(Nguyễn Thanh Nguyện - Trà Vinh)
Buồng trứng ở phụ nữ là một cơ quan kép nằm trong hố chậu với cân nặng khoảng 6 - 7g. Buồng trứng tiết ra hai hoóc-môn sinh dục nữ là progesteron và oestrogen. Chức năng của các hoóc-môn này tác động đến sự phát triển cơ quan sinh dục nữ, khi buồng trứng bị giảm chức năng sẽ làm giảm tiết oestrogen và gây ra chứng bệnh được gọi là thiểu năng sinh dục nguyên phát. Nếu giảm tiết hoóc-môn hướng sinh dục ở tuyến yên làm cho buồng trứng giảm tiết oestrogen thì gọi là thiểu năng sinh dục thứ phát.
Ảnh minh hoạ
Thiểu năng sinh dục thứ phát là hội chứng bệnh lý do giảm tiết các hoóc-môn hướng sinh dục ở thùy trước tuyến yên, hậu quả làm giảm tiết oestrogen của buồng trứng (buồng trứng không bị tổn thương). Triệu chứng cũng tương tự thiểu năng sinh dục nguyên phát. Nguyên nhân có thể do bệnh lý tuyến yên - vùng dưới đồi, các bệnh nội tiết khác, chấn thương tâm lý, nhiễm trùng nặng… Ngoài triệu chứng hay gặp là vô sinh thì biểu hiện của bệnh lý nguyên nhân rất nổi bật.
Để chẩn đoán phải xét nghiệm hoóc-môn hướng sinh dục ở tuyến yên (FSH, LH) và oestrogen trong máu, nước tiểu. Tiên lượng của bệnh tùy thuộc vào bệnh lý nguyên nhân.
Trong thiểu năng sinh dục thứ phát phải tìm ra nguyên nhân và điều trị tốt các bệnh này. Điều trị bằng các thuốc kích thích chức năng buồng trứng. Việc cho bệnh nhân dùng hormon buồng trứng oestrogen phải thật cẩn trọng vì có thể gây ức chế ngược lại chức năng thùy trước tuyến yên gây giảm tiết hoóc-môn hướng sinh dục. Suy giảm chức năng sinh dục nguyên phát hay thứ phát rất phức tạp, ảnh hưởng lớn đến chức năng sinh dục. Người bệnh cần phải được khám, chẩn đoán và theo dõi điều trị ở bác sĩ chuyên khoa. Nếu xử lý kịp thời và thích hợp sẽ giúp cho người bệnh có cuộc sống tương đối bình thường.