Thiếu loại vitamin này có thể khiến bạn bị mù

Trong khi mọi người thường đổ lỗi cho màn hình điện thoại hay máy tính gây mỏi và khô mắt, các chuyên gia nhãn khoa cảnh báo rằng, thủ phạm thật sự có thể đến từ chính chế độ ăn uống. Vitamin A – vi chất thiết yếu cho võng mạc và giác mạc – đang bị "lãng quên" trong khẩu phần ăn hiện đại. Thiếu hụt vitamin này không chỉ khiến mắt giảm khả năng thích nghi trong bóng tối, mà còn có thể dẫn đến khô giác mạc, viêm kết mạc và nguy cơ mù lòa vĩnh viễn nếu kéo dài.

1. Thiếu vitamin A ảnh hưởng đến mắt như thế nào?

Vitamin A là vi chất quan trọng hàng đầu giúp duy trì thị lực khỏe mạnh. Đây là loại vitamin tan trong chất béo, đóng vai trò thiết yếu trong hoạt động của tế bào que và tế bào nón – hai loại tế bào cảm thụ ánh sáng nằm ở võng mạc.

• Tế bào que giúp mắt nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc ban đêm.
• Tế bào nón giúp nhận biết màu sắc và chi tiết trong ánh sáng ban ngày.

Khi cơ thể thiếu vitamin A, các tế bào này hoạt động kém hiệu quả, khiến khả năng nhìn trong bóng tối suy giảm – một tình trạng được gọi là quáng gà. Nếu kéo dài, thiếu hụt vitamin A còn có thể dẫn đến khô giác mạc, tổn thương bề mặt mắt và thậm chí mù lòa.

Thiếu vitamin A có thể dẫn đến một số vấn đề nghiêm trọng về mắt, bao gồm khó nhìn vào ban đêm, khô mắt, khô kết mạc và loét giác mạc. Nếu bạn nhận thấy những triệu chứng này, chúng có thể là dấu hiệu của tình trạng thiếu vitamin A.

2. Ăn gì để khắc phục tình trạng thiếu vitamin A?

Việc bổ sung vitamin A thông qua chế độ ăn uống hàng ngày là cách tự nhiên và hiệu quả nhất để khôi phục sức khỏe thị lực. Khi cơ thể được cung cấp đầy đủ loại vitamin này, các triệu chứng như khô, mỏi hoặc giảm thị lực sẽ dần được cải thiện.

Dưới đây là những nhóm thực phẩm giúp bổ sung vitamin A:

• Thực phẩm giàu retinol (dạng vitamin A có sẵn): Có nhiều trong gan động vật (như gan bò, gan gà), trứng, sữa, phô mai và các loại cá béo như cá hồi, cá thu. Đây là nguồn vitamin A dễ hấp thu nhất cho cơ thể.
• Thực phẩm giàu beta-caroten (tiền chất vitamin A): Cung cấp qua rau củ quả màu cam, đỏ và xanh đậm như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, cà chua, rau bina, cải bó xôi, đu đủ, xoài. Cơ thể sẽ chuyển hóa beta-caroten thành vitamin A khi cần thiết.
• Chất béo lành mạnh: Để hấp thu tốt vitamin A – một vitamin tan trong chất béo – nên dùng kèm dầu ô liu, dầu hạt cải, bơ, các loại hạt hoặc quả bơ trong bữa ăn.

Duy trì chế độ ăn cân bằng, giàu rau củ và protein động vật không chỉ giúp ngăn ngừa thiếu hụt vitamin A, mà còn hỗ trợ tăng cường sức khỏe võng mạc, giữ đôi mắt sáng và khỏe lâu dài.

3. Gợi ý một số thực phẩm cụ thể nên ăn

3.1 Cà rốt – thực phẩm vàng cho đôi mắt sáng khỏe

Cà rốt chứa hàm lượng beta-caroten dồi dào – tiền chất của vitamin A.

Cà rốt từ lâu đã được xem là biểu tượng của thực phẩm tốt cho mắt, nhờ chứa hàm lượng beta-caroten dồi dào – tiền chất của vitamin A. Khi vào cơ thể, beta-caroten được chuyển hóa thành vitamin A, giúp nuôi dưỡng võng mạc, hỗ trợ hoạt động của tế bào cảm thụ ánh sáng và duy trì thị lực rõ nét.

