầu béo.

Theo Đông y, thỏ ty tử vị ngọt, cay, tính hơi ôn; vào các kinh can và thận.

Thỏ ty tử có tác dụng ôn thận tráng dương, ích âm, cố tinh, súc niệu, bổ gan, sáng mắt. Trị các chứng thận hư, liệt dương, tiểu tiện không tự chủ, băng đới, tỳ hư tiết tả, tiêu khát. Liều dùng 12-16g.

Một số bài thuốc có thỏ ty tử trên lâm sàng

Ôn thận tráng dương: Dùng trong trường hợp thận hư, liệt dương, di tinh, đau lưng, tiểu lắt nhắt, tiêu chảy hoặc lỵ kinh niên.

Bài 1 - Viên Phục thỏ: thỏ ty tử 12g, ngũ vị tử 6g, phục linh 12g, liên nhục 12g. Tất cả nghiền thành bột mịn. Nấu hoài sơn thành hồ, trộn với bột thuốc trên làm hoàn. Uống với nước muối loãng, hoặc sắc uống. Trị di tinh bạch đới.

Bài 2 - Hoàn Thỏ ty tử: thỏ ty tử, câu kỷ tử, đảng sâm, phục linh, liên nhục, mỗi vị 12g, sơn dược 16g. Tất cả nghiền thành bột mịn, dùng nước cơm làm hồ hoàn. Ngày uống  2-3 lần, mỗi lần 12g, chiêu với nước. Trị thận hư, tiêu chảy hoặc lỵ lâu ngày.

Bài 3: thỏ ty tử 12g, lộc giác giao 20g, thục địa 12g, phá cố chỉ 12g, bá tử nhân 12g, phục linh 12g. Tất cả tán bột, làm viên. Mỗi ngày uống 20-30g. Chữa liệt dương.

Thỏ ty tử tác dụng ôn thận tráng dương, súc niệu, bổ gan, sáng mắt.

Thỏ ty tử tác dụng ôn thận tráng dương, súc niệu, bổ gan, sáng mắt.

Chữa suy nhược cơ thể:

Bài 1: thỏ ty tử 20g, thục địa 40g, hà thủ ô 20g, ba kích 20g, hạn liên thảo 20g, thiên môn 20g, nhục thung dung 20g, sơn thù 12g, kỷ tử 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Chữa thiểu năng tạo máu ở tủy xương.

Bài 2: thỏ ty tử 10g, lộc giác giao 12g, đỗ trọng 12g, kỷ tử 10g, nhục quế 10g, sơn thù 8g, đương quy 8g, thục địa 16g, phụ tử chế 8g. Sắc uống ngày 1 thang. Chữa suy nhược cơ thể ở người cao tuổi.

Bài 3: thỏ ty tử 12g, thục địa 12g, hoài sơn 12g, kỷ tử 12g, lộc giác giao 12g, ngưu tất 12g, sơn thù 8g, quy bản 8g, táo nhân 8g, bá tử nhân 8g. Sắc uống ngày 1 thang. Chữa suy nhược thần kinh.

Bổ gan sáng mắt:

Bài 1 - Hoàn Trú cảnh: xa tiền tử 12g, thục địa 12g, thỏ ty tử 12g. Tất cả tán bột, luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g, chiêu với ít rượu ấm. Dùng trong trường hợp can thận đều yếu, thị lực giảm sút.

Bài 2: thỏ ty tử 20g, sơn thù du 20g, cúc hoa 20g, thục địa 20g. Tất cả tán bột, luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g, chiêu với ít rượu ấm. Tác dụng ích tinh, dưỡng huyết, thanh can hỏa. Trị mờ mắt do can huyết kém.

Một số món ăn thuốc có thỏ ty tử

Rượu thỏ ty ngũ vị tử (Thỏ ty ngũ vị tửu): thỏ ty tử 30g, ngũ vị tử 30g, rượu trắng ngon 500ml, ngâm 7 ngày, mỗi ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 20-30ml. Dùng tốt cho người can thận hư, đau lưng, đau đầu hoa mắt chóng mặt, di tinh liệt dương.

Rượu thỏ ty tử: thỏ ty tử 100g, rượu trắng ngon 500ml. Ngâm 7 ngày đêm, gạn bỏ bã. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20-30ml. Dùng tốt cho người phù nề mặt và tay chân.

Nước sắc thỏ ty tử: thỏ ty tử 60g sắc nước uống. Dùng làm nước giải khát, cho bệnh nhân đái tháo đường khát nước uống nhiều.

Cháo thỏ ty tử: thỏ ty tử 30-60g, gạo tẻ 100g vo sạch. Thỏ ty tử sắc hãm lấy nước, bỏ bã, cho gạo vào nấu cháo, cháo chín thêm đường. Dùng thích hợp cho nam giới thận hư, đau lưng liệt dương di tinh, di niệu.

Thỏ ty tử tán: thỏ ty tử 100g, tẩm rượu sao giòn tán bột. Mỗi lần dùng 10g khuấy với 1 quả trứng gà và nước sôi. Người bị mờ mắt giảm thị lực dùng rất tốt.

Kiêng kỵ: người đại tiện táo không được dùng.


TS. Nguyễn Đức Quang
Ý kiến của bạn