Thịt đã nấu chín để qua đêm, trông vẫn ngon nhưng có còn an toàn để ăn?

1. Khi sự chủ quan bắt đầu từ… cảm giác 'vẫn ổn'

Không ít gia đình từng rơi vào tình huống quen thuộc: Ăn bữa tối muộn, mệt mỏi, để quên phần thịt đã nấu chín trên bàn bếp qua đêm. Sáng hôm sau, miếng thịt trông vẫn nguyên vẹn, không ôi thiu, không mùi hôi, thậm chí ăn thử vẫn thấy "bình thường". Nhiều người vì tiếc của mà quyết định hâm nóng lại rồi ăn tiếp.

Tuy nhiên, theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), đây chính là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến ngộ độc thực phẩm, đặc biệt là với thịt đã nấu chín nhưng bảo quản sai cách.

Điều nguy hiểm nằm ở chỗ: Vi khuẩn gây bệnh không để lại "dấu hiệu cảnh báo" rõ ràng, khiến con người dễ đánh giá sai mức độ an toàn của thực phẩm.

Thịt đã nấu chín để qua đêm ở nhiệt độ phòng có còn an toàn cho sức khỏe.

2. Vi khuẩn trong thịt đã nấu chín: Kẻ thù vô hình không mùi, không vị

USDA chỉ ra rằng, vi khuẩn trong thực phẩm được chia thành hai nhóm chính:

- Vi khuẩn gây hư hỏng thực phẩm: Khiến thực phẩm có mùi lạ, vị khó chịu, thay đổi màu sắc. Loại vi khuẩn này thường không gây hại nghiêm trọng nếu ăn phải.

- Vi khuẩn gây bệnh: Đây mới là mối đe dọa thực sự vì chúng không làm thay đổi mùi, vị hay hình thức bên ngoài của thực phẩm, nhưng có thể gây ra các bệnh nghiêm trọng liên quan đến thực phẩm. Chính vì đặc điểm "ẩn mình" này mà vi khuẩn gây bệnh đặc biệt nguy hiểm. Người ăn không có cách nào nhận biết bằng giác quan rằng thực phẩm đã bị nhiễm mầm bệnh.

Theo CDC, các vi khuẩn gây bệnh phổ biến liên quan đến thịt đã nấu chín nhưng bảo quản không đúng cách bao gồm:

• Salmonella
• Listeria
• Campylobacter
• Norovirus…

Những vi sinh vật này có thể gây rối loạn tiêu hóa từ nhẹ đến nặng, thậm chí nguy hiểm với trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền.

vi khuẩn Salmonella gây bệnh phổ biến liên quan đến thịt đã nấu chín nhưng bảo quản không đúng cách.

3. "Vùng nguy hiểm" nhiệt độ – điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi

USDA cảnh báo rằng vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh trong khoảng nhiệt độ từ 4 - 60 độ C. Khoảng nhiệt độ này được gọi là "vùng nguy hiểm". Đáng chú ý, nhiệt độ phòng thông thường – nơi nhiều người để quên thức ăn qua đêm – thường rơi trọn vào vùng nguy hiểm này.

Trong điều kiện thuận lợi, vi khuẩn gây bệnh có thể:

• Nhân đôi số lượng chỉ trong vòng 20 phút
• Tiếp tục tăng cấp số nhân nếu thực phẩm để ngoài nhiều giờ liền…

Như vậy, chỉ cần tưởng tượng nếu vi khuẩn nhân đôi sau mỗi 20 phút, thì sau một đêm, số lượng mầm bệnh trong miếng thịt có thể đã tăng lên mức cực kỳ nguy hiểm. Theo khuyến cáo của USDA:

• Thực phẩm để ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ nên được vứt bỏ
• Nếu nhiệt độ môi trường trên khoảng 32 độ C, thời gian an toàn chỉ còn 1 giờ

4. Vì sao "ngửi không hôi, ăn vẫn ngon" vẫn không an toàn?

Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất là thực phẩm chỉ nguy hiểm khi có mùi ôi thiu. Thực tế, vi khuẩn gây bệnh không làm thực phẩm biến mùi, biến vị hay đổi màu, do đó: Thịt vẫn thơm, màu sắc vẫn bình thường, kết cấu không thay đổi… nhưng bên trong có thể đã chứa hàng triệu vi khuẩn gây bệnh.

Chính vì vậy, USDA nhấn mạnh: Đánh giá an toàn thực phẩm bằng cảm giác là hoàn toàn không đáng tin cậy. Trong trường hợp thịt đã nấu chín để ngoài qua đêm, lựa chọn an toàn nhất vẫn là vứt bỏ, dù có tiếc đến đâu.

5. Tiêu chuẩn an toàn khi nấu và bảo quản thịt

USDA đưa ra các mốc nhiệt độ tối thiểu để thịt được coi là an toàn khi tiêu thụ:

• Thịt bò, thịt lợn, thịt cừu: Ít nhất 145°F (≈63°C)
• Thịt xay: Ít nhất 160°F (≈71°C)
• Thịt gia cầm: Không dưới 165°F (≈74°C)

Tuy nhiên, nấu chín đúng nhiệt độ không có nghĩa là an toàn vĩnh viễn. Nếu không ăn ngay sau khi nấu, thịt cần được bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ dưới 40°F (≈4°C)

Việc để thịt chín ở nhiệt độ phòng nhiều giờ, kể cả sau khi đã nấu đạt chuẩn, vẫn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển trở lại.

6. Cái giá phải trả khi ăn thịt nhiễm khuẩn

Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), mỗi năm có khoảng 48 triệu trường hợp mắc bệnh liên quan đến thực phẩm, trong đó thịt, gia cầm, rau quả và sản phẩm từ sữa là những nguồn phổ biến.

CDC cho biết, các triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường gặp gồm:

• Tiêu chảy
• Đau bụng, chuột rút
• Buồn nôn, nôn mửa
• Sốt…

Các triệu chứng này có thể xuất hiện chỉ vài giờ sau khi ăn, nhưng cũng có trường hợp vài ngày sau mới khởi phát, tùy loại vi khuẩn và cơ địa từng người.

7. Khi nào cần đi khám ngay?

CDC khuyến cáo người dân không nên chủ quan nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Tiêu chảy ra máu
• Tiêu chảy kéo dài nhiều ngày
• Sốt cao trên 39,3°C (102°F)
• Dấu hiệu mất nước: khô miệng, đi tiểu ít…

Trong những trường hợp này, việc tự điều trị tại nhà có thể không đủ an toàn.

8. Làm gì để cơ thể hồi phục khi bị ngộ độc thực phẩm?

Khi bị ngộ độc thực phẩm người bệnh nên bù nước bằng nước lọc, nước dùng hoặc đồ uống thể thao và có thể sử dụng thuốc không kê đơn như: Loperamide (Imodium), bismuth subsalicylate (Pepto-Bismol) để giảm tiêu chảy.

Tuy nhiên, nếu không rõ nguyên nhân gây triệu chứng hoặc tình trạng không cải thiện, người bệnh cần liên hệ với cơ sở y tế. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh hoặc điều trị đặc hiệu.

Mời độc giả xem thêm:

4 nguyên tắc quan trọng khi sơ cứu bệnh nhân ngộ độc thực phẩm

SKĐS - Vụ việc 171 trường hợp phải nhập viện cấp cứu nghi ngộ độc sau khi ăn bánh mì tại TP.HCM một lần nữa là lời cảnh báo về việc cần trang bị kiến thức xử trí đúng đắn khi nghi ngờ ngộ độc thực phẩm để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.