Việc ăn một đến hai củ cà rốt mỗi ngày, dưới dạng ăn sống, luộc chín, nấu canh hoặc ép nước uống, đều giúp bổ sung lượng vitamin A cần thiết cho mắt. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong cà rốt còn giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh sáng xanh và gốc tự do, giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể – những bệnh lý thường gặp khi lão hóa.

3.2 Rau lá xanh – "lá chắn tự nhiên" bảo vệ thị lực

Các loại rau lá xanh như rau bina (cải bó xôi), rau dền, cải bẹ xanh, rau muống... là nguồn giàu beta-caroten, lutein, zeaxanthin và nhiều chất chống oxy hóa có lợi cho mắt. Những dưỡng chất này giúp trung hòa gốc tự do, bảo vệ võng mạc, làm giảm tổn thương do ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện tử.

Việc bổ sung rau lá xanh thường xuyên trong bữa ăn không chỉ giúp giảm mỏi và khô mắt do làm việc lâu trước máy tính, mà còn cải thiện thị lực và làm chậm quá trình lão hóa mắt. Để hấp thu tốt hơn các vitamin tan trong chất béo như A, E và K từ rau xanh, nên kết hợp chúng với dầu ô liu, dầu mè hoặc quả bơ trong chế độ ăn hằng ngày.

3.3 Cam, chanh và trái cây theo mùa – nguồn vitamin C bảo vệ võng mạc

Không chỉ giàu dinh dưỡng, cam, chanh và các loại trái cây theo mùa còn mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe đôi mắt. Những loại quả này chứa hàm lượng vitamin C dồi dào, giúp tăng cường sức bền của mao mạch, chống oxy hóa và bảo vệ tế bào võng mạc khỏi tổn thương do gốc tự do.

Vitamin C cũng góp phần duy trì độ trong suốt của thủy tinh thể, giảm nguy cơ đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng – hai nguyên nhân phổ biến gây suy giảm thị lực ở người lớn tuổi. Bổ sung đều đặn cam, quýt, chanh, bưởi, kiwi, dâu tây hoặc ổi trong thực đơn hằng ngày là cách tự nhiên và hiệu quả giúp đôi mắt luôn sáng khỏe, đồng thời tăng cường sức đề kháng toàn thân.

3.4 Cá – nguồn vitamin A và omega-3 giúp đôi mắt sáng khỏe

Đối với những người có chế độ ăn mặn, cá là lựa chọn tuyệt vời để bổ sung vitamin A và axit béo omega-3, hai dưỡng chất thiết yếu giúp duy trì thị lực khỏe mạnh.

Vitamin A trong cá giúp nuôi dưỡng võng mạc, hỗ trợ quá trình chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu thần kinh, từ đó giúp mắt nhìn rõ hơn trong điều kiện thiếu sáng. Trong khi đó, omega-3 – đặc biệt có nhiều trong cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá trích – giúp giảm khô mắt, viêm giác mạc và tăng độ linh hoạt của màng tế bào thị giác.

Việc duy trì thói quen ăn cá 2–3 lần mỗi tuần không chỉ cải thiện sức khỏe mắt mà còn mang lại lợi ích cho tim mạch và não bộ, giúp cơ thể khỏe mạnh toàn diện.

3.5 Sữa và các sản phẩm từ sữa – nguồn bổ sung vitamin A giúp mắt sáng khỏe

Sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, bơ là những thực phẩm giàu vitamin A tự nhiên, dễ hấp thu và phù hợp với mọi lứa tuổi. Việc uống một ly sữa mỗi ngày không chỉ giúp cơ thể bổ sung dưỡng chất thiết yếu mà còn hỗ trợ duy trì thị lực và bảo vệ võng mạc.

Bên cạnh vitamin A, các sản phẩm từ sữa còn chứa canxi, kẽm và protein – những thành phần quan trọng giúp duy trì cấu trúc và hoạt động của mô mắt.

Để đôi mắt luôn khỏe mạnh, nên kết hợp sữa cùng chế độ ăn đa dạng gồm cá, rau củ quả giàu beta-caroten và trái cây chứa vitamin C, giúp tăng cường bảo vệ mắt một cách toàn diện.

Mời độc giả xem thêm:

Vì sao ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử gây suy giảm thị lực ở trẻ?

Đôi mắt của trẻ em dưới 6 tuổi chưa phát triển hoàn thiện, khiến chúng dễ bị tác động bởi ánh sáng xanh. Do đó, khi trẻ tiếp xúc lâu dài với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử, nguy cơ suy giảm thị lực tăng cao, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mắt của trẻ trong giai đoạn phát triển quan trọng này.